Αρθρο - μανιφέστο για τις πολιτικές εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ και στην Ελλάδα έγραψε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Θεόδωρος Πάγκαλος επισημαίνοντας αφενός τα τεράστια προβλήματα του κόμματος που πολυδιασπασμένο αντιμετωπίζει «άγριο πρόβλημα ηγεσίας» και αφετέρου την σημερινή πολιτική κατάσταση και τα ποσοστά που καταγράφονται στις δημοσκοπήσεις για τα κόμματα.
Το άρθρο, μέρος του οποίου δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» περιέχει καυστικές εκφράσεις για το σύνολο των πολιτικών κομμάτων και τις ηγεσίες τους.
Αναλυτικά:
Πολλοί φλυαρούν αυτές τις μέρες για την ανάγκη εκλογών είτε εθνικών είτε εσωκομματικών. Η πίεση για εθνικές εκλογές προέρχεται από τον χώρο της ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ και των «μικρών» αριστερών σχηματισμών. Η δεύτερη κατεύθυνση για τις εσωκομματικές εκλογές αφορά το ΠΑΣΟΚ όπου υπάρχει άγριο πρόβλημα ηγεσίας. Ανταποκρίνονται αυτές οι συζητήσεις στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα και στην αγωνία του λαού και πώς οποιαδήποτε εξέλιξη τέτοιου είδους μπορεί να αναζωογονήσει την οικονομία, να ενοποιήσει την κοινωνία, να οδηγήσει τον πολίτη στην αυτογνωσία και τη συνευθύνη;
Θριαμβολογούν οι επικεφαλής των τριών κομμουνιστικής προέλευσης κομμάτων για την αύξηση της πολιτικής τους επιρροής. Λίγο πιο πάνω από το 10% ο καθένας, 30% όλοι μαζί! Τέτοιο θαύμα είχαμε να το δούμε από το 1958! Είναι πραγματικά ο Έλληνας πολίτης ακαταλόγιστος και παραζαλισμένος από τα προβλήματα της εποχής και επέλεξε την αυτοκτονία ή υπάρχει πράγματι και βρέθηκε στον τόπο μας η κομμουνιστική λύση στα σύγχρονα προβλήματα της παγκοσμιοποίησης;
Μήπως δηλαδή σε αυτόν τον τόπο, όπου γεννήθηκε η δημοκρατία, βρυκολάκιασε ο κομμουνισμός με τη μία ή την άλλη μορφή και επήλθε η αρχή του τέλους του καπιταλισμού, ξεκινώντας, όπως θα είχε ονειρευτεί ο Καρλ Μαρξ, από τον πιο σκληρό πυρήνα του, δηλαδή την νομισματική ευρωζώνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Βέβαια, τίποτα από όλα αυτά δεν πρόκειται να γίνει.
Πρώτα από όλα, τρεις φορές το δέκα τα εκατό δε θα γίνει ποτέ τριάντα. Ο κάθε σχηματισμός της κομμουνιστικής προέλευσης αριστεράς έχει αποκλείσει την συνεργασία με τους άλλους ή εν πάση περιπτώσει έχει θέσει τέτοιους όρους και προϋποθέσεις που καθιστούν αδύνατη μία τέτοια εξέλιξη.
Αλλά και αν δια της μαγικής ράβδου Παπαρήγα, Κουβέλης και Τσίπρας κάθονταν γύρω από ένα τραπέζι, είναι βέβαιο ότι δεν θα μπορούσαν να συμφωνήσουν στο παραμικρό. Σταλινική μέχρι το κόκκαλο η πρώτη, ευρωπαϊστής και σχεδόν σοσιαλδημοκράτης ο δεύτερος, αναρχοαυτόνομο οργισμένο νιάτο ο τρίτος. Είναι πάντως πολύ πιθανό ότι οι δημοσκοπήσεις θα επαληθευθούν μέχρι ενός σημείου, ότι δηλαδή ένας στους τέσσερις Έλληνες θα επιλέξει την καταδίκη του πολιτικού συστήματος μέσα από τον πολιτικό ευνουχισμό, δηλαδή καθιστώντας ανενεργή την ίδια του την ψήφο. Με τον ίδιο τρόπο που άλλοι ψηφίζουν λευκό ή απέχουν από την ψηφοφορία.
