Το Νέο Μνημόνιο ψηφίστηκε, τα σκληρά μέτρα λιτότητας πέρασαν -δια πυρός και σιδήρου- από την Ελληνική Βουλή, όμως αυτό δεν είναι αρκετό για ορισμένους από τους ευρωπαίους εταίρους μας που εμμέσως πλην σαφώς δείχνουν ότι θα προτιμούσαν ίσως να φύγουμε οικειοθελώς από την ζώνη του ευρώ.
Οι τρεις όροι που είχε θέσει το Eurogroup για να δώσει το «πράσινο φως» στη νέα δανειακή σύμβαση για να αποτραπεί μια χρεοκοπία τον Μάρτιο έχουν γίνει πλέον δύο:
- Πρόσθετες περικοπές ύψους 325 εκ. ευρώ
- Δέσμευση των πολιτικών αρχηγών ότι θα εφαρμόσουν τα σκληρά μέτρα
Και οι δύο αυτοί όροι είναι πολύ πιθανόν να εκπληρωθούν τις επόμενες ημέρες. Η κυβέρνηση -παρότι δεν μπορεί να καταφύγει πια στην εύκολη λύση των νέων φόρων- θα καταφέρει προφανώς να εξοικονομήσει τελικά αυτά τα 325 εκ. ευρώ από κάποιες δαπάνες. Παράλληλα, ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Αντώνης Σαμαράς, που μετρούν ήδη βαριές απώλειες σε βουλευτές από την ψηφοφορία-θρίλερ της Κυριακής, θα αναγκαστούν να υπογράψουν με κάποιον τρόπο τις έγγραφες δεσμεύσεις για να πάρει η Ελλάδα το δάνειο.
Την ίδια ώρα όμως τα μηνύματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι καθόλου καλά, καθώς οι εταίροι αμφιβάλλουν για την δυνατότητα εφαρμογής του νέου Προγράμματος και δυσανασχετούν όταν αντιλαμβάνονται ότι δεν έχουν πραγματικές εγγυήσεις από κανέναν για το τι μέλλει γενέσθαι στην Ελλάδα. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε το είπε ωμά: «Στέλνουμε βοήθεια και ειδικούς για να βοηθήσουμε στις μεταρρυθμίσεις, αλλά θα πρέπει να το θέλετε κι εσείς».
Στο ίδιο μήκος κύματος, και ο υπουργός Οικονομικών του Λουξεμβούργου που προχώρησε ένα βήμα παρακάτω, προτείνοντάς μας εμμέσως να σκεφτούμε οι ίδιοι την πιθανότητα επιστροφής σε ένα εθνικό και αρκετά υποτιμημένο νόμισμα για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Όπως είπε, αυτό είναι ένα σενάριο που δεν θα το επιθυμούσε ο ίδιος, αλλά ίσως θα έπρεπε να το δει η ίδια η Ελλάδα.
