Τα πιο επιτυχημένα fake news στην Ιστορία -Η απίστευτη φάρσα με εξωγήινους που αναστάτωσε τις ΗΠΑ [ηχητικό]

Πολύς λόγος γίνεται τον τελευταίο καιρό για τα «fake news». Αυτό όμως που συνέβη πριν από ακριβώς 79 χρόνια στις ΗΠΑ ξεπερνά κάθε φαντασία!

Ήταν σαν σήμερα, 30 Οκτωβρίου 1938, ημέρα Κυριακή, παραμονή του Χάλογουιν. Το ραδιόφωνο είναι στα καλύτερά του ως μέσο ενημέρωσης και διασκέδασης και οι εκπομπές σαρώνουν σε ακροαματικότητα.

Ο Όρσον Γουέλς είναι 24 ετών και το CBS τού έχει αναθέσει την ωριαία εκπομπή «Mercury Theatre On The Air», με μεγάλη ακροαματικότητα, στη ζώνη 20:00-21:00. Ο νεαρός παραγωγός με τη βαριά φωνή είναι ήδη καταξιωμένος στον χώρο του θεάτρου και προσελκύει ακροατές από κάθε ηλικιακή ομάδα. Κατά κανόνα, ο Γουέλς στις εκπομπές του παρουσίαζε λογοτεχνικά έργα.

Η εκπομπή ξεκινά με έναν μικρό πρόλογο του Γουέλς σε μυθιστόρημα και λίγο μετά παρεμβάλλεται ενημέρωση για τον καιρό στις ΗΠΑ. Η επόμενη «πάσα» είναι για μουσική, live από το ξενοδοχείο «Πλάζα» στη Νέα Υόρκη.

Και ενώ οι ακροατές ακούνε βαλς, ξαφνικά η μουσική διακόπτεται για μια «έκτακτη είδηση». Όπως ενημερώνει ο εκφωνητής με σοβαρό ύφος, «στον πλανήτη Άρη παρατηρούνται αλλεπάλληλες μυστηριώδεις εκρήξεις. Μάλιστα, όπως αναφέρουν επιστήμονες, το τηλεσκόπιο του Πρίνστον εντόπισε ογκώδεις μάζες που φαίνεται να μετακινούνται προς τη Γη».

Λίγο μετά, και αφού παρεμβάλλεται μια μουσική... ανάσα από το «Πλάζα», μια νέα «είδηση» έρχεται να αναστατώσει ακόμα περισσότερο: «Ένας μετεωρίτης έπεσε πριν από λίγο στη Γη». Και για να γίνει το στόρι ακόμα πιο ενδιαφέρον, ο Γουέλς ανακοινώνει με σοβαρότητα πως ο μετεωρίτης «έπεσε στις ΗΠΑ, κοντά στην πόλη Πρίνστον του Νιου Τζέρσεϊ».

Μάλιστα, κάνει ζωντανή σύνδεση με την περιοχή, απ' όπου ένας ρεπόρτερ μεταδίδει τα τελευταία νέα από την πτώση του μετεωρίτη. Μόνο που, λίγο μετά, οι ακροατές μαθαίνουν ότι δεν πρόκειται για μετεωρίτη, αλλά για «έναν κύλινδρο μέσα από τον οποίο βγήκαν εξωγήινα πλάσματα από τον Άρη»!

«Αυτά τα πλάσματα είναι οπλισμένα με μία φοβερή θερμική ακτίνα που καίει ό,τι βρίσκει μπροστά της», είναι η μαρτυρία ενός «αυτόπτη μάρτυρα». Μάλιστα, «ήδη πολλοί άνθρωποι έχουν σκοτωθεί και οι Αρειανοί προχωρούν προς τη Νέα Υόρκη», αναφέρει ο ρεπόρτερ.

Από κει και μετά, η δράση είναι συναρπαστική για την εισβολή εξωγήινων από τον Άρη! Η μουσική έχει πλέον σταματήσει και ένας καταιγισμός δηλώσεων μαρτύρων και επιστημόνων, αλλά και αναφορές του ρεπόρτερ από το σημείο πτώσης του UFO, πάντα με την απαραίτητη ηχητική «περιβολή» που δίνει ρεαλισμό στη σκηνή, κάνουν τα πράγματα να φαίνονται αληθινά, σαν οι σκηνές να διαδραματίζονται μπροστά στα μάτια των ακροατών.

