Το βράδυ που δολοφονήθηκε ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος και ο Δεκέμβρης της oργής που ακολούθησε [εικόνες & βίντεο]

Εννέα χρόνια συμπληρώθηκαν την Τετάρτη από τη δολοφονία του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από τα πυρά του ειδικού φρουρού Επαμεινώνδα Κορκονέα, στη συμβολή των οδών Μεσολογγίου και Τζαβέλα στα Εξάρχεια.

Ηταν λίγο πριν τις 9 το βράδυ, ανήμερα του Αγίου Νικολάου το 2008. Ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος με την παρέα του κινούνταν στα Εξάρχεια.

Την ίδια στιγμή το κέντρο Εξαρχείων έδινε σήμα στο περιπολικό στο οποίο επέβαιναν ο Επαμεινώνδας Κορκονέας και ο Βασίλης Σαραλιώτης να μεταβεί στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας για μια τροχαία παράβαση, όμως δεν πήγαν ποτέ.

Περνώντας από το σημείο που βρισκόταν ο Αλέξης με την παρέα του, οι αστυνομικοί διαπληκτίστηκαν με τους νεαρούς και αποχώρησαν με το περιπολικό. Μετά από λίγη όμως ώρα επέστρεψαν στο σημείο για να ζητήσουν εξηγήσεις και ο Κορκονέας πυροβόλησε εν ψυχρώ τον 15χρονο.

Στη συνέχεια έφυγαν σαν να μην έχει συμβεί τίποτα και στο κέντρο Εξαρχείων, δήλωσαν ότι είχαν δεχθεί επίθεση από αναρχικούς, ωστόσο δεν ανέφεραν ποτέ για τους πυροβολισμούς και τον ανήλικο που σκότωσαν.

Ο Αλέξης Γρηγορόπουλος ξεψυχούσε στα χέρια του κολλητού του φίλου Νίκου Ρωμανού, στη συμβολή των οδών Μεσολόγγίου και Τζαβέλα και μετά από λίγη ώρα, η σορός του μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός όπου επιβεβαιώθηκε ο θάνατός του.

Η στιγμή που ο Κορκονέας πυροβολεί κατά του Γρηγορόπουλου:

Η σφαίρα, σύμφωνα με τον ιατροδικαστή, διαπέρασε την καρδιά του και καρφώθηκε στον 10ο θωρακικό σπόνδυλο, με αποτέλεσμα να βρει ακαριαίο θάνατο.

Το περιστατικό ακολούθησε πανελλαδική οργή, σάλος και επεισόδια σε όλη την Αθήνα, με το κέντρο να θυμίζει εμπόλεμη ζώνη για πολλές ημέρες.

Η είδηση μεταδόθηκε ταχύτατα από το Διαδίκτυο και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την αυθόρμητη κινητοποίηση χιλιάδων κυρίως μαθητών και νέων ατόμων που από την πρώτη στιγμή συγκεντρώθηκαν στο κέντρο της Αθήνας και των άλλων μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας.

Μαθητές στο σημείο δολοφονίας του 15χρονου:

Η καταδίκη των πολιτικών

Μόλις πληροφορήθηκε το περιστατικό, ο υφυπουργός Εσωτερικών Παναγιώτης Χηνοφώτης κίνησε άμεσα τη διαδικασία προκειμένου να τεθούν σε διαθεσιμότητα οι δυο ειδικοί φρουροί, όπως επίσης και ο διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος Εξαρχείων. Ο υπουργός Εσωτερικών Προκόπης Παυλόπουλος, ο οποίος βρισκόταν σε κομματική εκδήλωση στις Σέρρες, μόλις ενημερώθηκε για το περιστατικό μετέβη άμεσα στην Αθήνα και έπειτα από δηλώσεις, υπέβαλε ο ίδιος μαζί με τον υφυπουργό την παραίτησή του για το περιστατικό για λόγους ευθιξίας. Παρά ταύτα, οι παραιτήσεις δεν έγιναν αποδεκτές από τον πρωθυπουργό, Κώστα Καραμανλή.

Ομόθυμη ήταν η καταδίκη του περιστατικού από την πολιτεία, ενώ συλλυπητήριες επιστολές απέστειλε στην οικογένεια του θύματος ο πρωθυπουργός, ο πρόεδρος της Βουλής και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας, ο οποίος μάλιστα χαρακτήρισε το συμβάν «τραύμα στο κράτος δικαίου» της Ελλάδος.

