Μετά από δώδεκα χρόνια εμπλοκής στους αγωγούς Nord Stream της ρωσικής Gazprom ο Γκέρχαρντ Σρέντερ ετοιμάζεται για το επόμενο βήμα: σύμφωνα με ρεπορτάζ ρωσικών ΜΜΕ ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας αναμένεται να εκλεγεί επικεφαλής του Διοικητικού Συμβουλίου του δημόσιου πετρελαϊκού κολοσσού Rosneft, στην Αγία Πετρούπολη.
Η εκλογή του θεωρείται τυπική διαδικασία.
Οι σφοδρές επικρίσεις, κυρίως από την πατρίδα του, δεν πτοούν τον Σρέντερ. Πρόκειται για προσωπική απόφαση που αφορά την ιδιωτική του ζωή, είπε. Λες κι είναι ένας απλός συνταξιούχος. Μόνον που δεν ισχύει κάτι τέτοιο στην περίπτωση του Σρέντερ, ούτε η Rosneft είναι ένας τυχαίος ενεργειακός όμιλος, έστω κι αν ο ίδιος τον βάζει στην ίδια κατηγορία με άλλους. «Φανταστείτε να μην είχα προταθεί για τη Rosneft, αλλά για την Exxon στην Αμερική. Όλοι θα ήταν ενθουσιασμένοι.» Αλλά η σύγκριση είναι τουλάχιστον ατυχής: η Rosneft δεν είναι ιδιωτική επιχείρηση, αλλά ο ισχυρότερος όμιλος της Ρωσίας, στενά συνδεδεμένος με το Κρεμλίνο.
Ποιος είναι ο κολοσσός Rosneft
Αφού οικοδομήθηκε πάνω στα ερείπια της Yukos του σφοδρού επικριτή του Πούτιν, Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, η οποία διαλύθηκε από τη ρωσική δικαιοσύνη, η Rosneft γνώρισε εδώ και 15 χρόνια σημαντική ανάπτυξη και έφτασε να γίνει ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς υδρογονανθράκων στον κόσμο. Απασχολεί 280.000 εργαζομένους και διαχειρίζεται αποθέματα πετρελαίου περίπου 40 δισ. Βαρελιών.
Ελέγχεται κατά 50% από το ρωσικό κράτος, αλλά και από επιχειρήσεις και επενδυτικά ταμεία από τη Βρετανία, την Κίνα, το Κατάρ και την Ελβετία και συνεισφέρει στα κρατικά ταμεία περίπου 20 δισ ευρώ ετησίως σε φόρους. Περιλαμβάνεται στις εταιρείες στις οποίες η Δύση έχει επιβάλει κυρώσεις για το ουκρανικό. Διευθύνεται από τον Ιγκόρ Σετσίν, στενό συνεργάτη του Βλάντιμιρ Πούτιν με μεγάλη επιρροή, ο οποίος θα τελεί πλέον -τυπικά- υπό την επίβλεψη του Σρέντερ.
Οι επιχειρηματικές πρακτικές του Σετσίν εγείρουν κάποια ερωτηματικά και πολλοί διερωτώνται πόσο μακριά μπορεί να πάει ο διευθυντής του ομίλου Rosneft.
O ρόλος του Ιγκόρ Σετσίν
Ο Βλάντιμιρ Πούτιν και ο Ιγκόρ Σετσίν
Όπως και ο Ρώσος πρόεδρος, ο Σετσίν κατάγεται από την Αγία Πετρούπολη και εργάστηκε παλαιότερα στις μυστικές υπηρεσίες ως μεταφραστής για τη GRU, την αντικατασκοπεία του ρωσικού στρατού.
