Η παρ' ολίγον τραγωδία που έγινε αιτία για να γραφτεί ένα από τα πιο γνωστά ροκ τραγούδια [βίντεο & στίχοι]

Το ημερολόγιο έγραφε 4 Δεκεμβρίου 1971. Ήταν η ημέρα που μια παρ' ολίγον τραγωδία αποτέλεσε έμπνευση για ένα από τα πιο γνωστά ροκ τραγούδια όλων των εποχών.

Εκείνη την ημέρα, στην πόλη Μοντρέ της Ελβετίας, στη λίμνη της Γενεύης, ο Φρανκ Ζάπα και το συγκρότημά του Mothers of Invention δίνουν συναυλία σε γνωστό ξενοδοχείο, με καζίνο, της πόλης.

Ο χώρος, κατάμεστος. Το κέφι, στα ύψη. Λίγο πριν από τέλος της συναυλίας, ένας fan του Ζάπα έχει μια φαεινή ιδέα: πετάει μια φωτοβολίδα με πιστόλι προς το ταβάνι!

Η ξύλινη οροφή δεν αργεί να πάρει φωτιά, η οποία εξαπλώνεται ταχύτατα. Περίπου 2.000 άτομα, πανικόβλητα, τρέχουν προς την έξοδο να σωθούν, ωστόσο είναι προφανές ότι δεν θα προλάβουν να βγουν σώοι έξω.

O Φρανκ Ζάπα επί το έργον

Ευτυχώς, ο χώρος έχει μεγάλα παράθυρα, τα οποία βλέπουν προς την πισίνα. Ο ίδιος ο Φρανκ Ζάπα παίρνει την κιθάρα του -μια Gibson- και σπάει ένα από τα μεγάλα παράθυρα.

Ακολουθούν οι πυροσβέστες που έχουν καταφθάσει, σπάνε τα παράθυρα με τσεκούρια και έτσι ο κόσμος βρίσκει διέξοδο από την πύρινη κόλαση, χωρίς -ως εκ θαύματος- να υπάρξουν θύματα, παρά μόνο μικροτραυματισμοί.

«Τρομερό φινάλε κάνει ο Ζάπα στο σόου του», θα πουν κάποιοι εκείνη τη στιγμή, μη γνωρίζοντας τι συμβαίνει. «Καπνός στο νερό» («Smoke on the water») θα πει αυθόρμητα το επόμενο πρωί ο Ρότζερ Γκλόβερ, μπασίστας του συγκροτήματος Deep Purple, βλέποντας τον καπνό σαν να αναδύεται από τη λίμνη της Γενεύης. Από και μετά, όλα είναι Ιστορία.

Οι Deep Purple είχαν μεταβεί στο Μοντρέ για την ηχογράφηση του νέου άλμπουμ τους. Έφτασαν στην πόλη την ημέρα της συναυλίας του Ζάπα, και μάλιστα επρόκειτο να καταλύσουν στο ξενοδοχείο που πήρε φωτιά, στο οποίο θα έδιναν μια συναυλία και μετά θα έκαναν την ηχογράφηση.

Τα γεγονότα, όμως, τούς πρόλαβαν και έτσι αναγκάστηκαν να διαμείνουν σε ένα άλλο ξενοδοχείο, το θερινό Grand Hotel, που εκείνη την εποχή ήταν σχεδόν άδειο από κόσμο.

Την επόμενη μέρα, ενώ έτρωγαν πρωινό, τα μέλη των Deep Purple είδαν τον καπνό από τη φωτιά που ακόμα σιγόκαιγε στο καζίνο. Βλέποντας την εικόνα, ο Γκλόβερ είπε την περίφημη φράση «καπνός στο νερό» και έσπευσε να προτείνει στον Ίαν Γκίλαν, τον τραγουδιστή του συγκροτήματος, να χρησιμοποιήσουν την ατάκα ως τίτλο για κάποιο μελλοντικό τραγούδι τους.

