Ο Αμερικανός υπουργός των Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον προχώρησε στην ενίσχυση του ελέγχου που ασκεί στο υπουργείο του με την ανάληψη αρμοδιοτήτων οι οποίες ασκούνταν προηγούμενα από έναν διπλωμάτη καριέρας.
Ωστόσο, οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι η εξέλιξη αυτή θα καθυστερήσει την λήψη κρίσιμων αποφάσεων, ενώ θα θέσει στο περιθώριο τους Αμερικανούς διπλωμάτες καριέρας.
Η κίνηση του Τίλερσον επιτρέπει πλέον στον ίδιο να λαμβάνει ένα ευρύ φάσμα αποφάσεων, από τις αρμοδιότητες που είχε ο τρίτος στην ιεραρχία διπλωμάτης του αμερικανικού ΥΠΕΞ, δηλ. ο υφυπουργός Πολιτικών Θεμάτων υπό την πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Χίλαρι Κλίντον. Οι περισσότερες από τις αρμοδιότητες αυτές, ασκούνται πλέον από τον Τίλερσον ή τον υφυπουργό του, που είναι δεύτερος στην ιεραρχία του υπουργείου.
Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ εξετάζει το οργανόγραμμα ανάθεσης αρμοδιοτήτων στο υπουργείο του, δήλωσε αξιωματούχος που έχει γνώση της κατάστασης, με στόχο «την αναδιοργάνωση των αρμοδιοτήτων προκειμένου να προωθηθεί η διαφάνεια, και η αποτελεσματικότητα στην διαδικασία λήψης αποφάσεων εντός του υπουργείου».
Στις 17 Ιουλίου, ο Τίλερσον κατάργησε την απόφαση της Κλίντον από το 2009 για την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του υφυπουργού Πολιτικών Θεμάτων. Την θέση αυτή κατέχει σήμερα ο διπλωμάτης καριέρας Τόμας Σάνον σύμφωνα «με τις αρμοδιότητες και τα καθήκοντα που ασκούνται από τον Αμερικανό ΥΠΕΞ».
O Tόμας Σάνον.Φωτογραφία: AP
Πρώην αξιωματούχοι δηλώνουν ότι η παραχώρηση αρμοδιοτήτων από την Κλίντον βοηθούσε στην επιτάχυνση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, όταν η ίδια ή ο αναπληρωτής της υπουργός, ταξίδευαν στο εξωτερικό. «Ο καθένας ταξιδεύει όλη την ώρα εάν κάνει σωστά την δουλειά του, ως διπλωμάτης», δήλωσε χαρακτηριστικά πρώην αξιωματούχος του αμερικανικού ΥΠΕΞ, που υπηρέτησε υπό την προηγούμενη κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα, διατηρώντας ωστόσο, την ανωνυμία του. «Πρέπει να υπάρχει κάποια ανάθεση αρμοδιοτήτων ή αλλιώς η δουλειά δεν μπορεί να γίνει», δήλωσε χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Η απόφαση αυτή του Τίλερσον υλοποιήθηκε σε μία περίοδο κατά την οποία οι περισσότερες υψηλόβαθμες θέσεις στο αμερικανικό ΥΠΕΞ είναι είτε κενές είτε καλύπτονται από διπλωμάτες καριέρας οι οποίοι ασκούν υπηρεσιακά καθήκοντα, μέχρι την οργανική κάλυψη των θέσεων από την παρούσα κυβέρνηση. Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ δήλωσε ότι επιθυμεί να είναι προσεκτικός με την πρόσληψη ανθρώπων για την ανάθεση καθηκόντων ενώ εξετάζει το οργανόγραμμα του υπουργείο του.
Μιλώντας ο ίδιος, χθες στους δημοσιογράφους παραδέχτηκε ότι «υπάρχουν πολλές κενές θέσεις», τονίζοντας ωστόσο, ότι από τον διορισμό του μέχρι σήμερα, έκανε σημαντική δουλειά επειδή «υπάρχουν αξιόλογοι και ταλαντούχοι επαγγελματίες διπλωμάτες στο υπουργείο των Εξωτερικών».
Από την άλλη μεριά, ο αργός ρυθμός με τον οποίο καλύπτονται οι θέσεις εμποδίζει την γρήγορη λήψη αποφάσεων, ενώ έχει προκαλέσει μία ισχυρή δομή γραφειοκρατίας, η οποία δεν είναι συνδεδεμένη με την ηγεσία του υπουργείου, εξαιτίας των κενών που υπάρχουν στις υψηλόβαθμες θέσεις ευθύνης, σύμφωνα με την άποψη διπλωματών, αλλά και μελών του Κογκρέσου.