Το κόμμα που σύμφωνα με τις προβλέψεις προηγείται είναι η ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Οι άφρονες και οι ολιγόφρονες που εξωθούν την ηγεσία της μεγάλης αυτής παράταξης σε πρόωρο προεκλογικό παραλήρημα δε λαμβάνουν υπόψη τους ότι, ακόμα και με τα ποσοστά που υποτίθεται ότι η ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ θα κατακτήσει ως πρώτο κόμμα, θα έχει μία από τις χειρότερες επιδόσεις στην ιστορία της από το 1974. Και εν πάση περιπτώσει, με 6 ή 7 κόμματα στη Βουλή δεν υπάρχει στο επίπεδο αυτό αυτοδυναμία. Τι νόημα λοιπόν έχει η αντίθετη προς το λαϊκό αίσθημα βεβιασμένη προσφυγή στις κάλπες όταν το αποτέλεσμα θα είναι κάποιου είδους «κυβέρνηση Παπαδήμου»;
Η χειρότερη βέβαια από κάθε άποψη κατάσταση που μπορεί να διαπιστωθεί είναι αυτή που υπάρχει στον χώρο του ΠΑΣΟΚ. Το κόμμα αυτό έχει υποστεί όλο το βάρος της διαχείρισης της κρίσης και εισπράττει δυσαρέσκεια για όλες τις αδυναμίες και τα λάθη που μπορεί να εμφάνισε σε αυτήν την περίοδο. Το βασικό του όμως πρόβλημα είναι ότι η σπάνια ομοφωνία των αντιπάλων του, που είχε να εμφανιστεί από το 1989, κατάφερε να μεταθέσει το κέντρο βάρους των ευθυνών για τη δημιουργία της κρίσης σε αυτούς που τη διαπίστωσαν. Η πολυδιάσπαση του ΠΑΣΟΚ σε αντιμαχόμενες ομάδες, η εξάλειψη κάθε μορφής ιδεολογικής συναντίληψης, η βαθμιαία κατάργηση κάθε είδους συντροφικής αλληλεγγύης, το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται αυτό το κόμμα, που κάποτε εξέφραζε θριαμβικά τη μεγάλη πλειοψηφική παράταξη της χώρας, έχουν αιτίες που είναι ανάγκη να αναζητηθούν σε πιο ουσιαστικές ελλείψεις.
Πρώτον: Τίποτα δε θα αλλάξει στη χώρα μας, δε θα καταργηθεί δηλαδή ποτέ η φαυλοκρατία και το πελατειακό κράτος αν δεν καταργηθεί ο σταυρός προτίμησης. Είχα προτείνει με άρθρο μου το 1990 στο ΒΗΜΑ και έκτοτε επανέρχομαι συστηματικώς στην αδήριτη ανάγκη να εφαρμοστεί στη χώρα ένα μεικτό εκλογικό σύστημα:
100 βουλευτές θα εκλέγονται με απόλυτα απλή αναλογική σε μία ενιαία πανελλαδική περιφέρεια ή δύο έως τρεις περιφέρειες, αν αυτό είναι συνταγματικώς επιβεβλημένο, από λίστες που θα αποφασίζουν τα κόμματα ή από ανεξάρτητους υποψήφιους. Με αυτό το σύστημα ένας ανεξάρτητος που θα εξασφαλίσει 1% πανελλαδικά θα μπει στη Βουλή.
200 θα εκλέγονται σε μονοεδρικές περιφέρειες που θα συγκροτηθούν με ισοδύναμη εκλογική βάση ή στον πρώτο γύρο με απόλυτη πλειοψηφία ή στο δεύτερο γύρο μεταξύ των δύο πλειοψηφησάντων. Οι πολίτες θα έχουν στη διάθεσή τους δύο κάλπες και επομένως θα μπορούνε να ψηφίσουν πανελλαδική λίστα ενός κόμματος και βουλευτή για την μονοεδρική άλλου κόμματος.