Οι διαδηλώσεις που έγιναν βανδαλισμοί

Κι όμως όλα αυτά δεν ήταν αρκετά για να κατευνάσουν τη λαϊκή οργή. Από την πρώτη στιγμή σχεδόν οι εκδηλώσεις ξέφυγαν από τον ειρηνικό τους χαρακτήρα και πήραν τη μορφή εξέγερσης.

Στην ουσία οι διαδηλώσεις που ξεκίνησαν λίγα λεπτά μετά τη δολοφονία δεν σταμάτησαν παρά μετά από αρκετές ημέρες.

Λόγω του θανάτου του νεαρού πραγματοποιήθηκαν καταλήψεις σε πολλά γυμνάσια και λύκεια της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας, ενώ κλειστό παρέμεινε και το σχολείο στη Σταμάτα όπου φοιτούσε ο μαθητής. Ο υπουργός Παιδείας, Ευριπίδης Στυλιανίδης, ο οποίος το βράδυ της δολοφονίας διασκέδαζε στα μπουζούκια και δεν διέκοψε την παραμονή του εκεί υποστηρίζοντας ότι δεν είχε έγκαιρη ενημέρωση, κήρυξε την επομένη των ταραχών ημέρα πένθους, ενώ κλειστές παρέμειναν και πανεπιστημιακές σχολές. Πορείες μαθητών πραγματοποιήθηκαν σε όλες τις μικρές και μεγάλες πόλεις της χώρας, εκδηλώνοντας οι μαθητές την αντίδρασή τους στο περιστατικό σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Τρίπολη, Κέρκυρα, Τρίκαλα και Ηράκλειο. Η ΟΛΜΕ, η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών και οι δάσκαλοι κήρυξαν 24ωρη απεργία, ενώ τριήμερη απεργία κήρυξε και η Ομοσπονδία των Πανεπιστημιακών.

Μαθητές προέβησαν σε συμβολικές εκδηλώσεις, προσφέροντας λουλούδια σε αστυνομικούς και ξαπλώνοντας γυμνοί στα σκαλοπάτια της ΓΑΔΑ ωσάν να ήταν πτώματα.

Επιθέσεις με πέτρες, ξύλα, φρούτα και βόμβες μολότοφ δέχθηκαν σχεδόν όλα τα τοπικά αστυνομικά τμήματα της χώρας. Ταυτόχρονα τμήματα στα περισσότερα πανεπιστήμια και ΤΕΙ της χώρας άρχισαν να κλείνουν από τους φοιτητές τους με αποφάσεις κατάληψης, οι οποίες στρέφονταν τόσο κατά της κρατικής καταστολής όσο και κατά της εκπαιδευτικής πολιτικής της κυβέρνησης (βλ. και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση).

Εκτός Ελλάδας, επεισόδια έγιναν και στη Λευκωσία, όπως επίσης και την Πάφο στις 8 Δεκεμβρίου. Συμβολικές καταλήψεις πραγματοποιήθηκαν από νεαρούς επίσης στην ελληνική πρεσβεία στο Λονδίνο και διαμαρτυρίες στα προξενεία του Βερολίνου, της Φλωρεντίας της Μπολόνια και του Τορίνο, καθώς και στο Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών στη Βενετία, ενώ μικρές φθορές προκλήθηκαν στα προξενεία της Νέας Υόρκης και της Κωνσταντινούπολης.

Λόγω των επεισοδίων στην Ελλάδα η Βρετανία και η Αυστραλία είχαν προειδοποιήσει τους πολίτες τους να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί σε περίπτωση που επιθυμούσαν να επισκεφτούν την Αθήνα. Μετά το μεσημέρι της Δευτέρας, 8ης Δεκεμβρίου, ο πρωθυπουργός σε δηλώσεις του ανακοίνωσε κρατική οικονομική βοήθεια σε όσους καταστηματάρχες είχαν πέσει θύματα των ταραχών.

Το ίδιο βράδυ διοργανώθηκε συγκέντρωση και πορεία διαμαρτυρίας από κόμματα της αντιπολίτευσης, αριστερές οργανώσεις και φοιτητικούς συλλόγους, στα Προπύλαια και την Ομόνοια. Η αστυνομία διατηρούσε ισχυρές δυνάμεις γύρω από τη Βουλή των Ελλήνων και το Μέγαρο Μαξίμου. Η πορεία δεν πέρασε μπροστά από τη Βουλή, και μέσω του κάτω μέρους της πλατείας Συντάγματος ακολούθησε τη Φιλελλήνων και ολοκληρώθηκε μπροστά στον Εθνικό Κήπο.

