Επί αιώνες ο μύθος του γέτι, του μυστηριώδους χιονανθρώπου των Ιμαλαΐων που πιστεύεται ότι ζει στα χιονισμένα υψίπεδα του Θιβέτ και του Νεπάλ, εξάπτει τη φαντασία του κόσμου και δημιουργεί στους επιστήμονες πολλά ερωτήματα.
Κατά καιρούς βγήκαν πολλοί που ισχυρίστηκαν ότι είδαν το μεγαλόσωμο, ανθρωπόμορφο θηρίο ή ίχνη από τις πατημασιές του στο χιόνι. Ακόμη και «λείψανα» του γιέτι βρέθηκαν και τώρα μπήκαν κάτω από το μικροσκόπιο για πρώτη φορά. Και το πόρισμα των ερευνητών κάθε άλλο παρά αισιόδοξο είναι για όσους εξακολουθούσαν μέχρι σήμερα να πιστεύουν στην ύπαρξη του αινιγματικού πλάσματος.
Mια φωτογραφία «ιχνών» γιέτι που τράβηξε το 1937 ο Frank S. Smythe δημοσιεύτηκε στο Popular Science 15 χρόνια αργότερα (Φωτογραφία: Wikipedia)
Ο πρώτος που έγραψε για το γιέτι ήταν ο φυσιοδίφης Μπ. Χ. Χόμπσον τονίζοντας ότι οι σέρπας που ζουν στα Ιμαλάϊα τον είχαν βεβαιώσει ότι είχαν δει κατά καιρούς ένα τριχωτό πλάσμα, με μακρύ, καστανοκόκκινο τρίχωμα σε ολόκληρο το ψηλό, πιθηκοειδές σώμα του. Τη δεκαετία του 1920 οργανώθηκαν πολλές ορειβατικές αποστολές στα Ιμαλάια, με αποτέλεσμα να πυκνώσουν οι αναφορές για το μυθικό χιονάνθρωπο.
Ένα άλλο «ίχνος» γιέτι βρήκε στο Νεπάλ ο Μάικλ Γουόρντ και φωτογράφησε ο Έρικ Σίπτον στον παγετώνα Menlung κατά τη διάρκεια αποστολής στο Έβερεστ του Έντμουντ Χίλαρι (Φωτογραφία: Wikipedia)
Αμερικανοί ερευνητές εξέτασαν τώρα εξονυχιστικά τα λείψανα ενός υποτιθέμενου γιέτι και αποφάνθηκαν ότι ανήκουν σε αρκούδα. Τα οκτώ από τα εννέα δείγματα (οστά, δόντια, τρίχες ή εκκρίματα) που μπήκαν κάτω από το μικροσκόπιό τους αποδείχθηκε ότι ανήκαν σε ασιατικές μαύρες αρκούδες, καφετιές αρκούδες των Ιμαλαϊών ή του Θιβέτ. Το ένατο δείγμα προερχόταν από σκύλο.
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι τα βιολογικά θεμέλια του θρύλου του γιέτι βρίσκονται σε τοπικά είδη αρκούδων», υπογράμμισε η βιολόγος και επικεφαλής της έρευνας, Σάρλοτ Λίντκβιστ του Πανεπιστημίου του Μπάφαλο.
Η μελέτη που δημοσιεύεται στο “Proceedings B” της βρετανικής Royal Society, είναι η λεπτομερέστερη ανάλυση DNA φερόμενων λειψάνων γιέτι που έγινε ποτέ. Τα λείψανα αυτά ανήκαν σε μουσεία, ιδιωτικές συλλογές κι ένα μοναστήρι και οι ερευνητές τα βρήκαν μέσω μια βρετανικής εταιρείας παραγωγής ντοκιμαντέρ, που θέλησε πέρυσι να ρίξει φως στο μυστήριο του χιονανθρώπου.
Ένα «κρανίο» γιέτι φυλάσσεται στο μοναστήρι Khumjung (Φωτογραφία: Wikipedia)
Οι επιστήμονες ανέλυσαν κι ένα κομμάτι μηριαίου οστού, που βρέθηκε σε μια σπηλιά στο οροπέδιο του Θιβέτ σε υψόμετρο 4.500 μ.
Αλλά η Λίντκβιστ και η ομάδα της προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα. Συνέκριναν το μιτοχονδριακό DNA κι άλλων ασιατικών αρκούδων -συνολικά 23 ειδών- με εκείνο αρκούδων από άλλα σημεία του πλανήτη κι ανακάλυψαν ότι οι καφετιές αρκούδες του Θιβέτ έχουν σχετική στενή συγγένεια με εκείνες στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη.
Μια καφετιά αρκούδα των Ιμαλαϊων (Φωτογραφία: Wikipedia)
Αντίθετα οι καφετιές αρκούδες των Ιμαλαϊων διασπάστηκαν από τον κεντρικό κορμό πριν από περίπου 650.000 χρόνια καθώς απομονώθηκαν από τις άλλες λόγω των εκτεταμένων παγετών, όπως εικάζουν οι ερευνητές -ευρήματα που είναι σημαντικά όχι μόνον για την εξιχνίαση της προέλευσής τους, αλλά και για τη διαιώνισή τους.
Γιέτι, λοιπόν, δεν υπάρχουν. Το παρήγορο είναι ότι με τις ανακαλύψεις αυτές οι επιστήμονες ίσως καταφέρουν να βοηθήσουν τις αρκούδες των Ιμαλαϊων να γλιτώσουν από την εξαφάνιση.