Δυτικοί αξιωματούχοι και κορυφαίοι παράγοντες της περιοχής βιάστηκαν να φωνάξουν «Νίκη!» όταν επανέκτησαν τις βασικές πόλεις Ράκα και Μοσούλη, μετά από 4 έτη κυριαρχίας του ISIS.
Είναι πολύ νωρίς να θριαμβολογεί κανείς γιατί η ισλαμική τρομοκρατική οργάνωση σκέφτεται ήδη για τις πιθανότητες να εγκατασταθεί στις Φιλιππίνες και να ιδρύσει εκεί το χαλιφάτο της. Το αρχιπέλαγος είναι σίγουρα απομακρυσμένο από το λίκνο της τρομοκρατικής οργάνωσης που γεννήθηκε στη Μέση Ανατολή, αλλά οι τζιχαντιστές είχαν αποκτήσει ήδη τον έλεγχο μιας πόλη στις Φιλιππίνες, εδώ και τρεις μήνες, και η ανάκτησή της από τον στρατό της χώρας είχε σοβαρές απώλειες.
Η ιστορία του ισλαμικού ακτιβισμού στις Φιλιππίνες ανέρχεται στη δεκαετία του 1970. Εκείνη την εποχή, το κίνημα Front Moro Εθνικής Απελευθέρωσης πολεμάει εναντίον της κυβέρνησης της Μανίλα για να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτονομία. Μετά από πολλές εσωτερικές διχόνοιες, ένα παρακλάδι του κινήματος, ιδρύει το 1984 το Ισλαμικό Front Moro Απελευθέρωσης, το οποίο παρακινεί σε εξέγερση όλο τον νότο στις Φιλιππίνες.
Την ίδια ώρα, δρα και μια άλλη ισλαμική οργάνωση, η Abu Sayyaf, η οποία ιδρύθηκε στις αρχές του 1990 και διατηρεί σχέσεις με την Αλ Κάιντα και άλλες ισλαμικές οργανώσεις της Νοτιο-ανατολικής Ασίας, όπως η Jemaah Islamiyah.
Το ISIS άρχισε να ενδιαφέρεται πραγματικά για τις Φιλιππίνες το 2016, όταν το Χαλιφάτο στη Μέση Ανατολή άρχισε να χάνει έδαφος. Ως τότε, και ενώ πολλές μικρές τρομοκρατικές οργανώσεις είχαν ήδη δηλώσει υποταγή στο ISIS, εκείνο δεν τις αναγνώρισε ως δικές της «θυγατρικές» (wilayas). Σε ένα βίντεο, μάλιστα, στα τέλη του 2016 που ανέβασε το ISIS από τα γραφείο τύπου του στις Φιλιππίνες, αναγνώρισε την επίσημη σχέση που διατηρούσε η βάση του με τους φιλιππινέζους τζιχαντιστές, αλλά δεν τους αναγνώρισε ως wilaya.
Οι τζιχαντιστές της Νοτιο-ανατολικής Ασίας δεν έχουν μεγάλη εμπειρία στις μάχες με τον ISIS. Παρότι 1.600 μαχητές της Νότιας Ασίας και της Νοτιο-ανατολικής Ασίας μπήκαν στις τάξεις του ISIS, στο Ιράκ και στη Συρία, εντούτοις εκπροσωπούν μόνο το 5% των ξένων μαχητών. Συνολικά οι ξένοι μαχητές είναι περίπου 30.000, όπως αναφέρει η Soufan Center, μια διεθνής συμβουλευτική εταιρεία.
Και ενώ λοιπόν δεν έτυχαν της δέουσας προσοχής από τον ISIS, όπως τα άλλα γκρουπούσκουλα που δήλωσαν υποταγή στην ισλαμιστική οργάνωση, ειδικά στη Λιβύη, στο Σινά και στο Αφγανιστάν, οι φιλιππινέζοι τζιχαντιστές κατέλαβαν την πόλη Marawi, την μεγαλύτερη πόλη της αυτόνομης περιοχής του Μιντινάο, με 200.000 κατοίκους. Και παρότι οι μαχητές της δεν έλαβαν ποτέ το καθεστώς των wilayas, ωστόσο, οι ιδεολογικοί δεσμοί που διατηρούν με τον ISIS έγινε όλο και μεγαλύτεροι.
Αρχικά, η αντεπίθεση του στρατού των Φιλιππίνων δεν επέτρεψε να ανακαταληφθεί η πόλη Marawi από αυτή την ετερόκλητη συμμαχία τζιχαντιστικών ομάδων, όπως η ομάδα Abu Sayyaf Group και η ομάδα Maute, που την είχαν καταλάβει. Οι τρομοκράτες μαχητές αντιστάθηκαν στις επιθέσεις του στρατού χάρη στην υλική υποστήριξη του ISIS, ο οποίος τους έστειλε πάνω από 2 εκατομμύρια δολάρια.
