Στην εποχή Τραμπ, ο καθηγητής του πανεπιστημίου του Στάνφορντ Robert Sutton εκτιμά ότι ζούμε μια επιδημία: όσο περισσότεροι ηλίθιοι υπάρχουν στην πολιτική, τόσο οι άνθρωποι γίνονται ηλίθιοι.
Ο καθηγητής μάνατζμεντ του Στάνφορντ Robert Sutton έγινε γνωστός φέτος με το βιβλίο του «The Asshole Survival Guide: How to Deal with People Who Treat You Like Dirt»: πρόκειται για έναν οδηγό επιβίωσης απέναντι στους βλάκες, τόσο στη δουλειά όσο και στην καθημερινή ζωή. Το βιβλίο του γράφηκε πριν από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά ο Sutton πιστεύει ότι ζούμε σήμερα «τη χρυσή εποχή των ηλιθίων».
«Συμπεριφορές όπως η έλλειψη σεβασμού, ο κυνισμός και οι προσωπικές επιθέσεις είναι σήμερα χειρότερες από ποτέ», εξήγησε ο καθηγητής πρόσφατα στο New York Magazine.
Με το ίδιο ύφος σχολιάζει και το αμερικανικό πολιτικό κλίμα στην εποχή Τραμπ. Ορίζει τον ηλίθιο ως «ένα άτομο το οποίο μειώνει τους άλλους, τους διαλύει ψυχικά και δεν τους σέβεται», ορισμός που αντιστοιχεί στον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος πρόσφατα εξεδίωξε πολλούς συνεργάτες τους, κακομεταχειρίζεται πολλούς υπουργούς του και βρίζει τους πάντες στο Twitter.
Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον Sutton, ο οποίος παραθέτει πολλές μελέτες στο βιβλίο του, είναι ότι το φαινόμενο παίρνει διαστάσεις επιδημίας:
«Οι δυσάρεστες συμπεριφορές εξαπλώνονται πολύ πιο γρήγορα από τις ευχάριστες συμπεριφορές, δυστυχώς», αναφέρει.
Προσθέτει ότι και το περιβάλλον του Τραμπ είναι γεμάτο άτομα που θα μπορούσε κανείς να τους αποκαλέσει ηλίθιους. Ακόμη και το περιοδικό The New Republic σχολίαζε πρόσφατα ότι ένας ορισμένος τύπος «Νεοϋορκέζου ηλίθιου» είναι πολύ της μόδας στον Λευκό Οίκο. Για παράδειγμα, ο πρώην διευθυντής επικοινωνίας Anthony Scaramucci, ο οποίος παρότι έμεινε στη θέση του μόνο μια εβδομάδα ήταν η απόλυτη ενσάρκωση του ηλίθιου: στη διάρκεια μιας συνέντευξης κάλεσε τον πρώην στρατηγικό σύμβουλο του Τραμπ, Στιβ Μπάνον, «να γλείψει το πέος του» και βέβαια απολύθηκε.
«Αυτού του είδους οι ηλίθιοι είναι επιθετικοί άνθρωποι, μιλούν πολύ, είναι εμμονικοί με τον ανταγωνισμό και έχουν υπερβολική εμπιστοσύνη στις ικανότητες πειθούς που διαθέτουν», γράφει το περιοδικό. Τα άλλα παραδείγματα ηλιθίων που δίνει το περιοδικό, επίσης στενοί συνεργάτες του Ντόναλντ Τραμπ, είναι ο πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης Ρούντι Τζουλιάνι και ο κυβερνήτης του Νιου Τζέρσεϊ Κρις Κρίστι.
Από την πλευρά του, ο Sutton πιστεύει ότι πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο: «Οσο περισσότερο σας περιβάλλουν ηλίθιοι, τόσο γίνεστε κι εσείς ηλίθιος».
Το ίδιο ισχύει και για μια επιχείρηση, όπως γράφει: αν το αφεντικό έχει σεβασμό, τότε η ατμόσφαιρα τείνει να είναι υγιής. Αν είναι «ηλίθιος», τότε η επιδημία εξαπλώνεται.
Ολα αυτά επιδεινώνονται από την τεχνολογία, υπογραμμίζει ο Sutton, γιατί οι άνθρωποι μπορούν να είναι πιο επιθετικοί εξ αποστάσεως και η καταιγίδα των περιφρονητικών tweets του Τραμπ είναι το τέλειο παράδειγμα.
Ο καθηγητής του Στάνφορντ, ωστόσο, είναι αισιόδοξος γιατί πιστεύει ότι η συμπεριφορά των ηλιθίων στρέφεται τελικά εναντίον τους: «Μακροπρόθεσμα, οι άνθρωποι που χειρίζονται τους άλλους με σεβασμό τα καταφέρνουν καλύτερα».
