17 δημοσιογράφοι της τουρκικής αντιπολιτευόμενης εφημερίδας Cumhuriyet κάθονται σήμερα στο εδώλιο αντιμετωπίζοντας ποινές έως και 43 ετών κάθειρξης -αν κριθούν ένοχοι- με ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να καταγγέλλουν φίμωση της ελευθεροτυπίας σε μια χώρα που έχει μεταβληθεί σε «φυλακή αντιφρονούντων».
Οι δημοσιογράφοι και τα στελέχη της Cumhuriyet κατηγορούνται ότι βοήθησαν το PKK και το κίνημα του εξόριστου στις ΗΠΑ ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, που η κυβέρνηση Εργντογάν θεωρεί ότι ενορχήστρωσε το αποτυχημένο πραξικόπημα, ενώ στις κατηγορίες περιλαμβάνονται και παρατυπίες στην εκλογή μελών του διοικητικού συμβουλίου της εφημερίδας
Ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλλουν τη δίκη ως επίθεση στην ελευθερία του Λόγου και τις κατηγορίες ως χαλκευμένες καθώς η εφημερίδα έχει από καιρό επισημάνει τον κίνδυνο του κινήματος του Γκιουλέν. Υποστηρίζουν δε ότι οι άλλες κατηγορίες είναι μια απόπειρα της κυβέρνησης να αντικαταστήσει το ΔΣ της εφημερίδας με πρόσωπα φιλικά προς την ίδια.
«Είμαι χρόνια δημοσιογράφος και το έχω αντιμετωπίσει αυτό πολύ καιρό», λέει ο Αϊντίν Ενγκίν, βετεράνος δημοσιογράφος της Cumhuriyet, που κάθεται σήμερα στο εδώλιο, αλλά έχει αφεθεί προσωρινά ελεύθερος για λόγους υγείας. Και συμπληρώνει: «Θα πω ότι ντρέπομαι και αγωνιώ για τη χώρα μου λόγω αυτών των παράλογων κατηγοριών».
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα AKP προσπαθούν εδώ και χρόνια να διαλύσουν ή να πάρουν με το μέρος τους τον αντιπολιτευόμενο Τύπο και το πογκρόμ εντάθηκε μετά το περσινό πραξικόπημα, καθώς πάνω από 150 δημοσιογράφοι πιστεύεται ότι έχουν σταλεί στη φυλακή -αν και ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος αμφισβήτησε πρόσφατα τα νούμερα αυτά σε συνέντευξή του στο BBC.
Μέχρι τον περασμένο Μάρτιο οι αρχές είχαν κλείσει 173 επιχειρήσεις ΜΜΕ με συνέπεια να χάσουν πάνω από 2.500 δημοσιογράφου τις δουλειές τους, ενώ ανακλήθηκαν οι δημοσιογραφικές ταυτότητες 800, σύμφωνα με στοιχεία της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Παράλληλα η κυβέρνηση Ερντογάν ασκεί πίεση στα αντιπολιτευόμενα ΜΜΕ κυνηγώντας τα στα δικαστήρια για δυσφήμηση, επιβάλλοντάς τους δυσβάσταχτα πρόστιμα ή πιέζοντας διαφημιστικές εταιρείες να μην συνεργάζονται μαζί τους. Ενώ σε ΜΜΕ που ανήκαν κάποτε στο κίνημα Γκιουλέν η κυβέρνηση όρισε δικά της πρόσωπα στα ΔΣ τους μετατρέποντάς τα σε φερέφωνά της, που αποκαλούνται σκωπτικά «ΜΜΕ-πιγκουϊνοι», επειδή στη διάρκεια των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων για το Πάρκο Γκεζί στην Κων/πολη το 2013, ένας τηλεοπτικός σταθμός έπαιζε ντοκιμαντέρ για πιγκουϊνους αντί να καλύπτει τις διαδηλώσεις.