Παράλληλα με αυτή κινήθηκαν ομάδες που προξένησαν καταστροφές σε καταστήματα, τράπεζες, ξενοδοχεία, καθώς και στο υπουργείο Οικονομικών και το υπουργείο Εξωτερικών. Αργότερα οι καταστροφές επεκτάθηκαν κατά μήκος της λεωφόρου Συγγρού. Συγκρούσεις εκδηλώθηκαν επίσης στην Πανεπιστημιούπολη στην περιοχή του Ζωγράφου, γύρω από τα Εξάρχεια καθώς και στον Πειραιά.

Τις ίδιες ώρες διοργανώθηκαν παρόμοιες εκδηλώσεις και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, όπως στη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα, την Πάτρα, την Κρήτη και άλλες περιοχές της ελληνικής περιφέρειας, που σε αρκετές περιπτώσεις συνοδεύτηκαν από επεισόδια. Το βράδυ πυρπολήθηκε το Αστυνομικό Τμήμα Συκεών, ενώ τραυματίστηκε βαριά αστυνομικός φρουρός.

Παράλληλα συγκροτήθηκε έκτακτη Κυβερνητική Επιτροπή, ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος διέψευσε τις φήμες για εφαρμογή του άρθρου 48 του Συντάγματος για κήρυξη της χώρας σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Λίγα λεπτά αργότερα, σε δηλώσεις του ο υπουργός Εσωτερικών δήλωσε πως οι πράξεις «τυφλής βίας» εξέφραζαν μια γενικότερη κατάσταση, που δεν οφειλόταν απαραιτήτως στο περιστατικό που τα πυροδότησε, και αναρωτήθηκε ποιους σκοπούς εξυπηρετούν, παρατηρώντας «απουσία ιδεολογίας».

Στη Θεσσαλονίκη πυρπολήθηκαν καταστήματα και τράπεζες, και υπήρξαν καταστροφές σε δεκάδες καταστήματα με κλοπή των εμπορευμάτων. Μικρότερες ζημιές σημειώθηκαν επίσης στην Κόρινθο και τη Ρόδο. Στην πλατεία Ομονοίας και το κέντρο της Αθήνας διάφοροι παρευρισκόμενοι, ανάμεσα στους οποίους και πολλοί αλλοδαποί, προέβησαν σε πλιάτσικο των κατεστραμμένων καταστημάτων με αποτέλεσμα να υπάρξουν 108 συλλήψεις (εκ των οποίων 58 αλλοδαποί) από την αστυνομία.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέμεινε στο φρουρούμενο προεδρικό μέγαρο για λόγους ασφαλείας μετά τα αλλεπάλληλα χτυπήματα της ιδιωτικής του κατοικίας στην Αθήνα. Δηλώσεις έκανε και ο δήμαρχος της Αθήνας Νικήτας Κακλαμάνης για το πλήγμα που δέχθηκε η χώρα στον πυρήνα του οικονομικού της βίου σε μια δύσκολη στιγμή, ενώ υποσχέθηκε την έμπρακτη συμπαράστασή του.

Την Τρίτη 9 Δεκεμβρίου ήταν ημέρα της κηδείας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, η οποία πραγματοποιήθηκε στο κοιμητήριο Παλαιού Φαλήρου, όπου παρευρέθηκαν χιλιάδες κόσμου. Μετά την κηδεία σημειώθηκαν επεισόδια πετροπόλεμου στη γενικότερη περιοχή, κατά τα οποία τα ΜΑΤ έκαναν χρήση δακρυγόνων. Αστυνομικοί της Ομάδας Ζ πυροβόλησαν πολλές φορές στον αέρα.

Οι συγκρούσεις και τα επεισόδια συνεχίστηκαν το ίδιο βράδυ σε πολλές πόλεις, εκτός της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, στην Πάτρα, τη Λάρισα, την Κοζάνη, τη Μυτιλήνη καθώς και την Κρήτη. Το αστυνομικό τμήμα Ζεφυρίου, στην δυτική Αθήνα, δέχθηκε επίθεση από Ρομά. Στην Πάτρα πραγματοποιήθηκε πορεία με παραπάνω από 7000 άτομα, με την συμμετοχή φοιτητικών συλλόγων, της ΔΟΕ και της ΕΛΜΕ στο κέντρο της πόλης. Εσπασαν τις τζαμαρίες όλων των τραπεζών της διαδρομής -εκ των οποίων η μία πυρπολήθηκε-, τα ΑΤΜ, ενός ΚΕΠ και καταστημάτων και η πορεία κατέληξε σε πολύωρη περικύκλωση του αστυνομικού μεγάρου. Αυτόπτες μάρτυρες έκαναν λόγο για παρείσφρηση ακροδεξιών στοιχείων στις τάξεις των αστυνομικών δυνάμεων τα οποία πυροδότησαν συγκρούσεις, υποδαύλισαν πολίτες και κατεδίωξαν τους διαδηλωτές. Πραγματοποιήθηκαν 26 προσαγωγές και 9 συλλήψεις.

