Παρά το γεγονός ότι τα εισοδήματα έχουν υποχωρήσει σε ποσοστά που ξεπερνούν και το 40% τα τελευταία χρόνια οι τιμές των βασικών καταναλωτικών αγαθών παρότι συμπιεσμένες λόγω έντονου ανταγωνισμού δεν ακολουθούν την ίδια πτωτική πορεία.
Απάντηση στο ερώτημα δίνει έρευνα του ΙΕΛΚΑ σύμφωνα με την οποία σε πολλά προϊόντα οι τιμές είναι μειωμένες κατά 1,5% ενώ αν δεν υπήρχαν οι φόροι οι τιμές θα μπορούσαν να είναι επιπλέον 4% χαμηλότερες.
Το Ινστιτούτο Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών συγκρίνει τις τιμές σε βασικά είδη σούπερ μάρκετ το 2012 με τις τιμές το 2017 και καταλήγει στο συμπέρασμα πως «θεωρητικά, αν δεν είχαν προκύψει οι αυξήσεις στη φορολογία θα μπορούσαν οι τιμές να είναι ακόμα και 4,0% χαμηλότερα.»
Απορρόφηση φόρων
Σύμφωνα με την επεξεργασία των στοιχείων της ΕΛ.ΣΤΑΤ. από το ΙΕΛΚΑ προκύπτει ότι οι σημαντικές αυξήσεις στη φορολογία των τροφίμων (ΦΠΑ και ειδικοί φόροι κατανάλωσης) έχουν απορροφηθεί από τις επιχειρήσεις του κλάδου (λιανεμπορικές εταιρείες και προμηθευτές).
Συγκεκριμένα, στην κατηγορία «Είδη διατροφής και μη αλκοολούχα ποτά» από Ιούνιο 2012 έως τον Ιούλιο 2017, οι τιμές τον Ιούλιο 2017 διαμορφώνονται 1,5% περίπου χαμηλότερα σε σχέση με τον Ιούνιο 2012.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειωθεί ότι τον 7/2015 σημαντικό ποσοστό των τροφίμων αύξησε τον συντελεστή ΦΠΑ από 13% σε 23% και εκ νέου τον 6/2016 σε 24%, αύξηση που αντιστοιχεί μεσοσταθμικά σε μία επιβάρυνση της τάξης του 3,0-3,5% περίπου, ενώ από τον 1/2017 σημαντικές κατηγορίες προϊόντων έχουν επιβαρυνθεί με ειδικούς φόρους κατανάλωσης (π.χ. καφές).
Σημειώνεται ότι στα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνεται η επίδραση των προσφορών και εκπτώσεων (είτε εκπτωτικές προσφορές είτε με τη μορφή δωροεπιταγών) οι οποίες έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια και εκτιμάται ότι έχουν επιφέρει επιπλέον όφελος στον καταναλωτή.
Μειώσεις λόγω προσφορών
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΕΛΚΑ εκτιμάται ότι η επίδραση των προσφορών το τελευταίο διάστημα αντιστοιχεί σε μέση έκπτωση στο σύνολο των προϊόντων που παρέχεται μέσω των μεγάλων αλυσίδων σουπερμάρκετ εκτιμάται σε 7,2%. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι οι πραγματικές τιμές στο σουπερμάρκετ είναι κατά περίπου 7% χαμηλότερες από τις αρχικές τιμές που μετριόνται στο «ράφι».
Η παραπάνω εικόνα καταγράφεται και στις απόψεις των καταναλωτών για τις τιμές στις αλυσίδες σουπερμάρκετ σύμφωνα με την ετήσια πανελλήνια έρευνα καταναλωτών σουπερμάρκετ, με δείγμα 2.000 ατόμων.
Το 65% των ερωτηθέντων αξιολογεί θετικά τις τιμές στα σουπερμάρκετ και δηλώνει ικανοποιημένο, ενώ το 35% είναι λίγο ή καθόλου ικανοποιημένο. Παράλληλα, το 74% του κοινού έχει θετική άποψη για την σχέση ποιότητας-τιμής που βρίσκει στα σουπερμάρκετ και μόλις το 9% διαφωνεί.
Εντονος ο ανταγωνισμός στην αγορά
Από την πλευρά των επιχειρήσεων (αλυσίδες σουπερμάρκετ και προμηθευτές), τα στελέχη του κλάδου προβλέπουν για το επόμενο διάστημα περεταίρω σταθεροποίηση των τιμών. Η 3η κυλιόμενη 6μηνιαία Έρευνα Τάσεων στο Λιανεμπόριο FMCG του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) καταγράφει τις απόψεις των στελεχών επιχειρήσεων του κλάδου για τα κύρια κλαδικά θέματα και προκλήσεις.
Η έρευνα διεξήχθη τον 27 Ιουνίου έως 9 Ιουλίου 2017 με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου και δείγμα 166 ανώτερα και ανώτατα Στελέχη Επιχειρήσεων (Λιανεμπόριο-Αλυσίδες σουπερμάρκετ και Προμηθευτές FMCG). Συγκεκριμένα το 57% των στελεχών δηλώνει ότι αναμένει το επόμενο 6μηνο (Ιούλιος 2017-Δεκέμβριος 2017) οι τιμές να μείνουν σταθερές, το 22% αναμένει μείωση και μόλις το 21% αύξηση.
Αυτό το αποτέλεσμα αποδίδεται στον ιδιαίτερα έντονο ανταγωνισμό που καταγράφεται το τελευταίο διάστημα, ως αποτέλεσμα και των πρόσφατων εξαγορών και συγχωνεύσεων, καταλήγει η έρευνα του ΙΕΛΚΑ.