Θεωρείται η πρώτη μαζική τρομοκρατική επίθεση στα αστυνομικά χρονικά της χώρας. Συνέβη σαν σήμερα, πριν από 32 χρόνια.
Το ημερολόγιο έγραφε 31 Οκτωβρίου 1985, ημέρα Πέμπτη. Λίγο μετά τις 22:30, ένα λεωφορείο της ΕΑΣ ξεκινά το δρομολόγιό του από την οδό Ακαδημίας με προορισμό την Αργυρούπολη. Είναι γεμάτο μαθητές, που μόλις έχουν τελειώσει το μάθημά τους σε κάποιο από τα φροντιστήρια του κέντρου της Αθήνας και επιστρέφουν σπίτια τους.
Λίγη ώρα αργότερα, στη Βουλιαγμένης 182, στο ύψος της Δάφνης, μια βόμβα που βρίσκεται μέσα στο λεωφορείο εκρήγνυται και σκορπά τον πανικό. Ευτυχώς όχι τον θάνατο, καθώς σαν από θαύμα κανένας επιβαίνων δεν χάνει τη ζωή του, αλλά υπάρχουν 39 τραυματίες, 10 εκ των οποίων σε σοβαρή κατάσταση. Πολλοί από τους επιβάτες του εκσφενδονίζονται στο οδόστρωμα. Το σημείο γύρω από το λεωφορείο θυμίζει βομβαρδισμένο τοπίο.
Το «μούδιασμα» και η δήλωση Παπανδρέου
Στο άκουσμα της είδησης, το πανελλήνιο «μουδιάζει». Γιατί να γίνει μια τέτοια τυφλή και μαζικού χαρακτήρα επίθεση, και μάλιστα εις βάρος μαθητών; Ποιον σκοπό εξυπηρετεί; Ποιοι κρύβονται από πίσω;
«Πρόκειται για άνανδρη και εγκληματική πράξη, που μπορεί να προκαλέσει αποσταθεροποίηση των δημοκρατικών θεσμών», δηλώνει ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου, την ώρα που οι Αρχές προσπαθούν να συνθέσουν το παζλ.
Η υπόθεση αρχίζει να περιπλέκεται ακόμα περισσότερο όταν διαπιστώνεται πως στο σημείο που έγινε η έκρηξη καθόταν ένας 25χρονος Ιρακινός που σπούδαζε Θεολογία στην Αθήνα.
Ακόμα και σήμερα, θεωρείται ως η πιο μυστηριώδης έκρηξη βόμβας που έγινε ποτέ στην Αθήνα, η οποία έμελλε να διαλευκανθεί πολλά χρόνια αργότερα. Όμως, τι ακριβώς συνέβη;
«Η έκρηξη προήλθε από αυτοσχέδιο ωρολογιακό μηχανισμό που αποτελείτο από εκρηκτική ύλη, πυροκροτητή, ρολόι επιτραπέζιο, καλώδια, βύσματα και μπαταρία. Όλος αυτός οι μηχανισμός ήταν περιτυλιγμένος με ύφασμα για την αποφυγή κραδασμών και του θορύβου του ωρολογίου (…). Η εστία της έκρηξης βρίσκεται στο οπίσθιο εσωτερικό μέρος του λεωφορείου, επί του δαπέδου και κοντά στην οπίσθια εσωτερική επικάλυψη, περί τα 15 εκατοστά αριστερά του διαμήκους άξονα συμμετρίας του». Αυτό αναφέρει το πόρισμα των πραγματογνωμόνων που συντάχθηκε στις 5 Νοεμβρίου 1985 και έφερε πριν από μερικά χρόνια στη δημοσιότητα η εφημερίδα «Το Βήμα».