Μέχρι και «μάχες» ανθρώπων και Αρειανών περιγράφονται στον ραδιοφωνικό «αέρα», με ρεπόρτερ να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του πυρός και να μεταδίδει τις επιχειρήσεις του αμερικανικού στρατού εναντίον των εξωγήινων!

Και κάπου εκεί, στην κορύφωση της δράσης, ο δαιμόνιος Γουέλς παίρνει τον λόγο και ανακοινώνει στους ακροατές πως ό,τι είχαν ακούσει ήταν μια δραματοποιημένη μεταφορά στο ραδιόφωνο του κλασικού μυθιστορήματος επιστημονικής φαντασίας του Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς «Ο πόλεμος των κόσμων»...

Οι συνέπειες

Οι απόψεις για το πόσοι Αμερικανοί πραγματικά πίστεψαν ότι υπάρχει εισβολή Αρειανών στη Γη διίστανται. Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, πολλοί ήταν αυτοί που ακούγοντας την εκπομπή άρχισαν να μαζεύουν τα υπάρχοντά τους για να βρουν ασφαλές καταφύγιο. Αρκετοί, επίσης, έπαιρναν τηλέφωνο την αστυνομία και τις εφημερίδες για να μάθουν αν όλο αυτό είναι αλήθεια.

Η φαντασία συμπλήρωνε τον πανικό. Κάποιος βεβαίωσε ότι η αστυνομία είχε βγάλει διαταγή να εκκενωθεί αμέσως η Νέα Υόρκη. Άλλος ανέφερε πως είδε εχθρικά αεροπλάνανα να πετάνε πάνω από τον ποταμό Χάντσον. Και άλλος είπε πως είχε δει με τα μάτια του τους καπνούς της μάχης ανάμεσα στους Αρειανούς και τον αμερικανικό στρατό...

Ωστόσο, μεταγενέστερες μελέτες ανέφεραν ότι ο πανικός ήταν λιγότερο διαδεδομένος απ’ ό,τι ανέφεραν οι εφημερίδες. Εκείνη την περίοδο, πολλές εφημερίδες εξέφραζαν την ανησυχία ότι το ραδιόφωνο, που τότε ήταν ένα νέο μέσο ενημέρωσης, θα καθιστούσε τον Τύπο παρωχημένο. Ως εκ τούτου, οι δημοσιογράφοι άρπαξαν την ευκαιρία και μεγαλοποίησαν το γεγονός του πανικού για να καταδείξουν τους κινδύνους που υποτίθεται ότι έκρυβαν οι ραδιοφωνικές εκπομπές.

Ενδεικτικά, άλλωστε, τα πρωτοσέλιδα της εποχής:

Όσο για τον Όρσον Γουέλς, μετά από αυτή την εκπομπή, παρότι ο ίδιος φοβόταν ότι θα του κάνει ζημιά, κατάφερε να γίνει ευρύτερα γνωστός και να κερδίσει μια θέση στο Χόλιγουντ. Λίγα χρόνια μετά, έκανε την περίφημη ταινία «Πολίτης Κέιν», την πρώτη του, που έμελλε να είναι και η σημαντικότερη στη μετέπειτα καριέρα του και να ψηφίζεται επί πολλά χρόνια ως η καλύτερη ταινία όλων των εποχών.

Ακούστε το ηχητικό με την «εισβολή των Αρειανών στη Γη»:

Άλλα γεγονότα που συνέβησαν 30 Οκτωβρίου:

1793: Εκτελούνται στη γκιλοτίνα οι Γιρονδίνοι της Γαλλικής Επανάστασης, με εντολή των Ιακωβίνων.