Ανάλογη μοίρα απειλεί και την ιστορική εφημερίδα Cumhuriyet (Δημοκρατία), που ιδρύθηκε το 1924, θεωρείται επί δεκαετίες ένας από τους πυλώνες του κοσμικού κράτους, έχει επικρίνει ως «κυνήγι μαγισσών» το πογκρόμ διώξεων αντιφρονούντων στην Τουρκία και έχει επανειλημμένα κατηγορήσει τον Ερντογάν ως αυταρχικό ηγέτη που αποπειράται να καταλύσει τη δημοκρατία στη χώρα.
«Ο Ερντογάν έχει περιγράψει παλαιότερα τη δημοκρατία ως τρένο», λέει ο Ενγκίν αναφερόμενος σε δήλωση του Τούρκου προέδρου που συνέκρινε τη δημοκρατία με ένα τρένο απ’ το οποίο μπορείς να αποβιβαστείς όταν φθάσεις στον προορισμό σου. «Τα πράγματα θα χειροτερέψουν για τη Cumhuriyet. Ίσως την κλείσουν μ’ ένα γρήγορο ανώδυνο θάνατο, ή θα πεθάνουμε αργά από ασφυξία», προσθέτει.
Η εφημερίδα είχε ενώσει τη φωνή της με εκείνες που απηθύναν έκκληση για εκεχειρία και ειρηνική διευθέτηση της σύγκρουσης με το ΡΚΚ σε μια περίοδο που η κυβέρνηση είχε εξαπολύσει επίθεση κατά της οργάνωσης. Ο πρώην αρχισυντάκτης της, Τζαν Ντιουντάρ, ζει εξόριστος στη Γερμανία αφού του ασκήθηκε το 2014 δίωξη με την κατηγορία ότι δημοσίευσε κρατικά μυστικά, επειδή αποκάλυψε την αποστολή από τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες (MIT) φορτίων όπλων σε αντάρτες στη Συρία.
«Η δίκη της Cumhuriyet είναι η δίκη της δημοσιογραφίας στην Τουρκία», δήλωσε ο Κριστόφ Ντελουάρ γενικός γραμματέας των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα (RSF). «Δημοσιογράφοι αντιμετωπίζονται σαν τρομοκράτες επειδή έκαναν τη δουλειά τους», κατήγγειλε.
Κάποια από τα μεγαλύτερα ονόματα της τουρκικής δημοσιογραφίας θα βρεθούν σήμερα ενώπιον του δικαστηρίου, μεταξύ αυτών ο αρθογράφος Καντρί Γκιουρσέλ, ο Αχμέτ Σικ και ο σκιτσιογράφος Μούσα Κατρ.
Επίσης ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της εφημερίδας Ακίν Αταλάι και ο διευθυντής σύνταξης Μουράτ Σαμπουντσού.
Από τους κατηγορούμενους οι έντεκα βρίσκονται υπό προσωρινή κράτηση, οι περισσότεροι εκ των οποίων για διάστημα μεγαλύτερο των εννέα μηνών.
Μετά τη σύλληψη των δημοσιογράφων της, η εφημερίδα αφήνει κενό το κομμάτι της σελίδας όπου θα έπρεπε να φιλοξενούνται τα άρθρα τους.
Δημοσιογράφοι και ακτιβιστές των δικαιωμάτων της ελευθεροτυπίας σε ολόκληρο τον πλανήτη παρακολουθούν από κοντά τη δίκη της Cumhuriyet. Οι ακροάσεις αναμένεται να διαρκέσουν όλη την εβδομάδα.
Ο Ντουντάρ θεωρεί ότι η έκβαση της δίκης θα είναι ενδεικτική της πορείας που θέλει να ακολουθήσει η πατρίδα του στο εγγύς μέλλον.
«Η Cumhuriyet είναι ένα από τα τελευταία οχυρά ανεξάρτητων ΜΜΕ στην Τουρκία», λέει. «Αν χάσουμε αυτό το τελευταίο οχυρο, δεν θα υπάρχει πια ελευθεροτυπία στη χώρα μας».