Την μνήμη των θυμάτων του Δευτέρου Παγκοσμίου και του καταστροφικού βομβαρδισμού της Δρέσδης από τις συμμαχικές δυνάμεις τίμησαν οι κάτοικοι της ιστορικής γερμανικής πόλης, οι οποίοι φέτος ήταν σε εγρήγορση καθώς η επέτειος παραδοσιακά βγάζει στους δρόμους τους νοσταλγούς του Τρίτου Ράιχ. Ωστόσο 68 χρόνια μετά την ισοπέδωση της πόλης το ερώτημα παραμένει: Ήταν απαραίτητη και ηθική η καταστροφή της Δρέσδης;
Η φετινή περίσταση είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη, καθώς η Γερμανία δεν έχει συνέλθει ακόμη από την αποκάλυψη πως συμμορία νεοναζί δρούσε σχεδόν ανενόχλητη τα τελευταία χρόνια.
Οι περισσότεροι κάτοικοι βρέθηκαν, όπως κάθε χρόνο, στο κέντρο της Δρέσδης με κεριά στα χέρια κατά την «πορεία πένθους». Στις 21:45, την ώρα της πρώτης βόμβας, η καμπάνα της Φράουενκιρχε χτύπησε πένθιμα και οι 13.000 κάτοικοι στους δρόμους σίγησαν στη μνήμη των θυμάτων.
Πορεία κατά των νεοναζί
Τη Δευτέρα, οι κάτοικοι της Δρέσδης διαμαρτυρήθηκαν κατά της πορείας των νεοναζί με μία ανθρώπινη αλυσίδα μήκους ενός χιλιομέτρου κατά μήκος του Έλβα. Στην πορεία των νεοναζί συμμετείχαν περίπου 800 άτομα, σύμφωνα με τη faz -αρκετά λιγότερα από όσα φοβόταν η αστυνομία, που είχε επί ποδός περίπου 6.000 αστυνομικούς ώστε να μην υπάρξουν συμπλοκές των νεοναζί με τις αντισυγκεντρώσεις.
Το πλαίσιο της καταστροφής
Τον Μάρτιο του 1944, η πλάστιγγα του πολέμου είχε γείρει υπέρ των Συμμάχων,οι οποίοι ήταν σε θέση να ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό τον εναέριο χώρο της Γερμανίας. Κατά συνέπεια οι συμμαχικές δυνάμεις χτυπούσαν στρατιωτικές εγκαταστάσεις καθώς και βιομηχανικούς και συγκοινωνιακούς κόμβους προκειμένου να αποδυναμώσουν το Ράιχ. Το καλοκαίρι του 1944 η Βασιλική Αεροπορία (RAF) σχεδίαζει το τελειωτικό αεροπορικό χτύπημα, το ονομαζόμενο Operation Thunderclap.
Σκοπός της επιχείρησης είναι να σπάσει το ηθικό των Γερμανών και να αμφισβητηθεί το ναζιστικό καθεστώς «από μέσα». Με υπόδειξη του Βρετανού πρωθυπουργού Ουίνστον Τσώρτσιλ, παραμονές της διάσκεψης στη Γιάλτα, στον κατάλογο των πιθανόν στόχων μπαίνει και η Δρέσδη, η ιστορικότερη πόλη της Γερμανίας.
Ο στόχος ήταν διττός: από τη μία οι Σύμμαχοι φοβόντουσαν τη μεταφορά του ναζιστικού επιτελείου από το Βερολίνο προς τη Δρέσδη, οποία μέχρι τότε είχε βρεθεί εκτός του πεδίου των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Επιπλέον ο βομβαρδισμός της πόλης θα ικανοποιούσε το πάγιο αίτημα του Στάλιν ο οποίος ζητούσε επίμονα ένα χτύπημα στα μετόπισθεν της Βέρμαχτ, ώστε να προωθήσει τις δυνάμεις του από τα ανατολικά. Πέραν όμως των στρατιωτικών στόχων υπήρχε και ο συμβολικός. Η Δρέσδη ως η ιστορικότερη πόλη της Γερμανίας ήταν από μόνη της ένα σύμβολο, η καταστροφή του οποίου θα είχε τρομακτικές συνέπειες στην ψυχολογία του γερμανικού πληθυσμού.
