Σε μια απρόσμενη κίνηση ο πρόεδρος της Πολωνίας, Αντρέι Ντούντα ανακοίνωσε ότι θα βάλει βέτο στην αμφιλεγόμενη μεταρρύθμιση που προωθεί η συντηρητική κυβέρνηση της χώρας στη δικαιοσύνη και την οποία η αντιπολίτευση καταγγέλλει ως επίθεση κατά της ανεξαρτησίας των δικαστηρίων.
Ο Ντούντα αρνήθηκε να υπογράψει δύο από τα τρία νομοσχέδια, που θα έδιναν στο κόμμα του, το PiS την εξουσία να επιλέγει τους ανώτατους δικαστές.
«Αποφάσισα να τα ξαναστείλω πίσω στην βουλή, πράγμα που σημαίνει ότι βάζω βέτο στο νομοσχέδιο για το Ανώτατο Δικαστήριο καθώς και σε εκείνο για το Εθνικό Δικαστικό Συμβούλιο», είπε.
Ένα από τα νομοσχέδια στα οποία ο Ντούντα είπε ότι θα βάλει βέτο επρόκειτο να θέσει το Ανώτατο Δικαστήριο υπό τον πολιτικό έλεγχο της κυβερνώσας πλειοψηφίας, δίνοντας έτσι στον υπουργό Δικαιοσύνης, που είναι και γενικός εισαγγελέας, την εξουσία να διορίζει δικαστές. Ο Ντούντα είπε ότι ένας γενικός εισαγγελέας δεν θα πρέπει να έχει τέτοιες εξουσίες.
Η απόφαση του Αντρέι Ντούντα μετά τις μαζικές διαδηλώσεις της περασμένης εβδομάδας στη Βαρσοβία και άλλες πόλεις της χώρας και τις εντάσεις που προκάλεσαν τα σχέδια της κυβέρνησης με τις Βρυξέλλες.
Παράλληλα η απόφαση του Πολωνού προέδρου σηματοδοτεί την πρώτη ανοικτή ρήξη με τον επικεφαλής του κυβερνώντος κόμματος του Νόμου και της Δικαιοσύνης, Γιάροσλαβ Καζίνσκι και αδιαμφισβήτητο ηγέτη της συντηρητικής παράταξης.
Χιλιάδες Πολωνοί κατέβηκαν και χθες στους δρόμους κρατώντας κεριά στα χέρια για να καταγγείλουν τα σχέδια της κυβέρνησης φωνάζοντας συνθήματα όιπως «Ελεύθερα Δικαστήρια» και «Ελευθερία, Ισότητα, Δημοκρατία», καλώντας τον Ντούντα να βάλει βέτο.
Από την ανάρρησή της στην εξουσία τον Νοέμβριο του 2015 η κυβέρνηση της πρωθυπουργού Μπεάτα Ζίντλο είχε εξαπολύσει επίθεση κατά της ανεξαρτησίας του Συνταγματικού Δικαστηρίου και ακύρωσε τον διορισμό πέντε δικαστών.
Η Κομισιόν είχε δώσει διορία μίας εβδομάδας στην Βαρσοβία να «επανεξετάσει» τα βήματά της, απειλώντας με δικαστικές κινήσεις σε βάρος αυτού που οι Βρυξέλλες θεωρούν υπονόμευση της διάκρισης των εξουσιών.
Οι Βρυξέλλες είχαν φτάσει μάλιστα στο σημείο να απειλήσουν την Πολωνία με στέρηση του δικαιώματος ψήφου στο Συμβούλιο.
Η αντιπολίτευση έσπευσε να χαιρετίσει την ενέργεια του Ντούντα. «Αυτό δεν ήταν μεταρρύθμιση, αλλά οικειοποίηση των δικαστηρίων. Συγχαίρω όλους τους Πολωνούς, είναι μεγάλη επιτυχία, πραγματικά», δήλωσε η Καταρζίνα Λουμπνάουερ, επικεφαλής της ΚΟ τους αντιπολιτευόμενου κόμματος Nowoczesna.