Το 2007 ο καθηγητής του Στάνφορντ είχε γίνει διάσημος με το βιβλίο του για το ίδιο θέμα «Στόχος, μηδέν βλάκες ηλίθιοι», το οποίο έγινε μπεστ σέλερ στις ΗΠΑ, μεταφράστηκε σε 20 γλώσσες και πούλησε πάνω από 475.000 αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για ένα βιβλίο γραμμένο με χιούμορ, βασισμένο σε κοινωνιολογικές έρευνες, το οποίο δίνει «συμβουλές» για να... εντοπίζουμε τους ηλίθιους στον χώρο εργασίας, να τους ξεφορτωνόμαστε και να επιβιώνουμε από την παρουσία τους.
1. Μάθετε να εντοπίζετε έναν βρωμο-ηλίθιο
Επιτίθενται σε όσους θεωρούν κατώτερούς τους, σπάνια στους ανώτερούς τους και είναι ικανοί για τις χειρότερες γουρουνιές. Ο καθηγητής του Στάνφροντ έκανε λίστα με 12 συμπεριφορές ενδεικτικές: προσωπικές επιθέσεις, σαρκαστικά αστειάκια, ταπεινωτικοί θυμοί, αιμοβόρα e-mails...
Πώς ένας μάνατζερ γίνεται ανυπόφορος: Εξαιτίας της εξουσίας που διαθέτει, απαντά ο Robert Sutton, «τα άτομα έχουν μια φυσική τάση να το παρακάνουν». Αυτό επιδεινώνεται γιατί οι εργαζόμενοι συνήθως το υφίστανται σιωπηλά. Πάνω από τους μισούς εργαζόμενους στον κόσμο ζουν «σε ένα κλίμα μόνιμης εχθρότητας», 1/4 εξ αυτών είναι μάρτυρες απρεπούς συμπεριφοράς τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, σύμφωνα με αμερικανική μελέτη.
2. Μειώστε την εξάπλωσή τους
Μέσα σε μια επιχείρηση, ο κίνδυνος από τέτοιους ηλίθιους είναι ότι υπονομεύουν το ηθικό των εργαζομένων. «Οταν επικρατεί ένα κλίμα μόνιμου φόβου, οι άνθρωποι είναι επιφυλακτικοί με όλα», γράφει ο καθηγητής. Αποτέλεσμα; Οι άνθρωποι καταβάλλουν όλο και λιγότερη προσπάθεια και τα κίνητρά τους αποδυναμώνονται. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του καθηγητή, το συνολικό κόστος ενός «βλακώδους ηλίθιου» είναι πάνω από 120.000 ευρώ τον χρόνο ανά επιχείρηση.
Για να μειωθούν οι συνέπειες από τη συμπεριφορά του «κυρίαρχου αρσενικού», γράφει ο Robert Sutton, θα πρέπει οι επιχειρήσεις να μειώσουν τα ιεραρχικά σύνορα και να κατεβάσουν τους υπερβολικά υψηλούς μισθούς. Άλλη κεντρική ιδέα είναι να επαναφέρουν τον διάλογο ανάμεσα στα ιεραρχικά στρώματα για να ξαναχτίσουν ιδέες.
3. Προσοχή να μη γίνετε «ηλίθιοι βλάκες»
Σύμφωνα με τον Robert Sutton, είμαστε όλοι δυνητικά «ηλίθιοι βλάκες» γιατί η επιχείρηση ενθαρρύνει συχνά αυτού του είδους τις συμπεριφορές. Ο Robert Sutton συμβουλεύει να μη θεωρεί κάποιος τους συναδέλφους του ως αντιπάλους ή ως εχθρούς, να μην είναι σε ανταγωνιστικό πνεύμα, αλλά σε θετικό.
4. Προστατευτείτε
Τα αφεντικά που βρίζουν έχουν συνέπειες στην υγεία των εργαζομένων. Σύμφωνα με αμερικανική μελέτη η οποία έγινε σε 3.000 εργαζομένους επί δέκα χρόνια, οι εργαζόμενοι υπό πίεση έχουν 20% έως 40% επιπλέον κίνδυνο να υποστούν καρδιακή προσβολή. Επομένως, όταν οι «ηλίθιοι βλάκες» είναι ιεραρχικά ανώτεροι, υπάρχουν δύο επιλογές: ή να αλλάξει κάποιος εταιρεία ή να... υιοθετήσει την απόλυτη αδιαφορία και να εργάζεται λιγότερο.