Περίπου 500 εκατ. ευρώ πάνω από τις προβλέψεις του προσχεδίου είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, το υπερπλεόνασμα που «βλέπουν» στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, παρά τη δραματική καθίζηση στα καθαρά έσοδα, που αποτυπώθηκε και στα στοιχεία του Σεπτεμβρίου.
Εν αναμονή των επικεφαλής του κουαρτέτου -τα τεχνικά κλιμάκια πιάνουν δουλειά από σήμερα- οι πληροφορίες από το οικονομικό επιτελείο αναφέρουν ότι η πρόβλεψη για υπερπλεόνασμα 823 εκατ. ευρώ έχει αναθεωρηθεί και είναι ενδεικτικές οι χθεσινές δηλώσεις του υπουργού Επικρατείας Χρ. Βερναρδάκη, ο οποίος «μοίρασε» μέρισμα 1 δισ. ευρώ. Επί της ουσίας, με δεδομένο ότι πρέπει να υπάρχει ένα μαξιλάρι ασφαλείας για ενδεχόμενες αναθεωρήσεις κάποιων στοιχείων, είναι προφανές ότι στο υπουργείο Οικονομικών «βλέπουν» ότι το πλεόνασμα θα αγγίξει ή θα ξεπεράσει τα 1,2 δισ. ευρώ.
Μπορεί να δώσει η κυβέρνηση τέτοιο μέρισμα; Αν συμφωνήσουν οι Θεσμοί ότι όντως οι προβολές των έως τώρα δεδομένων οδηγούν σε τέτοιο υπερπλεόνασμα, θα ενεργοποιηθεί η πρόβλεψη του Μνημονίου για έκτακτες ενισχύσεις μέσω του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, που αφορά σε πολίτες οι οποίοι βρίσκονται στα όρια της φτώχειας. Ωστόσο, όπως δείχνει η εμπειρία του 2014, δεν αρκεί να καταγράφεται δημοσιονομικό υπερπλεόνασμα, αλλά απαιτείται και ταμειακό περίσσευμα. Κοινώς τα κρατικά ταμεία θα πρέπει να έχουν το ρευστό που θα δοθεί ως κοινωνική ενίσχυση, καθώς δεν αρκεί η λογιστική αποτύπωση του υπερπλεονάσματος. Έχει τέτοια ταμειακά διαθέσιμα ο κρατικός κουμπαράς; Τα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας και πολύ περισσότερο εκείνα που μένουν στη «σκιά», δίνουν την απάντηση.
Με τη συμπλήρωση του 9μήνου, οι πρωτογενείς δαπάνες, δηλαδή οι κρατικές πληρωμές πλην τόκων και δαπανών δημοσίων επενδύσεων, παρέμειναν 1,615 δις ευρώ κάτω από το στόχο, κοινώς το Δημόσιο διατήρησε κλειστές τις στρόφιγγες, παρά την ασφυκτική πίεση από τους Ευρωπαίους για εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών, έτσι ώστε να μη χαθεί η υποδόση των 800 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, αν και οι εκκρεμείς αιτήσεις απονομής συντάξεων έχουν βαρύνει δημοσιονομικά τον Προϋπολογισμό, με ταμειακούς όρους μπορεί να γίνει «παιχνίδι», κοινώς η χορήγηση συντάξεων γίνεται με τον... αραμπά, ανακουφίζοντας ταμειακά τον κρατικό κουμπαρά. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων, το οποίο αν και έχει λάβει επιχορηγήσεις από το ΓΛΚ για «ξεφόρτωμα» οφειλών και εισπράττει κάθε μήνα περίπου 30 εκατ. ευρώ για εισφορές, δεν πληρώνει εφάπαξ - παρά μόνο κάποια του 2014, με αποτέλεσμα να έχει σχηματίσει ένα αποθεματικό περίπου 2,2 δις ευρώ.
Το δεύτερο ερώτημα που ανακύπτει από το εκτιμώμενο υπερπλεόνασμα του 2017, είναι αν είναι διατηρήσιμο, κοινώς εάν θα επαναληφθεί από τους ίδιους κωδικούς, ανάλογο δημοσιονομικό αποτέλεσμα και εντός του 2018. Εδώ υπάρχουν, σύμφωνα με πληροφορίες, ζωηρές επιφυλάξεις από τους ξένους τεχνοκράτες, καθώς η φετινή εικόνα δεν οφείλεται σε υπερεισπράξεις ΦΠΑ ή σε υπεραπόδοση της φορολογικής κλίμακας, αλλά στην άσπρη «τρύπα» του Ασφαλιστικού.
Αφήνοντας κανείς κατά μέρος το αν όντως η επανακαταμέτρηση των εκκρεμών συντάξεων έδωσε τελικά θετικό αντί αρνητικό ισοζύγιο, υπάρχουν δύο στοιχεία που ενισχύουν το κλίμα δυσπιστίας των ξένων τεχνοκρατών. Τα έσοδα από τις νέες ασφαλιστικές εισφορές στους ελεύθερους επαγγελματίες είναι ή τουλάχιστον εμφανίζονται ιδιαιτέρως αυξημένα σε σχέση με τους αρχικούς υπολογισμούς, αλλά ως βάση υπολογισμού έχουν χρησιμοποιηθεί τα εισοδήματα του 2015. Τι θα συμβεί όταν το σύστημα θα υπολογίσει τις εισφορές με βάση τα εισοδήματα του 2016, που ήταν ή μάλλον δηλώθηκαν περίπου 900 εκατ. ευρώ χαμηλότερα, αλλά και τα αντίστοιχα του 2017 που πάνε ακόμα χαμηλότερα, αν κρίνει κανείς από τη «βουτιά» των παρακρατούμενων φόρων;
Επιπλέον, υπάρχουν ταμεία, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του πρώην ΤΣΜΕΔΕ, όπου οι εισφορές του β’ εξαμήνου «έπεφταν» μέσα στην επόμενη χρονιά. Έτσι φέτος πρέπει να «πέσει» το β’ εξάμηνο του 2016 αλλά και τρέχουσες, νέες εισφορές για το 2017, κοινώς εισφορές 1 ½ έτους, κάτι που προβλέπεται μόνο για τη φετινή, μεταβατική χρονιά.