Ένα θαύμα είναι υποχρεωμένη να πετύχει η κυβέρνηση στον δρόμο για την πολυθρύλητη «καθαρή έξοδο».
Και αυτό διότι, πέρα και πίσω από τα success stories, τα μικρά ή μεγαλύτερα πλεονάσματα και τα ενθαρρυντικά λόγια των Ευρωπαίων, για να σταθεί στις αγορές μόνη της, απαιτείται να πάρει το... ασανσέρ των αναβαθμίσεων και να ανέβει τουλάχιστον 6 «ορόφους».
Καλώς ή κακώς, ο... ρυθμιστής της κυκλοφορίας στις αγορές είναι οι τρεις, γνωστοί Οίκοι Αξιολόγησης (Fitch, S&P, Moody’s), οι οποίοι βαθμολογούν το αξιόχρεο της χώρας- το πώς και το γιατί είναι μια συζήτηση ειδική- και καθορίζουν έτσι το πόσο ακριβά ή φτηνά θα δανείζεται. Αυτή ήταν λίγο ως πολύ η κατάσταση προ Μνημονίων, καθώς από τις αρχές του 2010 η Ελλάδα ως γνωστόν όσες φορές έκανε εκδόσεις, ήταν στο προστατευόμενο περιβάλλον των Μνημονίων. Η ουσία είναι ότι ακόμα και μετά από τις επιτυχημένες, δεδομένων των συνθηκών, εκδόσεις του 2014 και την αντίστοιχη του φετινού Ιουλίου, τα ελληνικά ομόλογα παραμένουν στην κατηγορία «σκουπίδια» (junk) και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο η ΕΚΤ έπρεπε να τα καλύψει με ένα ειδικό, προστατευτικό πλαίσιο (waiver), προκειμένου να είναι κατ’ εξαίρεση επιλέξιμα ως ενέχυρο. Υπενθυμίζεται ότι η κρίση του 2015 ξεκίνησε όταν η ΕΚΤ ήρε το waiver, θεωρώντας ότι από τη στιγμή που η Ελλάδα δεν βρίσκεται σε πρόγραμμα, δεν μπορεί να ισχύει αυτή η εξαίρεση.
Τι σημαίνουν πολύ απλά τα παραπάνω; Ότι για να σταθεί η χώρα μόνη της στα πόδια της στις αγορές από το Σεπτέμβριο του 2018, θα πρέπει τα ελληνικά ομόλογα να κάνουν ένα άλμα αναβαθμίσεων τουλάχιστον 6 βαθμίδων κι όπως σημειώνουν πηγές με άμεση γνώση των διαπραγματεύσεων, αυτό προϋποθέτει να γίνουν όσα δεν έγιναν τα προηγούμενα οκτώ χρόνια και ακόμα περισσότερα.
Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να ξεκαθαρίσει το ταχύτερο δυνατόν το θέμα του χρέους. Το σήριαλ έχει κουράσει και είναι ενδεικτικό ότι ακόμα και εντός του ευρωπαϊκού στρατοπέδου παραδέχονται ότι οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να σταματήσουν να πετάνε την μπάλα στην εξέδρα. Το σενάριο, που είχε και τι ευλογίες του Β. Σόιμπλε, προέβλεπε ότι στις αρχές του 2018, μαζί με την αποχώρηση του ΔΝΤ- ήταν το βασικό σενάριο- το Eurogroup θα έφερνε πιο νωρίς τις αποφάσεις για το Χρέος, έτσι ώστε οι αγορές να λάβουν τις απαντήσεις που θέλουν και να μην “κολλήσουν” στην έξοδο του Ταμείου. Το σενάριο αυτό, μετά από το αποτέλεσμα των εκλογών στη Γερμανία και την αποχώρηση Σόιμπλε, έχει μπει στο συρτάρι, ενώ ο ρόλος του Ταμείου θα πρέπει να θεωρείται ενισχυμένος εν όψει συνεργασίας Μέρκελ- Φιλελευθέρων. Στην παρουσία αυτή του Ταμείου ποντάρει η Αθήνα για να αποκομίσει τουλάχιστον οφέλη στο πεδίο του Χρέους.
Η δεύτερη προϋπόθεση για την αναβάθμιση-ρεκόρ είναι να κλείσει... χθες η αξιολόγηση, έτσι ώστε διαλυθούν όλα τα νέφη αβεβαιότητας και πάνω απ’ όλα προκειμένου η Ελλάδα να κάνει τουλάχιστον 3 εκδόσεις- όχι απλώς swaps όπως σχεδιάζεται για την παρούσα φάση- με στόχο να χτίσει “γέφυρες” αλλά και να δημιουργήσει ένα μαξιλάρι ρευστότητας τουλάχιστον 14 δισ ευρώ, εν όψει κυρίως του 2019, που το ωριμάζον Χρέος αγγίζει τα 12 δισ ευρώ. Η τάχιστη ολοκλήρωση της αξιολόγησης ήταν, άλλωστε, βασική προϋπόθεση, για να έρθουν νωρίτερα και οι αποφάσεις για το Χρέος.
Πόσο εύκολα μπορεί να κλείσει η αξιολόγηση; Όλοι δηλώνουν ότι πρέπει και μπορεί να κλείσει ως το τέλος του έτους, αλλά ουδείς διαβεβαιώνει ότι θα γίνει έτσι. Οι λόγοι είναι πολλοί και δεν εξαντλούνται στις πολύ μεγάλες καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προαπαιτούμενων. Μια από τις παγίδες είναι το δημοσιονομικό και τα τεχνικά κλιμάκια που πιάνουν δουλειά αύριο, προετοιμάζοντας το έδαφος για τους επικεφαλής, είναι δεδομένο ότι θα περάσουν από σαράντα κύματα τον Προϋπολογισμό.
Η “τρύπα” άνω του 1 δισ ευρώ στα καθαρά έσοδα, που θα ανακοινωθεί σήμερα, είναι το μικρότερο πρόβλημα. Ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος έχει να κάνει με το αν θα πολλαπλασιαστούν οι εστίες αποκλίσεων για την επόμενη χρονιά- στο οικονομικό επιτελείο έχουν προετοιμαστεί για παζάρια μερικών δεκάδων εκατομμυρίων- παρά τις διαβεβαιώσεις της ελληνικής πλευράς ότι το 3,5% είναι επιτεύξιμο. Όσο για το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι υπάρχει θεσμοθετημένος “κόφτης”, υπενθυμίζεται ότι αυτός δεν μπορεί να ενεργοποιηθεί νωρίτερα από τον Απρίλιο του 2019 (τότε δημοσιοποιούνται τα πρώτα αποτελέσματα για το πλεόνασμα του 2018 από τη Eurostat), δηλαδή σχεδόν ένα χρόνο μετά από τη λήξη του προγράμματος και είναι προφανές πως ούτε το ΔΝΤ ούτε οι Ευρωπαίοι θα αφήσουν μια τέτοια εκκρεμότητα να “σέρνεται” ανεξέλεγκτη....