Οι διαταραχές ύπνου που περιλαμβάνουν δυσκολία στην είσοδο του ύπνου ή γρήγορη αφύπνιση αυξάνονται με την ηλικία.
Πάνω από 50% των ηλικιωμένων παρουσιάζουν προβλήματα ύπνου. Η αρχιτεκτονική του ύπνου περιλαμβάνει 2 στάδια: το στάδιο της ταχείας κίνησης των οφθαλμών (Rapid Eye Movement) και το στάδιο της μη ταχείας κίνησης των οφθαλμών (Non Rapid Eye Movement). Το τελευταίο, χωρίζεται σε 3 υποκατηγορίες: Ν1 - ελαφρύς ύπνος, Ν2 - ύπνος, Ν3 - βαθύς ύπνος.
Στους ηλικιωμένους αυξάνονται τα στάδια Ν1 και Ν2, ενώ ελαττώνεται το στάδιο Ν3. Οι ασθενείς δεν αναφέρουν προβλήματα στον ύπνο αν δεν ερωτηθούν, αλλά αναφέρουν άλλα προβλήματα, όπως κόπωση, διαταραχές διάθεσης, υπνηλία κατά την διάρκεια της ημέρας, που συνδέονται όμως με την έλλειψη ύπνου.
Πολλά αίτια μπορεί να παρεμβάλλονται στην ποιότητα και ποσότητα του ύπνου, όπως χρόνιος πόνος, δύσπνοια, νυχτουρία, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ενώ φάρμακα ενοχοποιούνται για το 10-15% των περιπτώσεων αυπνίας.
Η παρουσία της αυπνίας ως συνοσηρότητα μπορεί να οδηγήσει σε χρήση επιπλέον φαρμάκων στους ηλικιωμένους όπως βενζοδιαζεπίνες, αντικαταθλιπτικά. Είναι σημαντικό να εφαρμοστεί πρώτα η μη φαρμακευτική προσέγγιση και σε περίπτωση που αυτή δεν επιτύχει να προχωρήσουμε σε φαρμακευτική αγωγή στην μικρότερη δυνατή δόση.
Οι μη φαρμακευτικές οδηγίες για την αϋπνία περιλαμβάνουν:
- σταθερή ώρα αφύπνισης
- περιορισμός του ύπνου την ημέρα
- εκγύμναση την ημέρα
- αποφυγή καφέ, αλκοόλ, νικοτίνης τις βραδινές ώρες
- αποφυγή λήψης υγρών την νύχτα
- αποφυγή μεγάλου γεύματος τις βραδινές ώρες
- εφαρμογή βραδινού προγράμματος κατά την κατάκλιση
- περιορισμός φωτός, θορύβων, καλή θερμοκρασία δωματίου
Της Αναστασίας Κουτσούρη
Διευθύντριας Α΄ Παθολογικού Τμήματος Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center