Αρχικά ο Γκίλαν αρνήθηκε, όμως οι πιέσεις του παραγωγού των Deep Purple, Κλοντ Νομπς, ο οποίος μάλιστα αναφέρεται στους στίχους του τραγουδιού (άλλωστε, ήταν παρών στη φωτιά), όχι απλά τον μετέπεισαν, αλλά τον έκαναν να βάλει το συγκεκριμένο τραγούδι σε εκείνο ακριβώς το άλμπουμ που ηχογράφησαν στο Μοντρέ, στο «άδειο, κρύο και γυμνό» Grand Hotel, όπως αναφέρεται και στο «Smoke on the Water»!

Όσο για τους στίχους, οι οποίοι είναι πολύ «παιδικοί» (κάτι που επίσης προβλημάτιζε το συγκρότημα), ο θρύλος λέει ότι τους έγραψε ο Γκίλαν σε μια χαρτοπετσέτα (όπως είχε κάνει, σύμφωνα με μαρτυρίες, και για άλλα τραγούδια) εκείνο ακριβώς το πρωί.

Ενώ για τη μουσική, άλλοι λένε ότι ήταν έμπνευση της στιγμής του κιθαρίστα Ρίτσι Μπλάκμορ και άλλοι ότι προέκυψαν ενώ... κούρδιζε την κιθάρα του!

Όπως και να 'χει, η μελωδία τού «Smoke on te Water» είναι το πιο αναγνωρίσιμο κιθαριστικό riff, που διδάσκεται σε αρχάριους επίδοξους κιθαρίστες, όχι μόνο ηλεκτρικής αλλά και κλασικής κιθάρας.

Οι στίχοι:

We all came out to Montreux
On the Lake Geneva shoreline
To make records with a mobile
We didn't have much time
Frank Zappa and the Mothers
Were at the best place around
But some stupid with a flare gun
Burned the place to the ground

Smoke on the water, a fire in the sky
Smoke on the water

They burned down the gambling house
It died with an awful sound
Funky Claude was running in and out
Pulling kids out the ground
When it all was over
We had to find another place
But Swiss time was running out
It seemed that we would lose the race

Smoke on the water, a fire in the sky
Smoke on the water

We ended up at the Grand Hotel
It was empty, cold and bare
But with the Rolling truck Stones thing just outside
Making our music there
With a few red lights, a few old beds
We made a place to sweat
No matter what we get out of this
I know, I know we'll never forget

Smoke on the water, a fire in the sky
Smoke on the water

Και στα ελληνικά:

Ηρθαμε όλοι στο Μοντρέ
στην ακτογραμμή της λίμνης της Γενεύης
για να κάνουμε ηχογράφηση με ένα κινητό (σ.σ.: στούντιο)
Δεν είχαμε πολύ χρόνο.
Ο Φρανκ Ζάπα και οι Mothers
ήταν στο καλύτερο μέρος της περιοχής
αλλά κάποιος ηλίθιος με ένα πιστόλι φωτοβολίδας
έκαψε το μέρος ολοκληρωτικά

Καπνός στο νερό, μια φωτιά στον ουρανό
καπνός στο νερό...

Κατέκαψαν το σπίτι του τζόγου
χάθηκε με έναν φοβερό θόρυβο.
Ο funky Κλοντ (σ.σ.: ο παραγωγός τους) έτρεχε μέσα-έξω
βγάζοντας τα παιδιά έξω στο έδαφος
Όταν όλα τελείωσαν
έπρεπε να βρούμε ένα μέρος να μείνουμε
αλλά ο χρόνος μας στην Ελβετία τελείωνε
φαινόταν ότι θα χάναμε την κούρσα

Καπνός στο νερό, μια φωτιά στον ουρανό
καπνός στο νερό...

Καταλήξαμε στο Grand Hotel
ήταν άδειο, κρύο και γυμνό
Αλλά με το φορτηγό των Rolling Stones (σ.σ.: εκεί θα έκαναν την ηχογράφηση) ακριβώς απ' έξω
φτιάχναμε τη μουσική μας εκεί.
Με μερικά κόκκινα φώτα, μερικά παλιά κρεβάτια
κάναμε ένα μέρος για να ιδρώσουμε
Δεν έχει σημασία τι κερδίσαμε από αυτό,
ξέρω όμως, ξέρω πολύ καλά ότι δεν θα ξεχάσουμε ποτέ

Καπνός στο νερό, μια φωτιά στον ουρανό
καπνός στο νερό...

Το τραγούδι: