Η ιστορία ενός ζευγαριού που περιμένει το πρώτο του παιδί στο Βερολίνο, λίγο πριν την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία και η ενηλικίωση μιας παρέας τεσσάρων αγοριών στη Γαλλία του Μιτεράν είναι τα πολυσέλιδα μυθιστορήματα που διαβάζουμε το φετινό καλοκαίρι.
ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΑΝΘΡΩΠΑΚΟ;
Βρισκόμαστε στο Βερολίνο, στις αρχές της δεκαετίας 1930: Το γερμανικό κράτος αδυνατεί να πληρώσει τα χρέη του, οι ξένοι πιέζουν, οι μισθοί κατρακυλούν, οι απολύσεις είναι καθημερινό φαινόμενο, η ανεργία αυξάνεται ταχύτατα. Οι Ναζί γίνονται όλο και περισσότεροι και πιο δυνατοί. Τρία χρόνια πριν ανέλθει ο Χίτλερ στην εξουσία, ο Γιοχάνες Πίνεμπεργκ, ένας απλός λογιστής, και η αγαπημένη του Έμα περιμένουν το πρώτο τους παιδί και αποφασίζουν να παντρευτούν. Εκείνος ελπίζει ότι θα τα καταφέρουν, θα βρει και μια δεύτερη δουλειά και όλα θα είναι καλά. Ανάμεσα σε κομμουνιστές, Ναζί, Εβραίους, φτωχά νοικοκυριά, πλούσιους εκμεταλλευτές, πολυτελείς επαύλεις, καμπαρέ και καταγώγια, το νεαρό ζευγάρι προσπαθεί να επιβιώσει και να διασώσει την αξιοπρέπειά του.
Γιατί μας αρέσει:
Γιατί ο Χανς Φάλαντα γράφει στην καρδιά της γερμανικής κρίσης για πράγματα που έχει βιώσει και γνωρίζει πολύ καλά. Καμβάς του μυθιστορήματος είναι η φτώχεια και η ανέχεια, η διάχυτη ανασφάλεια, η έλλειψη φιλοδοξίας, ο αγώνας για επιβίωση. Μια κοινωνία καταρρακωμένη και δυο άνθρωποι που απλώς προσπαθούν να επιβιώσουν όταν όλα γύρω τους γκρεμίζονται.
Γιατί κανείς δεν έχει γράψει όπως ο Φάλαντα για το Βερολίνο πριν και μετά την άφιξη του Χίτλερ. Μια μυθική πόλη στο απόγειο της δόξα της και την ίδια στιγμή μια πόλη γεμάτη προβλήματα, φτώχεια και ανεργία που οδηγούν τους κατοίκους στην απελπισία. Το Βερολίνο είναι οι δρόμοι, τα καταστήματα, οι καθημερινές συνήθειες, οι μικροί βιοπαλαιστές, οι ταλαιπωρημένοι κάτοικοι, οι διαταραγμένες σχέσεις, οι φόβοι και οι κρυφές ελπίδες των κατοίκων του.
Γιατί ο συγγραφέας περιγράφει με απλά λόγια και καθαρό λόγο, χωρίς φλυαρίες και συναισθηματικές εξάρσεις, όλα εκείνα που βλέπει να συμβαίνουν γύρω του. Μέσα από τις ιστορίες της καθημερινότητας των «μικρών» και τη συνεχή μάχη τους για επιβίωση και αξιοπρέπεια, ο συγγραφέας καταγράφει την βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση του Βερολίνου της δεκαετίας του ’30, λίγα μόλις χρόνια πριν τη θριαμβευτική άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία.
Γιατί παρόλο που το μυθιστόρημα διαδραματίζεται σε μια άλλη χώρα, μια άλλη εποχή, παρατηρούμε ανησυχητικά πολλές ομοιότητες με την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.
Γιατί πρωταγωνιστές της ιστορίας είναι ένα ζευγάρι. Ο Φάλαντα μιλάει για την αγάπη, την τρυφερότητα, την πίστη και την υπομονή που είναι συστατικό κάθε πολύτιμης σχέσης που ριζώνει στο χρόνο. Τίποτε δεν είναι εύκολο και απλό. «Από μακριά, ο γάμος φαίνεται εξαιρετικά απλός: δυο άτομα παντρεύονται, κάνουν παιδιά. Ζουν τα πάντα μαζί, είναι όσο γίνεται πιο τρυφεροί μεταξύ τους και προσπαθούν να προκόψουν, να πετύχουν. Στηρίζουν ο ένας τον άλλο, αγαπιούνται, είναι τρυφεροί, τρώνε, πίνουν, κοιμούνται, πηγαίνουν στη δουλειά, κρατούν το σπιτικό τους, βγαίνουν τις Κυριακές, το βράδυ πάνε καμιά φορά και σινεμά! Αυτό είναι όλο! […] Αλλά από κοντά, όλη αυτή η ιστορία διαλύεται σε χίλια μικροπροβλήματα». Ο ήρωας δεν είναι μόνος του στον «κατήφορο», η σύντροφός του είναι πάντα δίπλα του για να μαζεύει τα κομμάτια.
Γιατί ακόμη δεν έχουμε βρει απάντηση στο ερώτημα: «Μέχρι που μπορεί να φτάσει ένας άνθρωπος για να διατηρήσει την αξιοπρέπεια και τον αυτοσεβασμό του».
INFO
Συγγραφέας: Hans Fallada
Μετάφραση: Ιωάννα Αβραμίδου
Εκδόσεις Gutenberg
Σελ.: 640
Η ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΗ ΕΘΝΙΚΗ ΕΥΤΥΧΙΑ
Ο Πολ, ο Ρόντολφ, ο Μπενουά και ο Ταννγκί είναι τέσσερις φίλοι που μόλις έχουν τελειώσει το σχολείο. Ο Μπενουά ονειρεύεται να γίνει φωτογράφος, ο Ροντόλφ, πιο πολιτικοποιημένος και άριστός μαθητής, ονειρεύεται μια λαμπρή καριέρα στο Σοσιαλιστικό Κόμμα, ο Πολ θέλει απλώς να είναι ο εαυτός του, να πάψει να κρύβει την ομοφυλοφιλία του και να γίνει ηθοποιός στο Παρίσι και ο Τανγκί που ονειρεύεται το χρήμα και την κοινωνική άνοδο η μητέρα του οποίου διευθύνει μόνη μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση, θέλει να πετύχει στον κόσμο των επιχειρήσεων, να ανέβει κοινωνικά. Η αφήγηση ξεκινάει τον Μάιο του 1981 τη στιγμή που η Γαλλία βρίσκεται «ένα βήμα πριν από το θρίαμβο των επαναστατικών της δυνάμεων». Τις εκλογές του 1981 κερδίζει ο Μιτεράν. Τι έχει συμβεί στους τέσσερις φίλους τριάντα ένα χρόνια αργότερα; Τι έχει απομείνει από τα όνειρά τους; Και τι έχει συμβεί στην ίδια τη χώρα;
Γιατί μας αρέσει:
Γιατί ο συγγραφέας ξεκινάει την αφήγηση από την στιγμή της ενηλικίωσης και παρακολουθεί στενά μια πορεία τριάντα χρόνων. Τέσσερα νεαρά αγόρια μεταμορφώνονται σε άντρες. Πώς θα είναι, αλήθεια, οι νεαροί φοιτητές ως μεσήλικες; Πώς προχώρησαν στη ζωή; Πόσο άλλαξαν; Ποια όνειρά τους πραγματοποίησαν; Βρήκαν την πολυπόθητη ευτυχία; Πρόκειται για το μονοπάτι που όλοι θα ακολουθήσουμε στη ζωή μας, για μια διαδρομή που κρύβει μεγάλες αλήθειες.
Γιατί ο Πολ, ο Ροντόλφ, ο Μπενουά και ο Τανγκί είναι πολύ χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι της γενιάς τους και –τηρουμένων των αναλογιών– θα μπορούσαν να είναι φίλοι μας, γνωστοί μας ή συγγενείς μας. Μέσα από τις προσωπικές τους ιστορίες διαφαίνονται οι χαρές και οι λύπες, οι φιλοδοξίες, οι αμφιβολίες και οι απογοητεύσεις ενός ολόκληρου λαού στα χρόνια της ευμάρειας, και της ανεμελιάς, σε μια εποχή που όλα έμοιαζαν εφικτά.
Γιατί η «Ακαθόριστη Εθνική Ευτυχία» είναι ένα μυθιστόρημα για τη Γαλλία, από τις εκλογές Μιτεράν (1981) μέχρι την εκλογή Ολάντ (2012), και για όλα όσα συνέβησαν στο μεταξύ. Οι αναγνώστες που δεν έχουν ταξιδέψει στη Γαλλία θα γνωρίσουν καλύτερα τον γαλλικό λαό, ενώ εκείνοι που έχουν ζήσει εκεί θα αναγνωρίσουν πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις.
Γιατί o Ρου μιλάει για τη «μεγάλη πλάνη της ευτυχίας». Για εκείνη την ευτυχία που αποτελεί ένδειξη επιτυχίας, την ευτυχία που έχει φτάσει να μοιάζει με ένα κοινό υλικό αγαθό: όλοι μπορούν να το προμηθευτούν με λίγη θέληση, χρήμα, προσπάθεια. Ίσως ο Πολ να έχει δίκιο όταν σκέφτεται ότι «Θα πρέπει να είμαστε περιπατητές της ζωής, αντί για πείσμονες οδοιπόροι».
INFO
Συγγραφέας: François Roux
Μετάφραση: Μανώλης Πιμπλής
Εκδόσεις Πόλις
Σελ: 736