Το επικρατέστερο σενάριο
Και ενώ όλοι προσπαθούν να καταλάβουν τι έγινε, ξαφνικά το «θρίλερ» παίρνει νέες διαστάσεις. Όταν οι υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ. άρχισαν να συνεννοούνται μεταξύ τους, διαπιστώθηκε πως το κέντρο της Άμεσης Δράσης το βράδυ της έκρηξης είχε λάβει ένα τηλεφώνημα που ενδεχόμενος να «κρύβει» την απάντηση. Οι υπεύθυνοι της εφημερίδας «Απογευματινή» είχαν ειδοποιήσει την αστυνομία πως ένας άγνωστός είχε καλέσει το τηλεφωνικό κέντρο της εφημερίδας και είχε προειδοποιήσει για επικείμενη έκρηξη βόμβας έξω από το σπίτι του μεγαλοβιομηχάνου Τσάτσου (ιδιοκτήτη, μεταξύ άλλων, της ΑΓΕΤ Ηρακλής) στην οδό Κανάρη στο Κολωνάκι.
Το πλήρωμα ενός περιπολικού έφτασε στο σημείο, αλλά ο αστυνομικός που έκανε τον έλεγχο δεν βρήκε τίποτα το ύποπτο και αποχώρησε ενημερώνοντας σχετικά το κέντρο της Άμεσης Δράσης. Σε εκείνο το σημείο, λοιπόν, η ΕΛ.ΑΣ. βρέθηκε μπροστά σε ένα σημαντικό εύρημα. Από τη μια υπήρχε μια βόμβα που εξερράγη σε ασυνήθιστο μέρος, από την άλλη υπήρχε μια απειλή για βόμβα που δεν εξερράγη ποτέ. Όταν οι Αρχές συνέδεσαν τα δύο γεγονότα, βρέθηκαν μπροστά στη λύση του γρίφου: Η βόμβα που εξερράγη στο λεωφορείο με τους μαθητές είχε ως στόχο το σπίτι του μεγαλοβιομηχάνου.
Πώς βρέθηκε στο λεωφορείο η βόμβα;
Το μόνο που έμενε να εξακριβωθεί ήταν το πώς η βόμβα βρέθηκε μέσα στο λεωφορείο. Έτσι οι αστυνομικοί ξεκίνησαν μια αντίστροφη έρευνα. Έψαξαν, δηλαδή, και βρήκαν ποια άτομα πέρασαν από την οδό Κανάρη περίπου στις 10 το βράδυ εκείνης της Πέμπτης και στη συνέχεια επιβιβάστηκαν στο μοιραίο λεωφορείο.
Όπως αναφέρι το πόρισμα της ΕΛ.ΑΣ., «από το σημείο αυτό και την ανωτέρω περίπου ώρα διήλθαν ένας μαθητής και η αδελφή του που κάθονταν στο σημείο της έκρηξης. Κατά την εξέτασή τους ισχυρίστηκαν ότι δεν παρέλαβαν ύποπτη τσάντα κατά τη διέλευσή τους από την οδό Κανάρη. Επίσης, στις 22.00 περίπου ώρα της αυτής ημέρας ανεχώρησε από το Βρετανικό Συμβούλιο, που είναι στην πλατεία Κολωνακίου, για την οδό Ακαδημίας και ο μετέπειτα επιβάτης αυτού ιρακινής καταγωγής. Ο ίδιος ισχυρίστηκε κατά την εξέτασή του ότι την ανωτέρω διαδρομή διήνυσε με το λεωφορείο της γραμμής Ακαδημίας-Μαράσλειος. Ο ανωτέρω ισχυρισμός του δεν έγινε δυνατόν να διασταυρωθεί».
Συνεπώς, όπως όλα δείχνουν, η βόμβα βρέθηκε μέσα στο λεωφορείο όταν κάποιος από τους επιβάτες την είδε στο δρόμο, θεώρησε πως είχε κάτι πολύτιμο και την πήρε για να την «εξερευνήσει» αργότερα. Αυτό που δεν αποδείχθηκε ποτέ ήταν το ποιος ήταν ο «φορέας». Ο Ιρακινός φοιτητής έφυγε από την Ελλάδα λίγους μήνες μετά το περιστατικό χωρίς να αποδειχθεί τίποτε εις βάρος του, ενώ και τα δύο αδέρφια αρνούνταν πως μετέφεραν τη βόμβα.
