Το πρώτο κρούσμα του ιού το Δυτικού Νείλου επιβεβαίωσε με ανακοίνωσή του το ΚΕΕΛΠΝΟ. Πρόκειται για έναν αγρότη από την περιοχή της Αργολίδας ο οποίος είναι το πρώτο θύμα του ιού μετά από δύο χρόνια.
Ο αγρότης αν και αρχικά νοσηλεύτηκε, στη συνέχεια πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο, το κρούσμα όμως έθεσε σε επιφυλακή τις υγειονομικές αρχές της χώρας και ιδίως εκείνες τις περιοχές όπου ο πληθυσμός των κουνουπιών είναι μεγάλος.
Μέχρι στιγμής πάντως οι αρμόδιοι και οι ειδικοί του ΚΕΕΛΠΝΟ δεν μπορούν να προβλέψουν τις περιοχές κυκλοφορίας του ιού και έτσι προτείνουν στους πολίτες τη λήψη μέτρων προστασίας από τα κουνούπια.
624 κρούσματα και 79 θάνατοι την περίοδο 2010 -2014
Η δραστηριότητα του ιού του Δυτικού Νείλου στη χώρα μας την περίοδο 2010 -2014 άφησε πίσω της 79 νεκρούς από τα συνολικά 624 κρούσματα που παρουσιάστηκαν. Κρούσματα του ιού είχαν παρατηρηθεί τους θερινούς μήνες της συγκεκριμένης περιόδου σχεδόν σε όλες τις περιφέρειες της επικράτειας.
Ειδικότερα:
- Το 2010 καταγράφηκαν 262 κρούσματα και 35 θάνατοι
- Το 2011 καταγράφηκαν 100 κρούσματα και 9 θάνατοι. Στις 75 περιπτώσεις υπήρξαν συμπτώματα στο κεντρικό νευρικό σύστημα και σε 25 εκδηλώθηκε εμπύρετο νόσημα
- Το 2012 καταγράφηκαν 161 κρούσματα και 18 θάνατοι
- Το 2013 καταγράφηκαν 86 κρούσματα και 11 θάνατοι
- Το 2014 καταγράφηκαν 15 κρούσματα και 6 θάνατοι.
Αν και το διάστημα 2015-2016 δεν καταγράφηκαν κρούσματα σε ανθρώπους στην Ελλάδα, λόγω της σύνθετης επιδημιολογίας και της απρόβλεπτης κυκλοφορίας του ιού, θεωρούνταν πιθανή και αναμενόμενη από τους επιστήμονες, η επανεμφάνιση περιστατικών λοίμωξης από τον ιό στη χώρα μας.
Πώς μεταδίδεται ο ιός
Ο ιός του Δυτικού Νείλου (ΔΝ) μεταδίδεται με τσίμπημα μολυσμένων κουνουπιών. Η κύρια δεξαμενή του ιού στη φύση είναι τα πτηνά, ενώ οι άνθρωποι και τα θηλαστικά θεωρούνται ως αδιέξοδοι ξενιστές, καθώς ο τίτλος του ιού στο αίμα τους, κατά τη διάρκεια της ιαιμίας, είναι χαμηλός και δεν επαρκεί για τη μόλυνση των κουνουπιών. Η πλειονότητα των ανθρώπων που μολύνονται με τον ιό είναι ασυμπτωματικοί, περίπου 20% εμφανίζουν ήπια συμπτώματα γριπώδους συνδρομής και λιγότεροι από 1% παρουσιάζουν σοβαρότερες εκδηλώσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα, κυρίως εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, οξεία χαλαρή παράλυση.
Οι πιο σοβαρές εκδηλώσεις εμφανίζονται συνήθως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (>50 ετών), ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς και γενικά άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα.
Η επιδημιολογική επιτήρηση, το συστηματικό και έγκαιρο πρόγραμμα καταπολέμησης των κουνουπιών και η ενημέρωση του κοινού για την προστασία από τα κουνούπια, αποτελούν διεθνώς τα σημαντικότερα μέτρα για την πρόληψη της νόσου.
Ενημέρωση από το ΚΕΕΛΠΝΟ για τον ιό του Δυτικού Νείλου
Το ΚΕΕΛΠΝΟ ως φορέας παροχής επιστημονικής συμβολής και αξιολόγησης κινδύνου για την προστασία της Δημόσιας Υγείας στο πλαίσιο ενημέρωσης των πολιτών για τον ιό του Δυτικού Νείλου παραθέτει απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα σχετικά με τα συμπτώματα, τον τρόπο μετάδοσης καθώς και τη θεραπεία από τη νόσο.
Τι είναι η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Είναι νόσημα που μεταδίδεται κυρίως από τσίμπημα κουνουπιού και προσβάλει τα ζώα και τον άνθρωπο.
Γιατί λέγεται ιός του Δυτικού Νείλου;
Ονομάσθηκε έτσι γιατί αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στην επαρχία του Δυτικού Νείλου στην Ουγκάντα το 1937.
Πώς μεταδίδεται η λοίμωξη από τον ιό;
- ΜΟΛΥΣΜΕΝΑ ΚΟΥΝΟΥΠΙΑ: Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι μέσω τσιμπήματος μολυσμένου κουνουπιού. Τα κουνούπια μολύνονται από άρρωστα πτηνά ή ζώα.
- ΜΕΤΑΓΓΙΣΕΙΣ , ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ. Σε πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων έχει αναφερθεί μετάδοση του ιού από μεταμόσχευση οργάνου, μετάγγιση αίματος και σπάνια από τη μητέρα στο έμβρυο (συγγενής λοίμωξη).