Φωτογραφίες από τα επεισόδια εκείνων των ημερών

Η δίκη και η καταδίκη

Η δίκη της υπόθεσης ορίστηκε για τις 15 Δεκεμβρίου 2009 στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Χαλκίδας, καθώς υπήρχε η άποψη πως μια δίκη στην Αθήνα θα προκαλούσε νέες καταστροφές στην πόλη. Μετά από ενστάσεις φορέων τις πόλης της Χαλκίδας, για τον φόβο επεισοδίων, το ποινικό τμήμα του Αρείου Πάγου παρέπεμψε την υπόθεση στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Άμφισσας.

Τελικά, η δίκη ξεκίνησε στην Αμφισσα τις 20 Ιανουαρίου 2010, με τους δύο κατηγορούμενους να δηλώνουν αθώοι. Η πρόεδρος του δικαστηρίου ανέφερε πως αστικώς υπεύθυνο για το θάνατο του 15χρονου είναι το δημόσιο, κατά το οποίο η οικογένεια του θύματος θα μπορούσε να στραφεί αν το επιθυμεί, με την πολιτική αγωγή να εκφράζει την θέση πως η οικογένεια αστικά μπορεί να στραφεί και σε βάρος των δύο αστυνομικών, καθώς κρίνει ότι η πράξη τελέστηκε κατά παράβαση εντολής.

Στις 11 Οκτωβρίου 2010, το μικτό ορκωτό δικαστήριο της Άμφισσας (αποτελούταν από 3 τακτικούς δικαστές και 4 ένορκους) έκρινε και τους δύο ειδικούς φρουρούς ένοχους, τον Κορκονέα για ανθρωποκτονία με άμεσο δόλο, και τον Σαραλιώτη για συνέργεια. Ο Κορκονέας καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη (ψήφοι 4-3) και 15 μήνες ενώ ο Σαραλιώτης καταδικάστηκε σε δέκα χρόνια φυλάκιση για συνέργεια στη δολοφονία, ωστόσο ένα χρόνο μετά την καταδίκη του, αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους, καθώς το Εφετείο έκανε δεκτή την αίτησή του για αναστολή της εκτέλεσης της ποινής.

Από τον Απρίλη του 2017 έχει ξεκινήσει στο Μεικτό Ορκωτό Εφετείο της Λαμίας η δίκη, σε δεύτερο βαθμό, των Ε. Κορκονέα και Β. Σαραλιώτη, για τη δολοφονία του Γρηγορόπουλου.

Απολογισμός

Συνολικά την περίοδο 6 Δεκεμβρίου - 14 Ιανουαρίου έγιναν πάνω από 250 συλλήψεις πανελλαδικά που κατέληξαν σε 67 προφυλακίσεις. Στη Λάρισα 19 άτομα, ανάμεσα στα οποία πολλά ανήλικα παιδιά, ήρθαν αντιμέτωπα με βαρύτατες κατηγορίες, με εφαρμογή του αντιτρομοκρατικού νόμου.

Σύμφωνα με απολογισμό του ΕΒΕΑ, στην Αθήνα ζημιές υπέστησαν 435 επιχειρήσεις (37 με ολοσχερή καταστροφή), συνολικού κόστους 50 εκατομμυρίων ευρώ. O Εμπορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης αναφέρθηκε σε 88 επιχειρήσεις που υπέστησαν καταστροφές στην πόλη, από τις οποίες 10 καταστράφηκαν ολοσχερώς. Τα στοιχεία του απολογισμού παραδόθηκαν στο αρμόδιο υπουργείο για να ξεκινήσει η παροχή αποζημιώσεων σύμφωνα με τις σχετικές εξαγγελίες της κυβέρνησης.

Το σημείο στο οποίο δολοφονήθηκε ο Γρηγορόπουλος: