Σαν σήμερα: Η πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου -«Στις 18 σοσιαλισμός» [εικόνες & βίντεο]

Σαν σήμερα, πριν από 36 χρόνια, το ΠΑΣΟΚ γίνονταν κυβέρνηση στις εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου, που είχε ιδρύσει το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα μόλις 7 χρόνια νωρίτερα (3/9/1974) αναδείχθηκε θριαμβευτικά πρωθυπουργός κερδίζοντας κατά κράτος την ΝΔ υπό τον Γεώργιο Ράλλη.

Με συνθήματα «Εδώ και τώρα αλλαγή», «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες» και «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ, το ίδιο συνδικάτο», ο Ανδρέας Παπανδρέου έπεισε τους Έλληνες ψηφοφόρους και εξασφάλισε ευρεία πλειοψηφία.

Τα αποτελέσματα

Το ΠΑΣΟΚ με 48,07% κατέλαβε 172 έδρες, η ΝΔ με 35,87% των ψήφων κατέλαβε 115 έδρες και το ΚΚΕ με 10,93% 13 έδρες. Τα υπόλοιπα κόμματα που συμμετείχαν, δεν κατάφεραν να εκλέξουν κανένα βουλευτή. Οι εκλογές διεξήχθησαν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής

Το σύνθημα για «Αλλαγή» που λανσάρισε ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν ώριμο αίτημα των καιρών και το ΠΑΣΟΚ αναδείχθηκε κυβέρνηση. Από την προεκλογική εκστρατεία των δύο κομμάτων έχει περάσει στην ιστορία το «δεν θέλω ου» του ευπατρείδη Γ. Ράλλη προς τους οπαδούς της ΝΔ.

Μόλις διαφάνηκε η επικράτηση του ΠΑΣΟΚ στις βουλευτικές εκλογές, ο Ράλλης συνεχάρη τον Παπανδρέου για τη νίκη του και τις επόμενες ημέρες έγινε ομαλά η παράδοση της εξουσίας. Επτά χρόνια μετά την αποκατάσταση των θεσμών, η ομαλή κυβερνητική αλλαγή του 1981 αποδείκνυε με τον πιο περίτρανο τρόπο την οριστική εδραίωση της δημοκρατίας στην Ελλάδα.

Στην ταραχώδη προεκλογική εκστρατεία υπήρξαν και επεισόδια μεταξύ των οπαδών ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, στις 10 και 11 Οκτωβρίου. Ο Ανδρέας Παπανδρέου έχοντας στον εξώστη και τον Φελίπε Γκονθάλεθ (Γενικό Γραμματέα του ανερχόμενου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ισπανίας, και από το 1982 Πρωθυπουργό της Ισπανίας έως το 1996) μιλούσε στην «γαλάζια» Θεσσαλονίκη, ενώ στο «πράσινο» Ηράκλειο Κρήτης μιλούσε ο Γεώργιος Ράλλης.

Η προεκλογική ομιλία του Α. Παπανδρέου στην Αθήνα το 1981

Για τον Ανδρέα Παπανδρέου η ημερομηνία των εκλογών (18 Οκτωβρίου) ήταν συναισθηματικά φορτισμένη, καθώς ακριβώς 37 χρόνια πριν, στις 18 Οκτωβρίου 1944, ο πατέρας του Γεώργιος Παπανδρέου είχε εισέλθει απελευθερωτής στην Αθήνα ως Πρωθυπουργός της ελεύθερης ελληνικής κυβέρνησης (στην οποία συμμετείχαν και υπουργοί του ΕΑΜ), έχοντας υψώσει την γαλανόλευκη στην Ακρόπολη. Στη συνέχεια εκφώνησε τον ιστορικό «λόγο της απελευθέρωσης» στην Πλατεία Συντάγματος, ενώ οι Αθηναίοι τον αποθέωναν. Η 18η Οκτωβρίου 1944 ήταν η κορυφαία στιγμή του Γεωργίου Παπανδρέου και η 18η Οκτωβρίου 1981 η κορυφαία στιγμή του γιου του. Μάλιστα, το κομμάτι του Τύπου που ήταν φιλικά προσκείμενο στο ΠΑΣΟΚ παρομοίαζε την «απελευθέρωση των Ελλήνων από τη Δεξιά» με την απελευθέρωση του 1944 από τους Ναζί.

Όπως έγραφε ο διεθνής τύπος και όπως συνομολογήθηκε από κάθε πολιτική και κοινωνική πλευρά, οι εκλογές της 18.10.1981 υπήρξαν ένα «πρότυπο γνησιότητας και ειλικρίνειας της εκφράσεως του Ελληνικού Λαού».

Για πρώτη φορά έγινε χρήση υπολογιστών και διαφωτιστικών εντύπων για τους δικαστικούς αντιπροσώπους. Επίσης, για πρώτη φορά έγινε ανάλυση κατά τη διάρκεια των εκλογών των γενικών αλλά και των μερικών αποτελεσμάτων με εικόνες. Ταυτόχρονα έγιναν ακριβείς μετρήσεις για το χρόνο που θα χρειάζονταν οι ψηφοφόροι να ψηφίσουν, και τη «ροή τους στο τμήμα τους».