Έτσι τη νύχτα της 13ης προς 14η Φεβρουαρίου 1945, 805 βομβαρδιστικά αεροπλάνα επιτέθηκαν δυο φορές στην πόλη ενώ η επιδρομή συνεχίστηκε και την επόμενη μέρα. Συνολικά υπολογίζεται ότι χρησιμοποιήθηκαν περίπου 3.500 εμπρηστικές βόμβες και νάρκες αέρος υψηλής περιεκτικότητας, οι οποίες κατέστρεψαν το 90% του ιστορικού κέντρου της πόλης και τα απαράμιλλα μπαρόκ και αναγεννησιακά μνημεία της Δρέσδης, όπως η όπερα Semperoper και το παλάτι Τσβίνγκερ. Στις 15 Φεβρουαρίου κατέρρευσε και το σύμβολο της πόλης, ο περίφημος καθεδρικός Ναός της Παναγίας, Φράουενκίρχε (Frauenkirche).
Ο αριθμός των νεκρών υπολογίζεται σε 22.096 πολίτες οι οποίοι βρέθηκαν απανθρακωμένοι λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και την έλλειψη καταφυγίων.
Ήταν απαραίτητος ο βομβαρδισμός;
Αμέσως μετά την καταστροφή της πόλης υπήρξε δημόσια αντιπαράθεση σχετικά με την αναγκαιότητα του βομβαρδισμού της πόλης τόσο στρατηγικά όσο και ηθικά. Η γερμανική πλευρά προέβαλλε επανειλημμένα ότι η καταστροφή της Δρέσδης ήταν πράξη αντεκδίκησης και συλλογικής τιμωρίας του γερμανικού λαού. Μάλιστα παραπέμπουν στις τεράστιες καταστροφές της πόλης σε σχέση με τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις και τα εργοστάσια που υπήρξαν αναλογικά μικρότερες ζημιές.
Από την πλευρά των Συμμάχων αναγνωρίστηκαν ως ορθά πολλά από τα γερμανικά επιχειρήματα ωστόσο από στρατιωτικής πλευράς το αντεπιχείρημα είναι πως η περιορισμένη ακρίβεια των συμμαχικών βομβαρδισμών, ελλείψει ραντάρ ακριβείας και της συχνά κακής ορατότητας, ήταν η αφορμή για την ενίσχυση από το 1943 των ισοπεδωτικών βομβαρδισμών ανά περιοχή. Επιπλέον οι βομβαρδισμοί στρατηγικών στόχων είχαν αποδειχτεί εξαιρετικά δαπανηροί λόγω της γερμανικής αντιαεροπορικής άμυνας, με αποτέλεσμα η επίθεση κατά πόλεων να έχει πολύ πιο άμεσα αποτελέσματα. Φυσικά δεν πρέπει να λησμονείται το βασικό ηθικό επιχείρημα, που δεν είναι άλλο από το ότι την πολιτική των στρατηγικών βομβαρδισμών την εγκαινίασαν οι Γερμανοί όταν ισοπέδωσαν το Λονδίνο και το Κόβεντρι κατά την επίθεση εναντίον της Βρετανίας το 1940.
Τις πταίει;Σερ Άρθουρ ΧάριςΜετά την λήξη του πολέμου, έγινε από βρετανικής πλευράς απόπειρα να αποδοθεί στον πτέραρχο η αποκλειστική ευθύνη. Άλλωστε ο «Bomber Harris» ήταν θιασώτης των στρατηγικών βομβαρδισμών. Ωστόσο είναι γενικώς αποδεκτό ότι ο ιθύνων νους πίσω από την ισοπέδωση της Δρέσδης ήταν ο Ουίνστον Τσώρτσιλ παρά το γεγονός ότι ίδιος έσπευσε να αποστασιοποιηθεί.
Αναγεννάται από τις στάχτες της
Μετά τον πόλεμο η Δρέσδη ανοικοδομήθηκε από το ανατολικογερμανικό καθεστώς και αποτέλεσε μεγάλο βιομηχανικό και ερευνητικό κέντρο. Ωστόσο μετά την επανένωση των δύο Γερμανιών, η πόλη-σύμβολο βιώνει μια πρωτοφανή περίοδο αναγέννησης.
Αποτελώντας έναν από τους «αρχιτεκτονικούς εφιάλτες της Γερμανίας» η πόλη αναδομείται και αποκαθίσταται στην προπολεμική της μορφή ενώ η πιο σημαντική στιγμή ήταν το 2005, όταν ανοικοδομήθηκε ο καθεδρικός της πόλης, η Φράουκιρχε, ένα χρόνο πριν τα 800α γενέθλια της πόλης.
Παρά τη συνολική καταστροφή του κέντρου της πόλης υπάρχει ζωηρό ενδιαφέρον τόσο από την κυβέρνηση όσο και από ομάδες της κοινωνίας των πολιτών προκειμένου η πόλη να ξαναβρεί τον παλιό της χαρακτήρα.
ΟΥΝΕΣΚΟΤο 2004 η κήρυξε τη Δρέσδη και το τμήμα της κοιλάδας του ποταμού Έλβα ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.