«Δεν γνωρίζουμε ποιες είναι οι πολιτικές και οι διπλωμάτες δεν γνωρίζουν επίσης σχετικά με τις πολιτικές», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Δημοκρατικός Γερουσιαστής Μπεν Κάρντιν, που είναι υψηλόβαθμο μέλος στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας.
Μία ουσιαστική αρμοδιότητα που πήρε ο Τίλερσον από τον υφυπουργό Εξωτερικών για Πολιτικά Θέματα τον περασμένο μήνα, σχετίζεται με την έγκριση των αναφορών του υπουργείου των Εξωτερικών προς το Κογκρέσο. Την αρμοδιότητα αυτή έχει πλέον το Γραφείο Πολιτικού Σχεδιασμού του αμερικανικού ΥΠΕΞ, που είναι μία εσωτερική υπηρεσία υπό την διεύθυνση κάποιου στελέχους που διορίζεται από την κυβέρνηση. Σε αντίθεση με τους διορισμούς άλλων υψηλόβαθμων αξιωματούχων, ο διευθυντής αυτού του γραφείου, αλλά και τα στελέχη του δεν χρειάζονται την έγκριση της Γερουσίας.
Όπως προβλέπεται από την ομοσπονδιακή νομοθεσία το αμερικανικό υπουργείο των Εξωτερικών παράγει εκατοντάδες αναφορές για το Κογκρέσο σε ετήσια βάση, συμπεριλαμβανομένων αυτών για την τρομοκρατία, τις συνθήκες αναφορικά με τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε αρκετές χώρες, τις στρατηγικές ελέγχου των ναρκωτικών, την κατάσταση της θρησκευτικής ελευθερίας σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά και την παράνομη διακίνηση ανθρώπων.
Τυπικά οι αναφορές αυτές, προετοιμάζονται από τα γραφεία και τις πρεσβείες που έχουν εμπειρία σε κάποιο από τα παραπάνω ζητήματα, ενώ τις επεξεργάζεται το γραφείο νομικών θεμάτων του υπουργείου, αλλά και υψηλόβαθμοι σύμβουλοι υπό τον υπουργό των Εξωτερικών, πριν αποσταλούν στο Κογκρέσο.
Τι λένε οι επικριτές
Τρεις πρώην αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η ανάληψη του δικαιώματος υπογραφής από το προσωπικό του αναφερόμενου γραφείου θα έχει ως συνέπεια την ενσωμάτωση πολιτικών σκοπιμοτήτων στην προετοιμασία των αναφορών. Από την άλλη μεριά, ο υφυπουργός Πολιτικών Θεμάτων είναι τυπικά ένας διπλωμάτης καριέρας, που έχει υπό την εποπτεία του, επτά περιφερειακά γραφεία.
Η εξέλιξη αυτή σημαίνει «αναβάθμιση εξουσίας» για το γραφείο Πολιτικού Σχεδιασμού του αμερικανικού ΥΠΕΞ, δήλωσε ο Έλιοτ Κοέν, που υπηρέτησε ως σύμβουλος του υπουργείου, την περίοδο της προεδρίας του Τζορτζ Μπους Τζούνιορ.
«Έχεις άμεση ανάγκη από έναν ισχυρό υφυπουργό για Πολιτικά Θέματα», τονίζει ο Κοέν. «Δεν μπορείς να διοικήσεις του αμερικανικό υπουργείο των Εξωτερικών από ένα μικρό γραφείο... χρειάζεται να βγεις έξω και να οργανώσεις καλές σχέσεις εργασίας με τους επαγγελματίες τους υπουργείου», πρόσθεσε με έμφαση ο ίδιος.
Η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Αμερικανού ΥΠΕΞ γίνεται σε με περίοδο που χαρακτηρίζεται από σοβαρές γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις περιφερειακής και διεθνούς δυναμικής, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την κατάσταση έντασης που έχει προκληθεί στην Κορεατική Χερσόνησο, καθιστώντας επιτακτική την υλοποίηση κινήσεων στρατηγικής και συνδυαστικής διπλωματίας με πολλαπλό περιεχόμενο και στόχευση. Ωστόσο, ο Τίλερσον δεν διαθέτει προηγούμενη πολιτική και διπλωματική εμπειρία και το γεγονός αυτό καθιστά δυσκολότερη την κατάσταση, προκαλώντας ερωτηματικά για την συγκέντρωση αρμοδιοτήτων από τον ίδιο.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