Είναι ένα φαράγγι στο βορειοδυτικό άκρο του Κιέβου, της πρωτεύουσας της Ουκρανίας, και το όνομά του έχει συνδεθεί ιστορικά με δεκάδες χιλιάδες εκτελέσεις.
Ο λόγος για το Μπάμπι Γιαρ, στο οποίο εκτιμάται ότι εκτελέστηκαν συνολικά περίπου 100.000 άνθρωποι. Περισσότερο γνωστό είναι για τη σφαγή που άρχισε εκεί σαν σήμερα, στις 29 Σεπτεμβρίου του 1941, από τα ναζιστικά στρατεύματα που είχαν καταλάβει την Ουκρανία.
Η κατάληψη
Το Κίεβο καταλήφθηκε από στρατεύματα της Γερμανικής 6ης Στρατιάς στις 19 Σεπτεμβρίου 1941. Η πόλη είχε τότε περίπου 900.000 κατοίκους, από τους οποίους 150.000 ως 200.000 ήταν Εβραίοι. Οι Σοβιετικοί, μη θέλοντας να εγκαταλείψουν τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις της χώρας τους στις δυνάμεις του Χίτλερ, τις αποσυναρμολόγησαν και τις μετέφεραν σε περιοχές κοντά στα Ουράλια Όρη.
Μαζί με τις βιομηχανίες που απομάκρυναν, ήταν και το ειδικευμένο προσωπικό που τις επάνδρωνε. Ανάμεσα στο προσωπικό αυτό ήταν και ανεξακρίβωτος αριθμός Εβραίων (από 30.000 έως 100.000) από το Κίεβο. Οι υπόλοιποι παρέμειναν στην πόλη, καθώς έλειπαν τελείως τα μεταφορικά μέσα, ενώ οι Γερμανοί απαγόρευσαν κάθε μετακίνηση πληθυσμού.
Το σαμποτάζ
Στις 23 Σεπτεμβρίου έγινε σαμποτάζ στο Κίεβο, πιθανότατα από άνδρες της NKVD (Νι-Κα-Βε-Ντέ), της μυστικής υπηρεσίας του σταλινικού καθεστώτος: Εξερράγησαν αρκετές βόμβες, οι οποίες κατέστρεψαν επιταγμένα κτίρια, ανάμεσα στα οποία το αρχηγείο των γερμανικών στρατευμάτων και το ξενοδοχείο «Κοντινένταλ», κατάλυμα των ανώτερων Γερμανών αξιωματικών, ενώ καταστράφηκε και ένα τμήμα της πόλης. Ακολούθησε πυρκαγιά και κατά τη διάρκεια των προσπαθειών κατάσβεσής της συνελήφθη ένας Εβραίος, ο οποίος έκοψε μια από τις μάνικες εκτόξευσης νερού και εκτελέσθηκε επιτόπου.
Αν και οι Εβραίοι είχαν ήδη αρχίσει να υφίστανται διώξεις από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής, το γεγονός αποτέλεσε την αφορμή για την εξολόθρευση ολόκληρου του εβραϊκού πληθυσμού της πόλης. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1941 η αποστολή εξόντωσης ανατέθηκε στο Ζοντερκομμάντο (Sonderkommando) 4a, υπό τις διαταγές του συνταγματάρχη των SS (SS-Standartenführer) Πάουλ Μπλόμπελ (Paul Blobel).
Η ανακοίνωση
Στις 28 Σεπτεμβρίου, μια ανακοίνωση των δυνάμεων κατοχής κάλεσε όλο τον εβραϊκό πληθυσμό της πόλης να συγκεντρωθεί σε ένα πλατύ σταυροδρόμι στις 8 το πρωί της επομένης, 29ης Σεπτεμβρίου. Στην ανακοίνωση οι Εβραίοι καλούνταν να έχουν μαζί τους όλα τα χαρτιά τους, ζεστά ρούχα και εσώρουχα, καθώς και όλα τα φορητά πολύτιμα αντικείμενά τους. Όποιος συλλαμβανόταν σε διαφορετικό μέρος θα εκτελούνταν επιτόπου, ενώ το ίδιο θα συνέβαινε και με όποιον μη Εβραίο παρείχε καταφύγιο ή τρόπο διαφυγής σε Εβραίο. Η φήμη που κυκλοφόρησε ανάμεσα στους Εβραίους ήταν ότι θα μεταφέρονταν σε στρατόπεδο εργασίας στη Γερμανία.
