Από τον Ιανουάριο του 2016 είχαν προκαλέσει την υποψία των βελγικών αρχών οι κινήσεις του Μαροκινού ιμάμη Αμπντελμπακί Ες Σάτι, στην πόλη Βιλβόρντε, κέντρο τζιχαντισμού στην Ευρώπη.
Αλλά όταν ρώτησαν την ισπανική αστυνομία αν ο Ες Σάτι έχει σχέσεις με την ισλαμική τρομοκρατία, εκείνη εμφανίστηκε καθησυχαστική, τονίζοντας στην απάντησή της της 8ης Μαρτίου 2016 ότι δεν έχει ενδείξεις για ανάμειξη του ιμάμη του Ριπόλ με το ριζοσπαστικό Ισλάμ.
Αυτό τουλάχιστον υποστήριξε μιλώντας στην ισπανική εφημερίδα El Pais ο δήμαρχος της Βελγικής πόλης, Χανς Μπόντε.
Ο θεωρούμενος ως εγκέφαλος των τρομοκρατικών επιθέσεων της περασμένης εβδομάδας στη Βαρκελώνη και το Καμπρίλς, πιστεύεται ότι σκοτώθηκε στις 16 Αυγούστου κατά την έκρηξη στη γιάφκα των τζιχαντιστών στο Αλκανάρ, όπου κατασκεύαζαν βόμβες με φιάλες βουτανίου
Η ισπανική και η βελγική αστυνομία δεν επιβεβαίωσαν ότι υπήρξε τέτοια επικοινωνία, υποστηρίζοντας ότι δεν υπήρχε κάτι ύποπτο αναφορικά με τον Ες Σάτι κι ότι κατά κανόνα «δεν δίνουν ευαίσθητες πληροφορίες».
Τα τελευταία χρόνια το Βιλβόρντε έχει αναδειχθεί σε κέντρο τζιχαντιστών στην Ευρώπη. Στο διάστημα μεταξύ 2011 και 2014 τουλάχιστον 28 εθελοντές έφυγαν από την πόλη των 40.000 κατοίκων στα περίχωρα των Βρυξελλών για να πάνε να πολεμήσουν στη Συρία.
Ο Ες Σάτι πήγε εκεί τον Ιανουάριο του 2016, αλλά η συμπεριφορά του γρήγορε κίνησε τις υποψίες της τοπικής μουσουλμανικής κοινότητας με αποτέλεσμα ο επικεφαλής του τεμένους της γειτονικής πόλης Ντιεγκεμ να ειδοποιήσει σχετικά τις αρχές.
Ο Χανς Μπόντε, δήμαρχος του Βιλβόρντε
«Εμφανίστηκε απρόσκλητος κι είπε ότι ήθελε να γίνει ιμάμης γιατί δεν είχε μέλλον στην Ισπανία», λέει ο Μπόντε. «Η τοπική αστυνομία και οι υπεύθυνοι των προγραμμάτων αποριζοσπαστικοποίησης αναζήτησαν πληροφορίες κι ήλθαν σε επαφή με τις μυστικές υπηρεσίες. Η τοπική αστυνομία επικοινώνησε με την ομοσπονδιακή αστυνομία του Βελγίου, η οποία με τη σειρά της ήλθε σε επαφή με τις υπηρεσίες ασφαλείας στη Βαρκελώνη», πρόσθεσε ο δήμαρχος.
Πηγές της ισπανικής αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας λένε ότι δεν υπήρχαν αναφορές που να συνδέουν τον Ες Σάτι με την ισλαμική τρομοκρατία. Το 2006, όταν εξαρθρώθηκε στην κωμόπολη Vilanova I la Geltrú κοντά στη Βαρκελώνη ένας πυρήνας που σκόπευε να στείλει εθελοντές στο Ιράκ, ένας από τους συλληφθέντες ήταν εξάδελφος του ιμάμη. «Αλλά δεν βρήκαμε κάτι που να συνδέει τον Ες Σάτι με τις εγκληματικές δραστηριότητες αυτής της ομάδας», ανέφεραν οι ίδιες πηγές.
Το διαμέρισμα του Ες Σάτι στο Ριπόλ
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, ο Ες Σάτι άρχισε να δείχνει σημάδια ριζοσπαστικοποίησης. Αφού παρέμεινε έγκλειστος για τέσσερα χρόνια σε φυλακή για λαθρεμπόριο χασίς, άρχισε να στρέφεται στη θρησκεία του εγκαταλείποντας τις προηγούμενες δραστηριότητές του, ενώ κάποιες, ανεπιβεβαίωτες προς το παρόν πληροφορίες, αναφέρουν ότι μετά την αποφυλάκισή του επέστρεψε στο Vilanova i la Geltrú, όπου ήταν σε επαφή οκτώ χρόνια νωρίτερα με εξτρεμιστικά στοιχεία.
Για τις κινήσεις του στο διάστημα μεταξύ του 2014 και της άφιξής του δύο χρόνια αργότερα στο Βιλβόρντε, όπου φέρεται να διέμεινε επί τρεις μήνες ελάχιστα είναι γνωστά.
Σε αυτό το τέμενος στο Ριπόλ κήρυττε ο ιμάμης Ες Σάτι
Ειδικός στο Ισλάμ ανέφερε στην El Pais ότι στις αρχές θα έπρεπε να είχε σημάνει συναγερμός μετά την άφιξη του Ες Σάτι στο Ριπόλ, όπου έκανε πλύση εγκεφάλου στους νεαρούς τρομοκράτες, που συμμετείχαν στις επιθέσεις της περασμένης εβδομάδας. «Κι όχι μόνον επειδή είχε κάνει φυλακή και ριζοσπαστικοποιήθηκε, αλλά επειδή είχε ταξιδέψει σ’ ένα απ’ τα κέντρα του τζιχαντισμού στην Ευρώπη και επέστρεψε ως ιμάμης».
Στο Ριπόλ ο Ες Σάτι έστησε δικό του τζαμί. Αλλά αν και η αστυνομία ήταν σε τακτική επαφή με τη μουσουλμανική κοινότητα της πόλης, τίποτε στη συμπεριφορά του νέου ιμάμη δεν κίνησε τις υποψίες τους.
«Πρόσεχε να μη λέει τίποτε το εξτρεμιστικό στα κηρύγματά του. Φαίνεται, ωστόσο, ότι τα χρησιμοποιούσε για να παρακολουθεί τους πιστούς και να διαλέγει εκείνους που θα μπορούσε να επηρεάσει, ιδιαίτερα τους νεότερους», λένε πηγές της καταλανικής αστυνομίας. Κι ύστερα «ασκούσε την επιρροή του μακριά απ’ το τέμενος, πίσω απ’ τις πλάτες των ηγετών της [μουσουλμανικής] κοινότητας».