Η μοναδικότητα του Πειραιά, όπως και κάθε πόλης, δομήθηκε από τις κοινωνικές δυνάμεις που αναπτύχθηκαν στην πορεία του χρόνου.
Εκφράζεται σήμερα στις γειτονιές που αλλάζουν ανάλογα με την ευημερία, την καταγωγή και τις ασχολίες των κατοίκων και καθρεφτίζεται στο σύνολο των ενεργητικών ατομικών και συλλογικών εντυπώσεων, ιδεών και συναισθημάτων των ανθρώπων της για αυτόν τον τόπο.
Ο αστικός χώρος, σαν κοινωνική κατασκευή, διαμορφώνεται στην πορεία του ιστορικού χρόνου σύμφωνα με Αντιθέσεις, που εκφράζονται ως διαφορετικές θεωρήσεις και στρατηγικές, ιδιοποιήσεις και διεκδικήσεις, ενσωματώσεις και αποκλεισμοί. Το πλήθος των ετερόκλητων στοιχείων και οι μετασχηματισμοί μέσα στον ιστορικό χρόνο της πόλης συνθέτουν την ιδιαιτερότητα του Πειραιά. Από την ίδρυση της τον 5ο αι. π.Χ. μέχρι σήμερα, με ενδιάμεσο σταθμό την «επανίδρυση» τον 19ο αι., ποικίλες εκδοχές ταυτότητας συνυπάρχουν στην πόλη εξαιτίας του μεγάλου λιμανιού της που είναι μαζί πέρασμα, τόπος εγκατάστασης, καταφύγιο και ευκαιρία.
Η συγκρότηση της πόλης, η επικοινωνία και η συλλογικότητα συμβάδισαν διαχρονικά με τους κοινωνικούς, φυλετικούς και έμφυλους διαχωρισμούς, τις ταξικές ανισότητες και τις πολιτισμικές διαφορές. Από τους μέτοικους της αρχαιότητας στους πρόσφυγες του Μεσοπολέμου, από τους μεγαλοαστούς του 19ου αιώνα που «…με μια λέξη, διαμόρφωναν τον κόσμο σύμφωνα με τη δική τους εικόνα…» στον «όχλο» του λιμανιού του Πλάτωνα, από τα «καταγώγια» του 1920 στις ρωμαϊκές επαύλεις, από το Νεοκλασικισμό στην Ιπποδάμεια πολεοδομία η Αντίθεση στον Πειραιά υπήρχε πάντα για να αναπλάθει τους ανθρώπους και να ανανεώνει την ελπίδα για το μέλλον.
Η έκθεση έρχεται να συμπληρώσει τη βιογραφία της πόλης, ωστόσο δεν αποτελεί μία τυπική ιστορική καταγραφή. Η αφήγηση δομείται νοηματικά πάνω στην ιδέα της Antithesis και αναδεικνύει τις δυνάμεις, παλιές και νέες, που σχηματοποιούν διαχρονικά τις μορφές διαίρεσης της κοινωνίας.
Η έκθεση θα ξεκινήσει την Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου ώρα 19:00, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά (Χ. Τρικούπη 31. Πειραιάς)
Η αφίσα της έκθεσης
«….Μια πόλη, όμως, δεν διηγείται το παρελθόν της,
το ενσωματώνει, όπως ένα χέρι τις γραμμές του,
γραμμένο στις γωνίες των δρόμων, στις γρίλιες των παραθύρων,
στις κουπαστές από τις σκάλες, στις κολώνες του δρόμου,
στους ιστούς από τις σημαίες…»
Ίταλο Καλβίνο, Αόρατες Πόλεις
Πως μπορούμε να διηγηθούμε το παρελθόν και το παρόν μιας πόλης;
Είναι η βιογραφία της απλά ένα περιβάλλον μια ενιαίας αφήγησης;
Συντελεστές:
Γενική εποπτεία Στέλλα Χρυσουλάκη, αρχαιολόγος, Διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων
Μουσειολογικός σχεδιασμός Δώρα Ευαγγέλου, αρχαιολόγος – μουσειολόγος
Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός Αυγουστίνα Σχολίδου, αρχιτέκτων – μηχανικός
Επιμέλεια έκθεσης και συντονισμός Δώρα Ευαγγέλου, αρχαιολόγος – μουσειολόγος
Κείμενα Δώρα Ευαγγέλου, αρχαιολόγος – μουσειολόγος, Γιώργος Πέππας, αρχαιολόγος, Κυριακή Ψαράκη, αρχαιολόγος
Ομάδα εργασίας Ανδρομάχη Καπετανοπούλου, αρχαιολόγος, Παναγιώτης Κουτής, αρχαιολόγος, Μαριάνθη Μήκα, αρχαιολόγος, Μαρίνα Παπαδημητρίου, αρχαιολόγος, Αλεξάνδρα Συρογιάννη, αρχαιολόγος
Επίβλεψη κατασκευών Αυγουστίνα Σχολίδου, αρχιτέκτων – μηχανικός, Αιμίλιος Μπαντερμάχερ-Γερούσης, αρχιτέκτων – μηχανικός
Μεταφράσεις Ζωή Ζγουλέτα, αρχαιολόγος
Mονοκάναλη βίντεο-εγκατάσταση /140 Ηρακλής Παπαθεοδώρου, αρχιτέκτων – μηχανικός
Συντήρηση εκθεμάτων Ευρήματα του Μουσείου Πειραιά – Συντηρητές: Αικατερίνη Παναγοπούλου, Βαρβάρα Γιαννάκενα, Ευγενία Δρόσου, Ανδρομάχη Πενταρβάνη, Αικατερίνη Γιαννοπούλου, Ελένη Παπαθανασίου, Παναγιώτης Δεδεβέσης, Σοφία Λάμπρου, Ευτυχία Φίνου, Μαρμαροτεχνίτης: Ελένη Μαζαράκη. Ευρήματα από το έργο της επέκτασης του ΜΕΤΡΟ – Συντηρητές: Φωτεινή Μπρόφα. Ευρήματα από το έργο της επέκτασης του ΤΡΑΜ – Συντηρητές: Μαρίνα Κεχαγιά, Μαρία Τσίχλη , Ταξιάρχης Χρυσικός
Φωτογραφίσεις Γιάννης Ασβεστάς
Τεχνική υποστήριξη – κατασκευές Δημήτρης Κύριλλος
Στηρίξεις εκθεμάτων ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ & ΣΙΑ Ε.Ε.
Γραφιστικός σχεδιασμός Σπήλιος Πίστας
Εκτυπώσεις ΜΠΡΑΤΗΣ ΕΠΕ
Πηγή: ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ, ΠΕΙΡΑΙΩΣ & ΝΗΣΩΝ