Οι εκτελέσεις
Όταν συγκεντρώθηκαν όλοι, άρχισε η πορεία, σε ομάδες των 100 ατόμων, προς τη χαράδρα Μπάμπι Γιαρ, κοντά στην οποία υπήρχε και εβραϊκό νεκροταφείο. Οι Εβραίοι επιτηρούνταν από ομάδες των SS, των SD και ουκρανικής αστυνομίας. Για μεγαλύτερη ασφάλεια, η χαράδρα είχε περιφραχτεί με συρματόπλεγμα, ενώ υπήρχε και τριπλός κύκλος ασφάλειας από ενόπλους. Μόλις έφθαναν, οι Εβραίοι διατάσσονταν να γδυθούν και να τακτοποιήσουν τα ρούχα και τα υπάρχοντά τους και στη συνέχεια, σε ομάδες των 10 ατόμων, οδηγούνταν στο άκρο της χαράδρας, όπου και εκτελούνταν με πυρά αυτόματων όπλων και πολυβόλων.
Η σφαγή διήρκεσε τέσσερα (κατ' άλλους δύο) ολόκληρα 24ωρα, μέχρι τις 3 Οκτωβρίου. Ο αριθμός των εκτελεσθέντων υπολογίζεται σε περίπου 35.000, σύμφωνα με το Ίδρυμα Σίμον Βίζενταλ. Η χαράδρα, ωστόσο, εξακολούθησε να αποτελεί τόπο εκτέλεσης τόσο για Σίντε και Ρομά, όσο και για Σοβιετικούς αιχμαλώτους πολέμου. Σύμφωνα με έρευνες των Σοβιετικών, υπολογίζεται ότι στη χαράδρα αυτή εκτελέσθηκαν συνολικά περίπου 100.000 άτομα.
Τον Ιούλιο του 1943 ο Μπλόμπελ, που είχε φύγει από το Κίεβο, επέστρεψε εκεί λόγω της προοπτικής εκκένωσης της πόλης και τον Αύγουστο, με ειδικά συγκροτημένες ομάδες (συμμετείχαν και Εβραίοι), άρχισε την εκταφή και την καύση των πτωμάτων, με σκοπό να εξαλείψει τα ίχνη των εγκληματικών αυτών εκτελέσεων. Χρειάστηκαν περίπου έξι εβδομάδες για την ολοκλήρωση της μακάβριας αυτής εργασίας.
Το 1976 ανεγέρθηκε μνημείο για να θυμίζει τις ωμότητες που διαπράχθηκαν στο Μπάμπι Γιαρ. Για πολιτικούς λόγους, αρχικά δεν αναφέρονταν ως εκτελεσθέντες Εβραίοι, η «παράλειψη» όμως αυτή επανορθώθηκε δεκαπέντε χρόνια αργότερα με την ανέγερση νέου μνημείου. Πηγή: wikipedia
Άλλα γεγονότα που συνέβησαν 29 Σεπτεμβρίου:
480 π.Χ.: Η Ναυμαχία της Σαλαμίνας (σύμφωνα με άλλες πηγές έγινε στις 22 Σεπτεμβρίου): Η ναυτική σύγκρουση μεταξύ του ελληνικού και τoυ περσικού στόλου στο θαλάσσιο στενό μεταξύ Σαλαμίνας και Αττικής καταλήγει σε πανωλεθρία των Περσών, διασφαλίζοντας και τη σωτηρία της Αθήνας.
1650: Ο Χένρι Ρόμπινσον ανοίγει στο Λονδίνο το πρώτο καταγεγραμμένο γραφείο συνοικεσίων.
1793: Η λέξη «τένις» αναφέρεται για πρώτη φορά σε αγγλικό αθλητικό περιοδικό.
1829: Αναλαμβάνει καθήκοντα η Μητροπολιτική Αστυνομία του Λονδίνου, γνωστή ως Σκότλαντ Γιαρντ.
1908: Στη Λουκέρνη της Ελβετίας, διεθνής διάσκεψη απαγορεύει την απασχόληση παιδιών κάτω των 14 ετών σε νυχτερινή εργασία σε εργοστάσια.