- ΔΕΝ ΜΕΤΑΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΑΤΟΜΟ ΣΕ ΑΤΟΜΟ. Δεν μεταδίδεται μέσω της συνήθους κοινωνικής (άγγιγμα , φιλί ), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.
Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης από ιό του Δυτικού Νείλου;
- ΑΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗ ΛΟΙΜΩΞΗ: ΤΟ 80%( 4 στα 5) των ατόμων που μολύνονται δεν εκδηλώνουν κανένα σύμπτωμα.
- ΗΠΙΑ ΝΟΣΟΣ: Το 20% αυτών που μολύνονται με τον ιό αναπτύσσουν ήπια συμπτωματολογία, όπως πυρετό , πονοκέφαλο , αδυναμία, πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις , εμετούς και μερικές φορές δερματικά εξανθήματα ( στον κορμό) και διόγκωση λεμφαδένων. Τα συμπτώματα φεύγουν σε 4-7 ημέρες χωρίς να αφήσουν κατάλοιπα.
- ΣΟΒΑΡΗ ΜΟΡΦΗ ΝΟΣΟΥ:Λιγότερα από 1 στα 100 άτομα (κυρίως άτομα μεγάλης ηλικίας) αναπτύσσουν τη σοβαρή μορφή της νόσου (εγκεφαλίτιδα/ μηνιγγίτιδα).Τα συμπτώματα της σοβαρής νόσου περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, υψηλό πυρετό, δυσκαμψία αυχένα , απάθεια, αποπροσανατολισμό, κώμα, τρόμος, σπασμούς, μυϊκή αδυναμία και παράλυση.
Πόσο σύντομα εμφανίζονται τα συμπτώματα και πόσο διαρκούν;
Μετά το τσίμπημα του κουνουπιού μεσολαβούν συνήθως 2-14 ημέρες (χρόνος επώασης) μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Συνήθως διαρκούν μερικές μέρες, αν και μερικές φορές η διάρκεια είναι μεγαλύτερη. Τα συμπτώματα της σοβαρής μορφής της νόσου (εγκεφαλίτιδα /μηνιγγίτιδα) μπορεί να διαρκέσουν μερικές εβδομάδες .
Πώς θεραπεύεται η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τη λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου. Στις ηπιότερες περιπτώσεις ο πυρετός και τα άλλα συμπτώματα περνούν μόνα τους, ενώ στα πιο σοβαρά περιστατικά που χρειάζεται να νοσηλευτούν χορηγείται υποστηρικτική θεραπεία (χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών, πιθανή εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας για μηχανική αναπνευστική υποστήριξη ).
Υπάρχει εμβόλιο για τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Δεν υπάρχει προς το παρόν διαθέσιμο εμβόλιο έναντι του ιού.
ΤΙ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΚΑΝΩ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΩ ΤΗ ΜΟΛΥΝΣΗ;
- Να αποφεύγω τα τσιμπήματα των κουνουπιών.
- Με τη χρήση εντομοαπωθητικών στο ακάλυπτο δέρμα και πάνω από τα ρούχα. Ο χρόνος δράσης των εντομοαπωθητικών ουσιών κυμαίνεται από 1 έως 4-5 ώρες. Τα εντομοαπωθητικά προϊόντα δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με το στόμα, τα μάτια και το βλεννογόνο της μύτης.
- Με τη χρήση εντομοκτόνων στον αέρα.
- Με τη χρήση κατάλληλων ενδυμάτων. Ρούχα που καλύπτουν όσο περισσότερο γίνεται το σώμα (μακριά μανίκια και παντελόνια).
- Συχνά λουτρά καθαριότητας για την απομάκρυνση του ιδρώτα.
- Προσοχή κατά τις σημαντικότερες ώρες έκθεσης στα τσιμπίματα Τα περισσότερα είδη κουνουπιών που μεταφέρουν τον ιό τσιμπούν από το σούρουπο μέχρι το χάραμα.
- Να αποφεύγω τα κουνούπια στο σπίτι.
- Με τη χρήση αντικουνουπικών πλεγμάτων ( σίτες που εμποδίζουν την δίοδο
- κουνουπιών) στα ανοίγματα του σπιτιού (π.χ παράθυρα , φεγγίτες κ. τ. λ.) και περιοδικό έλεγχος και συντήρηση τους.
- Με τη χρήση κουνουπιέρας σε περιοχές με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χρήση άλλων προστατευτικών μέσων (όταν υπάρχουν βρέφη < 2 μηνών).Είναι πιο αποτελεσματικές όταν είναι εμβαπτισμένες σε εντομοαπωθητικό.
- Απομάκρυνση του στάσιμου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιμνάζοντα νερά που αποτελούν σημεία εναπόθεσης των αυγών τους. Σημειώνεται ότι ακόμα και το έδαφος που παραμένει για μεγάλα διαστήματα υγρό μπορεί να αποτελέσει σημείο εναπόθεσης αυγών.
- Με τη χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών. Ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητα των κουνουπιών, αλλά δεν τα σκοτώνει. Η χρήση ανεμιστήρων (ιδίως οροφής) δυσχεραίνει την προσέγγιση των εντόμων.
- Καλό κούρεμα γρασιδιού, θάμνων, φυλλωσιών.
- Χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για το φωτισμό εξωτερικών χώρων