Ουσιαστικά, η κυβέρνηση Παπαδήμου και ο Ευάγγελος Βενιζέλος στον Γολγοθά για την αποφυγή της χρεοκοπίας τον Μάρτιο, έχουν πλέον να αντιμετωπίσουν όχι μόνο το έλλειμμα και τους ιδιώτες πιστωτές για το κούρεμα του χρέους, αλλά και την εντεινόμενη αμφισβήτηση στους κόλπους της ευρωζώνης για το αν η Ελλάδα θέλει πραγματικά να σωθεί. Οι εταίροι μας δείχνουν να προβάλλουν -έστω και σε επίπεδο προτάσεων- όλο και περισσότερες απαιτήσεις στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν εγγυήσεις για την αποπληρωμή του χρέους. Στην αρχή ήταν οι έγγραφες δεσμεύσεις, μετά ήρθε ο «ευρωπαίος επίτροπος» που ξεσήκωσε αντιδράσεις στο εσωτερικό και στο εξωτερικό και τελευταία ο «κλειστός λογαριασμός» από όπου θα ξεπληρώνονται οι τόκοι των κουρεμένων ομολόγων. Και πως να μην αμφισβητούν τις προθέσεις της Ελλάδας, όταν ακούνε τον Αντώνη Σαμαρά να επαναλαμβάνει ακόμα και την προηγούμενη Κυριακή ότι τόσο το πρώτο όσο και το δεύτερο Μνημόνιο είναι σε λάθος λογική;
Και ρήτρα εξόδου αν δεν πιάσουμε τους στόχους;
Τελευταίες διαρροές από τη Γερμανία πάνε τις αξιώσεις ένα βήμα παραπέρα. Σύμφωνα με αυτές, οι Γερμανοί και οι Ολλανδοί φέρονται έτοιμοι να ζητήσουν να μπει «ρήτρα εξόδου» στη συμφωνία για τη νέα δανειοδότηση της Ελλαδας. Αυτό σημαίνει -αν και ελέγχεται το κατά πόσο ευσταθεί κάτι τέτοιο- ότι αν η χώρα δεν πετύχει τους δημοσιονομικούς στόχους που έχουν τεθεί από το Νέο Μνημόνιο τότε θα απειλείται με άμεση έξοδο από το ευρώ.
Με απλά λόγια, οι Γερμανοί και οι σύμμαχοί τους φέρονται να ζητούν να τεθούν αυστηρά χρονοδιαγράμματα για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. Αν η Ελλάδα δεν πετύχει π.χ. τους στόχους για τη μείωση στο έλλειμμα και τις περικοπές στις δαπάνες τότε θα βρεθεί έξω από την Ευρωζώνη!
Ζητούμενο η βιωσιμότητα του Χρέους
Βασικό ζητούμενο τώρα είναι αν με το νέο Πρόγραμμα εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Αν δηλαδή μπορεί να πέσει στο 120% του ΑΕΠ ως το 2020. Η τελευταία έκθεση βιωσιμότητας της Τρόικα μιλούσε για ελληνικό χρέος 128% του ΑΕΠ το 2020, με την εφαρμογή του Νέου Μνημονίου, και αυτό αποτελεί ένα από τα βασικά αγκάθια του αυριανού Eurogroup. Οι τρόποι για να μειωθεί περαιτέρω το χρέος στο 120% έως το 2020 αναζητούνται ακόμα. Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, εξετάζεται η συμμετοχή και του δημόσιου τομέα (OSI) στο «κούρεμα», με την ΕΚΤ να δηλώνει έτοιμη να παραιτηθεί από τα κέρδη που θα αποκόμιζε στην λήξη των ελληνικών ομολόγων που διακρατεί. Αυτό όμως το σενάριο του κ. Ντράγκι απορρίπτεται από τη Γερμανία και τους συμμάχους της, Ολλανδία, Αυστρία και Φινλανδία.
Οι χώρες αυτές, μαζί με την Σλοβακία, είναι οι μεγαλύτεροι πονοκέφαλοι για την ελληνική κυβέρνηση αυτή τη στιγμή. Κι αυτό διότι, εκτός από την άρνηση τους να δεχτούν κούρεμα των ομολόγων της ΕΚΤ, θα πρέπει να περάσουν τη νέα δανειακή σύμβαση προς την Ελλάδα από τα Κοινοβούλιά τους. Κι αν στη Γερμανία η Μέρκελ μπορεί να επιβληθεί, αυτό δεν είναι καθόλου σίγουρο με τους Ολλανδούς και τους Φινλανδούς. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η φινλανδή υπουργός Οικονομικών μας χαρακτήρισε «καρκίνωμα» πριν δύο μόλις μέρες και επανέφερε την πρόταση για διορισμό επιτρόπου, απο κοινού
να επιβληθεί στην Ελλάδα όρος που να την υποχρεώνει να τηρήσει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα κάλυψης των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων με απειλή άμεσης εξόδου από την ευρωζώνη εάν δεν «καλυφθούν» οι δημοσιονομικοί στόχοι σε συγκεκριμένο χρόνο.