Έπειτα από δέκα χρόνια κρίσης στην Ευρώπη φαίνεται να υπάρχει μια αλλαγή πορείας με την κοινωνική δικαιοσύνη σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ να βελτιώνεται, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Bertelsmann Stiftung, όχι όμως για την Ελλάδα, που παραμένει στην τελευταία θέση της κατάταξης.
Πλέον στην ΕΕ όλο και περισσότεροι άνθρωποι έχουν δουλειά και άρα ευκαιρίες να συμμετάσχουν στην κοινωνική ζωή: Αυτό είναι το συμπέρασμα της έκθεσης Social Justice Index 2017.
Οπως επισημαίνεται στην έκθεση η Ελλάδα είναι σε αισθητά χειρότερη θέση από την πρώτη αξιολόγηση το 2008 ενώ τα τελευταία χρόνια έχει σημειώσει μόνο ονομαστικές βελτιώσεις.
Η χώρα βρίσκεται τελευταία στις πέντε από τις έξι παραμέτρους που καταγράφει το SJI. Η κρίση είχε καταστροφικές συνέπειες για τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Η διάσωση και τα πακέτα μέτρων έχουν επιδεινώσει τα υπάρχοντα κοινωνικά προβλήματα.
Το μερίδιο των ανθρώπων που απειλείται από τη φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό παραμένει εξαιρετικά υψηλό: 35,6% ο συνολικός πληθυσμός.
Το ποσοστό για τα παιδιά είναι 37,5% και για τα μεγαλύτερα άτομα 22,0%. Το χάσμα μεταξύ παλαιών και νέων όσον αφορά τη φτώχεια έχει έντονα αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Η κατάσταση για τους νέους έχει χειροτερέψει δραματικά σε σχέση με το 2007.
Τα στοιχεία για την αγορά εργασίας είναι βελτιωμένα σε 26 από τις 28 χώρες της ΕΕ, με τον μέσο όρο της ανεργίας για το 2016 να έχει μειωθεί στο 8,7%, έναντι 11% που ήταν στο απόγειό της το 2013.
Ωστόσο η βελτίωση της κοινωνικής ισότητας είναι δύο ταχυτήτων: Στη νότια Ευρώπη τα παιδιά και οι νέοι εξακολουθούν να απειλούνται σε μεγάλο βαθμό από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Με τον Social Justice Index, το Bertelsmann Stiftung καταγράφει κάθε χρόνο την κοινωνική ισότητα στην ΕΕ βάσει έξι κριτηρίων:
- την αγορά εργασίας,
- την εκπαίδευση,
- την υγεία,
- την έλλειψη διακρίσεων,
- την ισότητα μεταξύ των γενιών και
- την φτώχεια.
Η θετική τάση που καταγράφηκε φέτος οφείλεται κυρίως στη βελτίωση της αγοράς εργασίας, όμως στην Ελλάδα, αν και μειώθηκε το ποσοστό ανεργίας, εξακολουθεί να είναι στο 23,7%, ενώ στην Ισπανία φτάνει το 19,7%.
Παράλληλα έχει μειωθεί στην ΕΕ ο κίνδυνος φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού του πληθυσμού: Το 2012 και το 2013, το 24,7% των Ευρωπαίων κινδύνευαν από τη φτώχεια, ενώ τώρα το ποσοστό είναι 23,4%. Αυτό όμως σημαίνει ότι 117,5 εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να είναι αντιμέτωποι με τη φτώχεια στην ΕΕ, με το ποσοστό να αυξάνεται σημαντικά στη νότια Ευρώπη.
Στην Ελλάδα το 35,6% του πληθυσμού κινδυνεύει από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, στην Ισπανία το 27,9% και στην Ιταλία το 28,7%. Συγκεκριμένα για τα παιδιά και τους νέους ο κίνδυνος είναι πολύ μεγαλύτερος.
Στη Δανία, τη Φινλανδία και την Τσεχία, τις χώρες που βρίσκονται πρώτες στην κατάταξη, το ποσοστό κυμαίνεται από 13,3% ως 16,7%.
Παράλληλα στις περισσότερες χώρες της ΕΕ καταγράφηκε βελτίωση στον τομέα της παιδείας. Έτσι μειώθηκε το ποσοστό των μαθητών που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν στο σχολείο από 14,7% που ήταν το 2008 σε 10,7% το 2016.
Ωστόσο οι συντάκτες της έκθεσης εμφανίζονται επικριτικοί για τις εξελίξεις σε κάποιες χώρες της ανατολικής Ευρώπης: «Παρατηρούμε ότι στην Ουγγαρία και την Πολωνία οι ακροδεξιές κυβερνήσεις επηρεάζουν σημαντικά το εκπαιδευτικό σύστημα».