Δικαίωση για street artists 3 χρόνια μετά την καταστροφή θρυλικού κτηρίου με γκράφιτι [εικόνες]

Τα γκράφιτι μπορούν να προστατεύονται από τον ομοσπονδιακό νόμο; Στο ερώτημα αυτό απάντησε σώμα ενόρκων της Νέας Υόρκης, τρία χρόνια μετά την καταστροφή ενός κτιρίου διάσημου για τα γκράφιτί του παγκοσμίως.

Αντιμέτωποι στην υπόθεση αυτή είναι 21 καλλιτέχνες και ο επιχειρηματίας της αγοράς ακινήτων Τζέρι Γουόλκοφ.

Οι δικηγόροι των δύο πλευρών αντιπαρατέθηκαν σε μια δίκη τριών εβδομάδων που διεξήχθη για την καταστροφή του κτιρίου 5Pointz, της «Μέκκας του γκράφιτι» όπως αποκαλείται επί μακρόν, πόλου έλξης για καλλιτέχνες και τουρίστες από όλο τον κόσμο.

Οι ένορκοι αποφάνθηκαν την Πέμπτη ότι ο Γουόλκοφ παραβίασε τον νόμο όταν κάλυψε με άσπρη μπογιά τα γκράφιτι των καλλιτεχνών χωρίς να τους έχει ειδοποιήσει νωρίτερα.

Η απόφαση από ομοσπονδιακό δικαστήριο στο Μπρούκλιν δεν είναι τελεσίδικη αλλά θα χρησιμεύσει ως σύσταση στον δικαστή που θα προεδρεύσει, ο οποίος θα εκδώσει την τελική ετυμηγορία, γράφει η New York Times.

Επί σχεδόν 20 χρόνια, η οικογένεια Γουόλκοφ προσκαλούσε καλλιτέχνες γκράφιτι να δείξουν το ταλέντο τους πάνω στους τοίχους αυτού του εγκαταλελειμμένου εργοστασίου σε γειτονιά του Κουίνς σε σημείο που να το κάνουν «το μεγαλύτερο υπαίθριο μουσείο γκράφιτι», σύμφωνα με έναν δικηγόρο των καλλιτεχνών.

Ωστόσο το 2014, ο Γουόλκοφ έβαψε λευκούς τους τοίχους του κτιρίου και στη συνέχεια το ισοπέδωσε ώστε να δημιουργηθεί χώρος για ουρανοξύστες με πολυτελείς κατοικίες σε αυτή τη γειτονιά που έχει εύκολη πρόσβαση στο Μανχάταν.

Οι καλλιτέχνες προσέφυγαν στη δικαιοσύνη ζητώντας αποζημίωση και υποστηρίζοντας ότι ο ιδιοκτήτης θα έπρεπε να τους είχε δώσει τη δυνατότητα να διασώσουν τα έργα τους πριν καταστρέψει τα πάντα.

Επικαλούνται έναν ομοσπονδιακό νόμο του 1990 για την προστασία των εικαστικών τεχνών, που ορίζει ότι κάθε αναγνωρισμένο έργο αξίζει προστασία.

«Δεν είναι εύκολο αλλά υπολογίζω σε εσάς», δήλωσε τη Δευτέρα με την περάτωση των αγορεύσεων ο ομοσπονδιακός δικαστής της Νέας Υόρκης Φρέντερικ Μπλοκ στους ενόρκους, οι οποίοι καλούνταν να αποφασίσουν αν τα 49 γκράφιτι που κοσμούσαν το κτίριο ήταν όλα "αναγνωρισμένα", αν το άσπρισμά τους συνιστούσε προσβολή του έργου κι αν αυτό έθιξε τους καλλιτέχνες.

Έργα άξια για Met και MoMA

Καθώς οι ένορκοι απάντησαν "ναι", οι καλλιτέχνες μπορεί να λάβουν αποζημίωση χιλιάδων δολαρίων.

Το 5Pointz ήταν γεμάτο γκράφιτι των δεκαετιών 1970 και 1980, που φιλοτεχνήθηκαν κρυφά τη νύχτα, από καλλιτέχνες που έπαιζαν το παιχνίδι της γάτας με τα ποντίκια με την αστυνομία. Καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο καλούνταν να δημιουργήσουν ελεύθερα με τα σπρέι τους υπό το γεμάτο θαυμασμό βλέμμα ειδικών, τουριστών και περαστικών της γραμμής του μετρό που είναι πολύ κοντά.

'Εως την κατεδάφιση του κτιρίου, η περιοχή προσήλκυε οικογένειες και εκπαιδευτικούς, συντείνοντας στη μείωση της εγκληματικότητας στο Κουίνς, δήλωσε ο 'Ερικ Μπάουμ, ένας δικηγόρος των καλλιτεχνών. "Η τέχνη πρέπει να προστατεύεται, να αγαπιέται, όχι να καταστρέφεται".

Η Ρενέ Βάρα, ειδική στην τέχνη του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, που κλήθηκε ως μάρτυρας στη δίκη, συνέκρινε το "5Pointz" με το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (Met) και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MoMA), δύο από τα διασημότερα της Νέας Υόρκης.

Οι καλλιτέχνες που είχαν προσφύγει τότε στη δικαιοσύνη για να εμποδίσουν την κατεδάφιση, δηλώνουν ότι ο Γουόλκοφ είχε υποχρέωση να τους προειδοποιήσει τρεις μήνες πριν από την καταστροφή των έργων τους, μια ενέργεια που έθιξε την τιμή και τη φήμη τους.

'Ομως ο Ντέιβιντ 'Εμπερτ, ο δικηγόρος του Γουόλκοφ, δήλωσε ότι οι καλλιτέχνες ήξεραν εξ αρχής ότι το κτίριο επρόκειτο να καταστραφεί και ότι τίποτε δεν αποδεικνύει ότι η φήμη τους εθίγη.

Από το καλοκαίρι του 2012, τα νεοϋορκέζικα μμε μετέδιδαν την προσεχή κατεδάφιση του κτιρίου, ενώ το άσπρισμα έγινε το Νοέμβριο του 2013.
«Το άσπρισμα ήταν δυσάρεστο, σίγουρα. Δεν το αρνούμαστε χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να σας δώσουμε χρήματα», είπε ο 'Εμπερτ, ο οποίος μπορεί να ασκήσει έφεση.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