Οι λάτρεις του αρχηγισμού, της φαυλοκρατίας, των κομματικών μηχανισμών και του ρουσφετιού προβάλλουν διάφορα ανόητα επιχειρήματα εναντίον αυτού του εκλογικού συστήματος, το κυριότερο από τα οποία είναι ότι ο πολίτης στερείται το δικαίωμα να εκλέγει ελεύθερα το πρόσωπο που τον αντιπροσωπεύει, αφού και την πανελλήνια λίστα και τους υποψηφίους στις μονοεδρικές θα τους ορίζει το κόμμα. Ας αφήσουμε το γελοίο επιχείρημα ότι ο πολίτης έχει σήμερα την «ελεύθερη επιλογή» ανάμεσα σε ποδοσφαιριστές, ηθοποιούς του ελαφρού θεάτρου και διάφορους τζιτζιφιόγκους που περιφέρονται και κραυγάζουν στα παραθυράκια των καναλιών. Μπορεί κανείς να φανταστεί ακόμα ότι και η πιο πορωμένη κομματική νομενκλατούρα θα επιλέξει υποψήφιο που δε θα ικανοποιεί το λαϊκό αίσθημα και επομένως θα έχει λιγότερες πιθανότητες εκλογής απέναντι στον υποψήφιο του άλλου κόμματος; Αλλά εδώ έρχεται η δεύτερη ιδέα που χρόνια επίσης υποστηρίζω χωρίς μεγάλη επιτυχία, δυστυχώς.
Δεύτερον: Τα ελληνικά κόμματα εξέφρασαν την κεντροδεξιά και την κεντροαριστερά στη μεταπολίτευση, αφού ιδρύθηκαν από δύο μεγάλες πολιτικές φυσιογνωμίες, που ήτανε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ανδρέας Παπανδρέου. ΠΑΣΟΚ και ΝΔ έχουν ακόμα σήμερα δομές κομμένες και ραμμένες στα μέτρα των δύο ιδρυτών τους. Είχα κάποτε γράψει ότι ένα προσωποπαγές ΠΑΣΟΚ μετά την απομάκρυνση του Ανδρέα Παπανδρέου θα ήταν μία κωμωδία. Όλοι καταλαβαίνουν πιστεύω για ποιο λόγο θυμάμαι συχνά αυτές τις ημέρες εκείνη τη διαπίστωσή μου.
Το ΠΑΣΟΚ για να έχει μέλλον πρέπει να διοργανώνει τα συνέδριά του, όπως και άλλα κόμματα της Δύσης, γύρω από κείμενα θέσεων που θα αφορούν τα θεμελιώδη πολιτικά προβλήματα της χώρας. Για το επόμενο συνέδριό μας αυτά θα μπορούσαν να είναι η σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η αντιμετώπιση των ελλειμμάτων και του χρέους, η αύξηση του ανταγωνισμού στην οικονομία, η έκταση του δημόσιου τομέα, η απελευθέρωση διαφόρων τομέων δραστηριότητας από συντεχνιακά δεσμά, η αναμόρφωση της εκπαίδευσης, η διαύγεια και η διαφάνεια στο δημόσιο βίο, η χρηματοδότηση των κομμάτων, η ποινική ευθύνη υπουργών και βουλευτών, οι σχέσεις εκκλησίας και κράτους και άλλα που ενδεχόμενα ξεχνάω.
Κάθε τέτοιο κείμενο θα υπογραφόταν όχι με αλφαβητική, αλλά με ουσιαστική σειρά από έναν αριθμό υποστηρικτών. Στο τέλος του συνεδρίου η εκλογή της κεντρικής επιτροπής θα μπορούσε να γίνει με απλή αναλογική, ανάλογα με τον αριθμό των ψήφων που θα συγκέντρωνε κάθε τέτοια πρόταση θέσεων με την εκλογή ανάλογου αριθμού υποστηρικτών από αυτούς που την υπογράφουν. Έτσι, στην κεντρική επιτροπή -το κοινοβούλιο του κόμματος- θα είχαν θέσεις όλες οι απόψεις, αλλά θα υπερίσχυαν οι πλειοψηφούσες απόψεις που θα αναδείκνυαν και την ηγεσία του κόμματος. Ενα τέτοιο ανοικτό κόμμα, συγκροτημένο γύρω από ιδεολογικές θέσεις και πολιτικοποιημένο δε θα μπορούσε βέβαια να επιλέξει και να υποδείξει λάθος υποψηφίους για τις εκλογές, σε κάθε επίπεδο, από το τοπικό έως το πανελλήνιο.
Εχουμε άραγε την ικανότητα να δούμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη; Και αν δεν μας αρέσει αυτό που βλέπουμε θα προσπαθήσουμε άραγε να αλλάξουμε εμφάνιση και ουσία ή απλώς θα πετάξουμε τον καθρέφτη στα σκουπίδια;
Σύγχρονο εκλογικό σύστημα και δημοκρατική οργάνωση των κομμάτων είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανασυγκρότηση της πολιτικής ζωής και την επιβίωση της δημοκρατίας.