Είναι ο κορυφαίος των «σιλοβικί», της πολιτικής παρέας που αναδύθηκε από τον κόσμο των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών. Είναι φίλος με τον Πούτιν από τότε που πρωτοσυναντήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν ο Πούτιν ήταν ένας ανερχόμενος πολιτικός αστέρας στην Αγία Πετρούπολη. Οταν ο Πούτιν εξελέγη πρόεδρος το 2000, διόρισε τον Σετσίν αναπληρωτή προσωπάρχη του. Ο Τύπος τον αποκάλεσε "Darth Vader" για τον παρασκηνιακό ρόλο του. Για πολλούς ο Σετσίν είναι ο δεύτερος τη τάξει ισχυρός άνδρας της χώρας, απόλυτα αφοσιωμένος στον Πούτιν, ο άνθρωπος που λέγεται ότι μεθόδευσε μεταξύ άλλων και την απομάκρυνση και παραπομπή στη δικαιοσύνη του
εκπροσώπου της πτέρυγας των φιλελευθέρων.
Ο πρώην υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης, Αλεξέι Ουλγιουκάγιεφ, «θύμα» των μεθοδεύσεων του Σετσίν, όπως λένε οι επικριτές του τελευταίου
Το 2004, όταν ανέλαβε τα ηνία της Rosneft, η επιχείρηση ήταν μια ασήμαντη πετρελαϊκή εταιρεία. Επί των ημερών του Σετσίν αναδείχθηκε σε άτυπο υπουργείο Πετρελαίου του Κρεμλίνου.
Οι σχέσεις με τη Βενεζουέλα
Εδώ και χρόνια τα κέρδη της Rosneft μειώνονται σταθερά, το πρώτο ήμισυ του 2017 κατά 22%, σε μια περίοδο που ανεβαίνει η τιμή του μαύρου χρυσού, επισημαίνουν οι επικριτές του Σετσίν. Αλλά η Rosneft δεν είναι απλώς μια επιχείρηση. Μεταξύ άλλων στηρίζει την απειλούμενη με χρεοκοπία Βενεζουέλα με προκαταβολές δισεκατομμυρίων δολαρίων για πετρέλαιο που πρόκειται να παραδοθεί και το οποίο η Ρωσία αγοράζει σε τιμές χαμηλότερες της διεθνούς αγοράς.
Τι περιμένουν στη Μόσχα από την τοποθέτηση του Σρέντερ στο ΔΣ της Rosneft
Για τον πρώην υφυπουργό Ενέργειας Βλάντιμιρ Μίλοφ, σφοδρό επικριτή του Σετσίν, το τελευταίο που περιμένουν από την τοποθέτηση του Σρέντερ στο ΔΣ της Rosneft είναι η εποπτεία. Άλλωστε τις αποφάσεις τις παίρνουν κεκλεισμένων των θυρών ο Πούτιν και ο Σετσίν. Ο τελευταίος, σύμφωνα πάντα με τον Μίλοφ, χρειάζεται τον πρώην καγκελάριο της Γερμανίας για το ίματζ του ομίλου. Εκείνο που ενδιαφέρει πρωτίστως το Κρεμλίνο είναι οι διασυνδέσεις του Σρέντερ στη Δύση, αλλά και στη Μέση Ανατολή, λόγος για τον οποίο προβάλλεται ως «πολιτικός παγκόσμιας εμβέλειας» από τη ρωσική ηγεσία. Κι αυτό μπορεί να βοηθήσει την Rosneft στην επέκτασή της.
Ο Σρέντερ από την πλευρά του δεν είναι αγνώμων. Πριν από μία εβδομάδα είχε εκφράσει στο γερμανικό περιοδικό Stern την άποψη ότι η Κριμαία δεν θα βγει ποτέ από την Ρωσική επικράτεια. «Προβλέπω ότι δεν θα υπάρξει ούτε ένας Ρώσος πρόεδρος ο οποίος θα βγάλει την Κριμαία από την Ρωσία», δήλωσε ο Σρέντερ. Και κάλεσε το Βερολίνο να μην ασκεί μεγάλη πίεση στη Μόσχα επισημαίνοντας τον κίνδυνο να απομακρυνθούν οι δύο χώρες. «Υπό το φως της κοινής μας ιστορίας», είπε, «πολλοί Ρώσοι έχουν απογοητευθεί με την στάση της Γερμανίας ιδιαίτερα στο θέμα της πολιτικής των κυρώσεων»...