Η κινηματογραφική ταινία «Ο Κύκλος», με πρωταγωνιστές τον Τom Hanks και την Emma Watson, βασίζεται στο παγκόσμιο best seller του Dave Eggers με θέμα τον «διάφανο» κόσμο των social media.
Welcome to the Circle. All your friends are here
Μέσα σε έξι μόνο χρόνια, ο Κύκλος έχει καταφέρει να γίνει η πιο ισχυρή διαδικτυακή εταιρεία στον κόσμο: διαθέτει γραφεία σε όλο τον κόσμο, απασχολεί περισσότερους από δέκα χιλιάδες υπαλλήλους στην έδρα της και προσλαμβάνει τα πιο χαρισματικά μυαλά. Ο Κύκλος προάγει τη διαφάνεια, όλα τα κτήρια της εταιρείας είναι διάφανα, όλοι οι τοίχοι και όλα τα δάπεδα είναι φτιαγμένα από γυαλί. Οι καινοτομίες του Κύκλου είναι αξιοθαύμαστες: μέσα από το διαδικτυακό προφίλ των υπαλλήλων (ονόματα χρηστών, προτιμήσεις, ενδιαφέροντα, προφίλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προσωπικά μέιλ, κωδικούς, αγορές, τραπεζικές συναλλαγές κλπ.) έχει καταφέρει να δημιουργήσει «Το Αληθινό Εγώ», μια και μοναδική ταυτότητα για όλους. Όλα είναι συνδεδεμένα, όλα είναι απλά και ανιχνεύσιμα. Όλα είναι διάφανα.
Όταν η νεαρή Μέι Χόλαντ προσλαμβάνεται στον Κύκλο πιστεύει ότι βρήκε τον παράδεισο. Κατενθουσιάζεται με την εικόνα, τις εντυπωσιακές εγκαταστάσεις, τις καινοτομίες και τη ζωντάνια που κυριαρχεί σε ολόκληρη την εταιρεία. Στον Κύκλο δεν υπάρχει κανένα αληθινό πρόβλημα, καμιά ανησυχία, όλα φαίνονται εύκολα, απλά, μοναδικά: χρήματα, πάρτι, νυχτερινά κέντρα, αποκλειστικές συναυλίες με σταρ της μουσικής, αθλητικοί αγώνες και μαζί με αυτά μερικά από τα πιο φωτεινά μυαλά της γενιάς της. Πολύ σύντομα, η ζωή πριν τον Κύκλο μοιάζει με μια μακρινή, μάλλον κακή, ανάμνηση. Η Μέι γίνεται το νέο αστέρι της εταιρείας, γίνεται η ίδια Διάφανη. Και τότε συνειδητοποιεί ότι ο Κύκλος είναι ένας απολυταρχικός εφιάλτης.
Υπάρχει ιδιωτική ζωή στην εποχή των social media;
«Ο Κύκλος» μπορεί να θυμίσει σε πολλούς το κλασικό «1984» του Τζορτζ Όργουελ, αν και για μια τέτοια σύγκριση θα έπρεπε o Eggers να είχε γράψει το μυθιστόρημά του τη δεκαετία του ’90, τότε που οποιαδήποτε αναφορά στα social media θα έμοιαζε με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Η κατάσταση που περιγράφει ο αμερικανός συγγραφέας μοιάζει μάλλον ξεπερασμένη από την ίδια την πραγματικότητα –κάτι που πιθανόν να απογοητεύσει τους δεινούς χρήστες των social media. Ωστόσο, ο Κύκλος είναι ένα βιβλίο που δεν αφήνει αδιάφορο τον αναγνώστη. Όχι τόσο για την πλοκή και τους χαρακτήρες όσο για τα θέματα που πραγματεύεται και την οπτική του: Ζούμε έναν κοινωνικό μετασχηματισμό, οι άνθρωποι ζουν διαφορετικά, επικοινωνούν διαφορετικά, η έννοια της προσωπικής ζωής, της ιδιωτικότητας χάνεται σιγά σιγά, οι μεγάλες εταιρείες έχουν όλο και μεγαλύτερη πρόσβαση στα προσωπικά μας δεδομένα και στην ιδιωτική μας ζωή.
Ο συγγραφέας, ως εξωτερικός παρατηρητής παρουσιάζει ως μια φρικτή δυστοπία κάτι που ήδη συμβαίνει στην καθημερινότητά μας. Είναι τελικά έτσι τα πράγματα; Ζούμε ήδη στη δική μας δυστοπία; Η Μέι είναι μια κοπέλα λίγο άβουλη, λίγο αφελής που χάνει σιγά σιγά τον έλεγχο της ζωής της. Κι εμείς, όλοι οι χρήστες των social media; Είμαστε το ίδιο «αφελείς» όταν πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει τίποτε κακό, τίποτε σκοτεινό πίσω από όλο αυτό; Σε κάποιο σημείο του βιβλίου ο εμπνευστής του Κύκλου παραδέχεται: «Είναι σαν να τοποθετείς μια γκιλοτίνα σε μια κεντρική πλατεία. Δεν περιμένεις ότι χίλιοι άνθρωποι θα κάνουν ουρά για να βάλουν το κεφάλι τους στη γκιλοτίνα σου».
Το μυθιστόρημα του Dave Eggers «Ο Κύκλος» κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κέδρος. Η ταινία «Ο Κύκλος» βγαίνει στις κινηματογραφικές αίθουσες την Πέμπτη 13 Ιουλίου 2017.
INFO
Ο ΚΥΚΛΟΣ
Συγγραφέας: Dave Eggers
Μετάφραση: Ιλάειρα Διονυσοπούλου
Εκδόσεις Κέδρος