1911: Η Ιταλία κηρύσσει τον πόλεμο στην Τουρκία με αφορμή την έριδα για τον έλεγχο της Τρίπολης στη Λιβύη.
1913: Ο Γερμανός εφευρέτης του κινητήρα εσωτερικής καύσης, Ρούντολφ Ντίζελ, εξαφανίζεται με μυστηριώδη τρόπο, ενώ έχει επιβιβαστεί σε πλοίο από τη Γάνδη του Βελγίου με προορισμό τη Βρετανία. Ο θάνατός του θα επιβεβαιωθεί στις 18 Οκτωβρίου, μετά την ανεύρεση του πτώματός του.
1919: Ο Μουσταφά Κεμάλ επεκτείνει τη δραστηριότητά του μέχρι τη Σμύρνη, με στόχο την εκδίωξη των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία.
1925: Δημοσιεύεται το Σύνταγμα που κατάρτισε η 30μελής Επιτροπή της Εθνοσυνέλευσης. Ο στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος διαλύει την Εθνοσυνέλευση και προκηρύσσει εκλογές, τις οποίες όμως δε θα διενεργήσει και θα επιβάλει δικτατορία.
1941: Στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη προστίθεται η «Έναστρη Νύχτα» του Βαν Γκογκ.
1950: Απελευθερώνεται η Σεούλ με αμερικανική επέμβαση στην Κορέα και παραδίδεται στον Πρόεδρο Σίγκμαν Ρι.
...Την ίδια μέρα, κατασκευάζεται στα Εργαστήρια Μπελ ο πρώτος αυτόματος τηλεφωνητής.
1954: Με συνθήκη δημιουργείται ο CERN, ο ευρωπαϊκός οργανισμός για την πυρηνική έρευνα. Ιδρύεται από δώδεκα ευρωπαϊκές χώρες και σήμερα αριθμεί 20 κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, η οποία είναι και ιδρυτικό μέλος.
1962: Η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Γερμανίας ιδρύει τη Bundesliga και εισάγει τον επαγγελματισμό στο ποδόσφαιρο.
1964: Κυκλοφορεί το κόμικ «Μαφάλντα» από τον αργεντίνο καρτουνίστα Κίνο.
1968: Σε δημοψήφισμα-παρωδία, εγκρίνεται το νέο Σύνταγμα της Ελλάδος, δημιούργημα της χούντας, με ποσοστό 91,8%.
1972: Η Ιαπωνία αποκαθιστά τις διπλωματικές της σχέσεις με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, μετά την επίσημη διακοπή των διπλωματικών της σχέσεων με την Ταϊβάν.
1974: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αναγγέλλει την ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας.
1998: Στην Αλβανία, ο Φάτος Νάνο υποβάλλει την παραίτησή του, λόγω αδυναμίας σχηματισμού νέου υπουργικού συμβουλίου, από τον κυβερνητικό συνασπισμό. Ως υποψήφιο για την πρωθυπουργία της χώρας, η προεδρία του Σοσιαλιστικού Κόμματος, προτείνει το γενικό γραμματέα, Παντελή Μάικο.
Σαν σήμερα το 1547 γεννήθηκε ο Ισπανός συγγραφέας Μιγκέλ ντε Θερβάντες («Δον Κιχώτης»), το 1912 ο Ιταλός σκηνοθέτης και παραγωγός του κινηματογράφου Μικελάντζελο Αντονιόνι, το 1936 ο Ιταλός μεγιστάνας των ΜΜΕ Σίλβιο Μπερλουσκόνι, το 1943 ο Πολωνός πρώην ακτιβιστής, συνιδρυτής του ιστορικού συνδικάτου «Αλληλεγγύη» (Solidarnosc), πολιτικός και πρόεδρος της χώρας Λεχ Βαλέσα και το 1949 ο τραγουδιστής Γιώργος Νταλάρας.
Την ίδια μέρα το 1902 πέθανε ο σημαντικότερος συγγραφέας της γαλλικής νατουραλιστικής σχολής κι ένας από τους μεγαλύτερους κριτικούς τέχνης, συντάκτης του «Κατηγορώ», ο Εμίλ Ζολά, το 1929 ο πρωτοπόρος δημοτικιστής, γλωσσολόγος και λογοτέχνης Γιάννης Ψυχάρης και το 2009 η Ελληνίδα ηθοποιός Σπεράντζα Βρανά.