Οι Φιλιππίνες είναι το ιδανικό έδαφος για την οργάνωση ISIS, η οποία προσπαθεί να επωφεληθεί από τις εθνικές και φυλετικές διαφορές που υπάρχουν στην περιοχή, αφού οι μουσουλμάνοι του Νότου βρίσκονται σε ανοιχτό πόλεμο με τους Χριστιανούς του Βορρά, καθολικοί στην πλειοψηφία τους. Παρά τις βίαιες, κυρίως εναέριες επιθέσεις που εξαπέλυσε ο στρατός των Φιλιππίνων εναντίον τους, οι τζιχαντιστές κατόρθωσαν να διατηρήσουν τον έλεγχο της πόλης επί τρεις μήνες. Και ήταν ακόμη πιο παράδοξο γιατί η στρατιωτική δύναμη των Φιλιππίνων περιλαμβάνει ειδικές δυνάμεις που έχουν εκπαιδευτεί στις ΗΠΑ ενώ όπως φαίνεται, στις μάχες, συμμετείχαν, διακριτικά, και αμερικανοί στρατιώτες.
Η κατάσταση στην περιοχή του Νότου των Φιλιππίνων παραμένει αβέβαιη. Στις 17 Οκτωβρίου, δηλαδή την επομένη της δολοφονίας των Isnilon Hapilon και Omar Maute, των δύο βασικών επικεφαλής των τζιχαντιστών στο Marawi, ο πρόεδρος της χώρας Ροντρίγκο Ντουτέρτε ανακοίνωσε ότι η πόλη είχε «απελευθερωθεί». Ωστόσο, τα προβλήματα ασφαλείας και η ανθρωπιστική κρίση που αναμένονται θα δυσκολέψουν επικίνδυνα τις προσπάθειες ανοικοδόμησης της πόλης Marawi.
Την ίδια ώρα, ο τοπικός πληθυσμός δείχνει να προσελκύεται από τον τζιχαντισμό, αντιδρώντας στην αιματηρή εκστρατεία εναντίον των τρομοκρατών που έχει εξαπολύσει η κυβέρνηση του Ντουτέρτε. Επιπλέον, ειδικοί υποπτεύονται τον Ντουτέρτε ότι υπερέβαλλε στον αριθμό των νεκρών τρομοκρατών όταν κήρυξε την απελευθέρωση του Marawi. Οι τρομοκράτες μαχητές απλά φυγαδεύτηκαν προς τις ζώνες όπου τους στηρίζει ο τοπικός πληθυσμός και προετοιμάζονται για να εξαπολύσουν νέες επιθέσεις.
Το Marawi είναι ίσως μια πρόγευση του τι θα ακολουθήσει. Τώρα που τα επιτελεία του στη Μέση Ανατολή καταστράφηκαν, το ISIS σίγουρα θα στραφεί σε νέες περιοχές, στην Νοτιο-ανατολική Ασία και στην Υπο-Σαχάρια Αφρική. Οι ξένοι μαχητές που ήρθαν στο Ιράκ και στη Συρία θα γίνουν σταδιακά ο σκληρός πυρήνας κινημάτων σε αυτές τις χώρες. Επειδή το Χαλιφάτο στη Συρία ακυρώθηκε οριστικά, το ISIS θα επανεξετάσει τη στρατηγική του και θα αναγνωρίσει επίσημας νέες «θυγατρικές» ώστε να χρυσώσει πάλι την εικόνα του.
Η Νοτιο-Ανατολική Ασία είναι εδώ και πολλά χρόνια εστία ισλαμισμού και βίας. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ινδονησία, η χώρα με τους περισσότερους μουσουλμάνους στον κόσμο, ήταν αρχικά υπεύθυνη της Αλ Κάιντα, πριν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ. Πιό πρόσφατα, οι αρχές της Ινδονησίας συνέλαβαν μεγάλο αριθμό ισλαμιστών οι οποίοι σχεδίαζαν τρομοκρατικές επιθέσεις. Ετσι, ενώ το ISIS υποχωρεί από τη Μέση Ανατολή, οι Φιλιππίνες θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια χρήσιμη διέξοδο στην τρομοκρατική οργάνωση.
Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι οι Φιλιππίνες θα γίνουν η επόμενη εστία του ISIS λόγω του τεράστιου μουσουλμανικού πληθυσμού τους, της παρουσίας εκεί βίαιων ισλαμιστικών κινημάτων, των χαλαρών φορολογικών τους συστημάτων, της αδύναμης διοίκησης και κυρίως γιατί επικεφαλής είναι ένας πρόεδρος που ξεκίνησε πόλεμο εναντίον της πόλης Marawi αλλά το πλήρωσε με δεκάδες θύματα και ανάγκασε εκατοντάδες χιλιάδες άτομα να την εγκαταλείψουν.