Ανάληψη ευθύνης
Την επόμενη ημέρα από την έκρηξη, ένας οδοκαθαριστής βρήκε στο Κολωνάκι (κοντά στο σημείο που υποτίθεται πως έπρεπε να εκραγεί η βόμβα) προκήρυξη ανάληψης ευθύνης για την επίθεση από την πρωτοεμφανιζόμενη τότε οργάνωση Επαναστατική Μαχητική Αριστερά. Η προκήρυξη ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι «χτυπήσαμε σήμερα συμβολικά το σπίτι των Τσάτσων (στην οδό Κανάρη στο Κολωνάκι), που αποτελούν μία από τις χαρακτηριστικές εκφράσεις της χυδαιότητας του ελληνικού αστισμού».
Ήταν η πρώτη και η τελευταία φορά που έκανε επίθεση η Επαναστατική Μαχητική Αριστερά. Προφανώς, όπως εκτιμά η Αντιτρομοκρατική, η αποτυχία της επίθεσης οδήγησε στη διάλυση της οργάνωσης...
Άλλα γεγονότα που συνέβησαν 31 Οκτωβρίου
1517: Προτεσταντική Μεταρρύθμιση. Ο Μαρτίνος Λούθηρος θυροκολλεί τις «95 Θέσεις» του στον Καθεδρικό ναό της Βιτεμβέργης. Αποκηρύσσει τα συγχωροχάρτια, που χορηγούσε η παπική Εκκλησία με αποτέλεσμα το σχίσμα στην καθολική εκκλησία.
1892: Ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ δημοσιεύει τις «Περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς».
1922: Στην Ελλάδα αρχίζει η Δίκη των «6». Με την ονομασία αυτή έμεινε στην ιστορία η δίκη των πρωταίτιων της Μικρασιατικής Καταστροφής από έκτακτο στρατοδικείο, που συγκρότησαν οι βενιζελικοί αξιωματικοί της Επανάστασης του 1922.
1948: Γίνεται η τελευταία εγγραφή στο ημερολόγιο του πλοίου-θρύλος «Αβέρωφ»: «Συνήθης εν όρμω υπηρεσία. Κινήσεις συμφώνως τω πίνακι. Έκτακτον ουδέν» γράφει και περνά στην ιστορία.
1961: Η σορός του Στάλιν απομακρύνεται από το μαυσωλείο του Λένιν, σύμφωνα με απόφαση που ελήφθη από τον Νικίτα Χρουστσόφ στο 22ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος.
2002: Σεισμός 5,4 Ρίχτερ πλήττει την επαρχία Καμπομπάσο της Νότιας Ιταλίας, με 29 νεκρούς εκ των οποίων τα 26 παιδιά, όταν καταρρέει στέγη νηπιαγωγείου στην Απουλία και το Δημοτικό Σχολείο στο χωριό Σαν Τζουλιάνο.
Σαν σήμερα γεννήθηκαν: το 1920 ο φωτογράφος Χέλμουτ Νιούτον, το 1929 ο Ιταλός ηθοποιός Μπαντ Σπένσερ, το 1947 ο στιχουργός, συγγραφέας, ραδιοφωνικός παραγωγός Γιάννης Καλαμίτσης.
Σαν σήμερα έφυγαν από τη ζωή: το 1926 ο Χάρι Χουντίνι, σε ηλικία 52 ετών, Αμερικανός μάγος, δεξιοτέχνης των αποδράσεων, το 1984 η Ίντιρα Γκάντι, πρωθυπουργός της Ινδίας (1966-77, 1980-84), το 1985 ο Έλληνας ζωγράφος, σκηνογράφος και ποιητής Νίκος Εγγονόπουλος, το 1993 ο Ρίβερ Φοίνιξ, Αμερικανός ηθοποιός, και το 2013 ο Ζεράρ ντε Βιλιέ, Γάλλος συγγραφέας.