Αδιευκρίνιστο παραμένει ως τώρα το αν η συμφωνία για την αναβάθμιση των F-16 ήταν ο απόλυτος αιφνιδιασμός, τουλάχιστον όσον αφορά στον τρόπο που δημοσιοποιήθηκε, όπως επίσης το αν είχε προηγηθεί σχετική συζήτηση με τους εκπροσώπους των δανειστών, οι οποίοι από το 2015 απαιτούν να περιοριστούν οι αμυντικές δαπάνες.
Σε ερώτηση για το αν τέτοιες αμυντικές συμφωνίες προϋποθέτουν συμφωνία με τους Θεσμούς, ευρωπαϊκές πηγές απάντησαν ως εξής: «Οι δημοσιονομικές επιπτώσεις, σίγουρα ναι».
Από τις πρώτες υπογραφές στο τρίτο Μνημόνιο το καλοκαίρι του 2015, είχε προκαλέσει απορία στο ευρωπαϊκό στρατόπεδο, για ποιόν λόγο η αριστερή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε προτιμήσει περικοπές αμυντικών δαπανών- χωρίς να θίγεται το αξιόμαχο των Ενόπλων Δυνάμεων- αντί περικοπών στις συντάξεις. Ως συμβιβαστική λύση για τη διατήρηση της ενδοκυβερνητικής ηρεμίας, στον Προϋπολογισμό που κατατέθηκε το Φθινόπωρο εκείνης της χρονιάς, είχε προβλεφθεί “ψαλίδι” 500 εκατ. Ευρώ στο τέλος της διετίας, που θα εξασφαλιζόταν κυρίως από τον εξορθολογισμό λειτουργικών δαπανών του υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
Οι μήνες πέρασαν, αλλά οι δανειστές δεν έβλεπαν φως στο τούνελ, ενώ και στο ΓΛΚ δεν έκρυβαν την ενόχληση τους για την απροθυμία του αρμόδιου υπουργείου να τηρήσει τις μνημονιακές δεσμεύσεις που είχε αναλάβει, την ώρα που διαμαρτυρόταν για το “πάγωμα” των μισθολογικών προαγωγών. Και κάπως έτσι φτάσαμε στο Μεσοπρόθεσμο, όπου τα 500 εκατ. Ευρώ έχουν κάνει... φτερά.
Ανατρέχοντας κανείς στο σχετικό Πίνακα, θα διαπιστώσει ότι η εξοικονόμηση δαπανών από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας είναι 0 ευρώ για το 2015, 5 εκατ. Ευρώ για το 2016 και το 2017, 52 εκατ. Ευρώ για το 2018 και 30 εκατ. Ευρώ ως το 2021. Αναμφίβολα, ένα μέρος της εξοικονόμησης 118 εκατ. Ευρώ από το “πάγωμα” της μισθολογικής ωρίμανσης στα ειδικά μισθολόγια, αφορά στις Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά σε καμία περίπτωση δεν ήταν αυτή η στόχευση των 500 εκατ. Ευρώ της αρχικής πρόβλεψης.
Εν αναμονή των λεπτομερειών της νέας συμφωνίας, που ανακοίνωσε ο Αμερικανός πρόεδρος και των ενδεχόμενων αντιδράσεων από τους Θεσμούς, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ελληνική κυβέρνηση με το Μεσοπρόθεσμο έχει δεσμευθεί για “οροφή” δαπανών 3,290 δισ ευρώ ως το 2021 για το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, εκ των οποίων τα 530 εκατ. Ευρώ αφορούν σε εξοπλιστικά προγράμματα.
Υπενθυμίζεται ότι με ειδική Έκθεση που είχε διαρρεύσει στους F.T. την Άνοιξη του 2015, οι Ευρωπαίοι είχαν καυτηριάσει το υψηλό επίπεδο αμυντικών δαπανών στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ- στη 2η θέση των μελών του ΝΑΤΟ μετά από τις ΗΠΑ- και είχαν προτείνει μέτρα για τον περιορισμό τους, που είχαν προκαλέσει αντιδράσεις εντός της κυβέρνησης. Μεταξύ άλλων είχε προταθεί η μείωση της στρατιωτικής θητείας, ο προσανατολισμός σε μικρότερο και επαγγελματικό στρατό, η χρήση της νέας τεχνολογίας (drones) για τη φύλαξη των συνόρων