1863: Φτάνει στην Ελλάδα ο Δανός πρίγκιπας Γεώργιος Γκλύξμπουργκ. Μετά την εκθρόνιση του Όθωνα, οι προστάτιδες δυνάμεις, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία δέχονται, έπειτα από μακροχρόνιες διαβουλεύσεις, την αγγλική πρόταση για εκλογή του Δανού πρίγκιπα Γουλιέλμου Γεωργίου Γκλύξμπουργκ στον ελληνικό θρόνο. Ο νέος βασιλιάς φτάνει στην Ελλάδα και αναγορεύεται συνταγματικός βασιλεύς των Ελλήνων με το όνομα Γεώργιος Α'. Την επομένη θα αναλάβει επισήμως τη βασιλική εξουσία, δίνοντας τον προβλεπόμενο βασιλικό όρκο.

1908: Εμφανίζονται στους δρόμους της Αθήνας τα πρώτα ηλεκτρικά τραμ, τα οποία αντικαθιστούν σταδιακά τα ιππήλατα. Τα επόμενα δύο χρόνια, το δίκτυο του τραμ απέκτησε 257 οχήματα -150 κινητήρια και 107 ρυμουλκούμενα- μαζί με τα παλιά, που επαναχρησιμοποιήθηκαν ως ρυμουλκούμενα. Το τελευταίο κουδούνισμα από καμπανάκι αθηναϊκού τραμ ακούστηκε έξω από το αμαξοστάσιο της Αγίας Τριάδας Κεραμεικού, τα μεσάνυχτα της 15ης προς 16η Οκτωβρίου του 1960. Παρέμενε, ωστόσο, η γραμμή του τραμ του Περάματος. Στις 4 Απριλίου 1977, Μεγάλη Δευτέρα απόγευμα, το τραμ του Περάματος, προερχόμενο από το Πέραμα και κατευθυνόμενο στον Πειραιά, στολισμένο με λουλούδια και πανό, κάνει το τελευταίο του δρομολόγιο. Σαράντα τέσσερα χρόνια μετά, το τραμ επέστρεψε στους δρόμους της πρωτεύουσας και ξεκίνησε τη λειτουργία του στις 19 Ιουλίου 2004, σχεδόν ταυτόχρονα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας.

1930: Βενιζέλος και Ατατούρκ υπογράφουν στην Άγκυρα σύμφωνο φιλίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

1918: Α' Παγκόσμιος Πόλεμος: Υπογράφεται η πρώτη ανακωχή του πολέμου, η Συνθήκη ανακωχής του Μούδρου, μεταξύ του Άγγλου ναυάρχου Κάλθορπ, πληρεξούσιου των Συμμάχων της Αντάντ αφενός και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αφετέρου. Αυτή η συνθήκη θα αποτελέσει την απαρχή της λήξης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

1944: Η Θεσσαλονίκη απελευθερώνεται από τη ναζιστική κατοχή. Τμήματα του ΕΛΑΣ, με επικεφαλής τους Μάρκο Βαφειάδη και Ευριπίδη Μπακιρτζή απελευθερώνουν τη Θεσσαλονίκη από τους Γερμανούς. Ο λαός της πόλης χειροκροτά με έξαλλο ενθουσιασμό αντάρτες και αντιστασιακές οργανώσεις, που παρελαύνουν στη λεωφόρο Νίκης.

1956: Βρετανία και Γαλλία προβάλλουν βέτο στην απαίτηση των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης για κατάπαυση του πυρός στο μέτωπο Ισραήλ-Αιγύπτου, στην κρίση του Σουέζ.

1975: Ο βασιλιάς Χουάν Κάρλος αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της Ισπανίας, όταν ο δικτάτορας Φράνκο δηλώνει «πολύ άρρωστος για να κυβερνήσει».

1995: Σε δημοψήφισμα στο Κεμπέκ, οι γαλλόφωνοι κάτοικοι της περιοχής τάσσονται κατά της απόσχισης της χώρα τους από τον Καναδά (50,6% υπέρ- 49,4% κατά).

2003: Για πρώτη φορά έπειτα από 60 χρόνια η Βουλή των Ελλήνων αποφασίζει άρση της ασυλίας μελών της. Πρόκειται για πέντε βουλευτές που κατηγορούνται για παραβάσεις του κώδικα οδικής κυκλοφορίας, για ψευδορκία και χειροδικία.

2006: Αρχίζει στην Αθήνα το πρώτο Παγκόσμιο Φόρουμ για τη Διακυβέρνηση του Διαδικτύου, που διοργανώνεται από το υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.