Την ίδια ημέρα πραγματοποιήθηκαν και οι εκλογές για την Ευρωβουλή, που και αυτές διεξήχθησαν με απόλυτη ομαλότητα. Δυτικό πρακτορείο έγραφε: «οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν κατά μοναδικόν και άψογο τρόπον» γιατί «υπήρχαν πολλά και λεπτά θέματα να αντιμετωπιστούν.»

Τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων την επαύριο των εκλογών

Το διάγγελμα του Ανδρέα Παπανδρέου

Τα ξημερώματα της 19ης Οκτωβρίου ο νικητής των εκλογών Ανδρέας Παπανδρέου προέβη σε ένα «ιστορικό, από κάθε άποψη» διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό που μεταδόθηκε από την ΕΡΤ.

«Ελληνίδες, Έλληνες,

Απόψε κατέχομαι από βαθιά συγκίνηση. Είμαι πράγματι συγκινημένος για την μεγάλη εμπιστοσύνη που μου έχετε δείξει. Και έχω ταυτόχρονα το αίσθημα βαριάς ευθύνης, την οποία επωμίζομαι εγώ και οι συνεργάτες μου, για να πραγματώσουμε το έργο της Αλλαγής, γιατί η Αλλαγή σήμερα είναι όρος για την επιβίωση του έθνους, για την ευημερία του λαού μας. Και αισθάνομαι πραγματικά υπερήφανος που αυτή η θέση, αυτή η προοπτική για την χώρα μας, εγκρίθηκε κατά τόσο δυνατό, ισχυρό και δημοκρατικό τρόπο από την μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Όπως σας είπα στις ομιλίες μου, και σε πλατείες και από την τηλεόραση, από αύριο, τις 19 του Οκτώβρη, αρχίζει η σκληρή δουλειά. Και επαναλαμβάνω αυτό που σας έχω ήδη πει: ότι για να βγει πέρα το πρόγραμμα της Μεγάλης Αλλαγής, για να ευοδωθούν επιτέλους οι μεγάλες προσδοκίες του λαού μας, θα απαιτηθεί η άμεση, ενεργός συμμετοχή σας. Θα προχωρήσουμε με σταθερά βήματα, πάντοτε ζητώντας την συναίνεσή σας, την πλατιά λαϊκή συναίνεση σε κάθε νέο μέτρο που θα πάρουμε.

Και θα κάνουμε την Αλλαγή χειροπιαστή.

Η Αλλαγή θα δείξει το πρόσωπό της πάρα πολύ γρήγορα, πολύ άμεσα. Θα ήθελα να τονίσω ότι θα υπάρξει συνεργασία όλων των πολιτειακών παραγόντων. Δεν πρόκειται με κανέναν τρόπο, όπως το είχαμε τονίσει και στο παρελθόν, να οδηγήσουμε την χώρα σε οποιαδήποτε περιπέτεια. Στόχος μας, πολιτική μας, είναι η ευημερία του λαού. Είναι η εθνική υπερηφάνεια και η κοινωνική δικαιοσύνη. Είμαστε αποφασισμένοι να εκτελέσουμε το πρόγραμμά μας κατά γράμμα, γιατί μας δώσατε αυτό που ζητούσαμε. Μας δώσατε ισχυρή, αυτοδύναμη πλειοψηφία στην Βουλή των Ελλήνων, ώστε να μπορέσουμε δίχως δισταγμούς και δίχως αναστολές, να προχωρήσουμε στην πραγμάτωση της Αλλαγής. Και σας ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου γιατί μας δώσατε αυτήν την ευκαιρία. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι θα μείνουμε στις επάλξεις αυτού του αγώνα για την Νέα Ελλάδα, που όλοι προσδοκούμε. Μιαν Ελλάδα που θα ανήκει στον λαό της, μιαν Ελλάδα που θα την διαφεντεύει ο λαός της.

Απόψε γιορτάζουμε την νίκη. Πρώτα απ' όλα των δημοκρατικών θεσμών, που καταξιώθηκαν στις 18 του Οκτώβρη του 1981. Γιορτάζουμε την νίκη της Αλλαγής. Και θα'θελα να σας παρακαλέσω, μέσα στην γιορτή σας και στην χαρά σας, να μην ξεχάσετε πως το ΠΑΣΟΚ είναι κυβέρνηση όλων των Ελλήνων, πως το ΠΑΣΟΚ ζητά τώρα από τον λαό μας συμφιλίωση. Λήθη στο παρελθόν: όλοι μαζί εμπρός για το μεγάλο, αξιόλογο έργο της οικοδόμησης της Νέας Ελλάδας.

Γεια σας, ευχαριστώ, και να ξέρετε πως θα τιμήσω το μεγάλο συμβόλαιο τιμής, που συνήψα τόσα χρόνια μαζί σας.»

Η ορκωμοσία της κυβέρνησης Παπανδρέου