Από τις βόλτες μας στα βιβλιοπωλεία, επιλέξαμε μερικά απ' τα πιο ενδιαφέροντα graphic novels που κυκλοφορούν στα ελληνικά.
Κάποια είναι εντελώς καινούργια, κάποια λίγο παλιότερα, αλλά εμάς τώρα τα πήρε το μάτι μας. Αν σας λείπουν ορισμένοι τίτλοι που θεωρείτε κλασικούς, είναι γιατί κρατηθήκαμε.
Άλισον Μπέχντελ, Το θανατάδικο, Ένα οικογενειακό τραγικόμικ, μτφρ.: Κατερίνα Κατέλλη, εκδόσεις Γράμματα
Ένα προσωπικό χρονικό, αφηγημένο από μια καλτ κομίστα με συγκίνηση, τόλμη και τρυφερό χιούμορ. Μέσα από σκοτεινές ανατροπές, σεξουαλικές φοβίες και σπουδαία βιβλία, η ιστορία της ενηλικίωσης της Άλισον Μπέχντελ πλέκεται μέσα και γύρω από την οικογενειακή επιχείρηση: ένα γραφείο κηδειών, το «Θανατάδικο». Με μια αφήγηση άλλοτε κωμική και ανάλαφρη, και άλλοτε σπαραχτική, η Μπέχντελ μάς παρουσιάζει τον κόσμο μιας κόρης που λαχταράει μια στενότερη επικοινωνία με τον πατέρα της, και τελικά την πετυχαίνει μέσα από τον κοινό κώδικα των βιβλίων που διαβάζουν οι δυο τους.
Βωτρέν-Tardi, Η κραυγή του λαού, Ιστορίες από την Παρισινή Κομμούνα, μτφρ.: Γιάννης Καυκιάς, εκδόσεις ΚΨΜ
Παρίσι 1871. Στη μητρόπολη των κοινωνικών αναταραχών ξεσπάει η πρώτη κοινωνική επανάσταση, η Κομμούνα. Οι Κομμουνάροι με διάταγμα θέτουν υπό τη σημαία της Κομμούνας όλους τους ξένους εθελοντές-ανάμεσά τους, Πολωνοί, Ιταλοί, Ιρλανδοί, ακόμα και Έλληνες - και τονίζουν μέσα από κείμενα και μπροσούρες ότι ο στόχος τους δεν είναι εθνικοαπελευθερωτικός, αλλά ταξικός. Στόχος του Βωτρέν (Vautrin), Γάλλου συγγραφέα, στο μυθιστόρημα του οποίου βασίζεται το βιβλίο, μοιάζει η εξοικείωση του αναγνώστη με τον μύθο που λέγεται Κομμούνα και, προκειμένου να πολεμήσει την καταχνιά της λήθης, επιμένει περισσότερο στην απλή εξιστόρηση των σημαντικότερων γεγονότων, παρά στην ανάλυσή τους. Τη διαδρομή απογειώνει εικαστικά ο κορυφαίος σχεδιαστής κόμικς Ταρντί (Tardi), κατορθώνοντας ένα πραγματικό ταξίδι στην πρώτη Άνοιξη των λαών. Κινηματογραφιστής πιστός της ιστορίας, ο Ταρντί παρακολουθεί από κοντά τη δράση των ηρώων του, στους δρόμους, στα οδοφράγματα και στις πλατείες. Ένα μοναδικό αστυνομικό μυθιστόρημα κόμικ με φόντο τα οδοφράγματα της Παρισινής Κομμούνας.
Will Eisner, Συμβόλαιο με τον Θεό και άλλες ιστορίες, μτφρ.: Βαρβάρα Χατζησάββα, εκδόσεις Απόπειρα
Μέσα από τέσσερις αλληλένδετες ημιαυτογραφικές ιστορίες, το "Συμβόλαιο με τον Θεό" εκφράζει τη χαρά, τη ζωντάνια, την τραγικότητα και το δράμα της ζωής στη Λεωφόρο Ντρόπσι, στο Μπρονξ τής Νέας Υόρκης, την εποχή της οικονομικής κρίσης, στις αρχές της δεκαετίας του 1930. Ένα βιβλίο-μύθος που όρισε μια νέα μορφή τέχνης, την graphic novel, και επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά τον Will Eisner ως τον μεγάλο νεωτεριστή των κόμικς.
Chester Brown, Ποτέ δεν σε συμπάθησα, μτφρ.: Χάρης Λαγκούσης, εκδόσεις Κορμοράνος / Inkpess
Αντλώντας υλικό από τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια, ο Καναδός Chester Brown αφηγείται τη δυσκολία της συναισθηματικής επαφής με τους γύρω του ενώ προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στους εφηβικούς έρωτες και τα προβλήματα ψυχικής υγείας της μητέρας του. Το απέριττο σκίτσο του Brown και το καθαρό, αποστασιοποιημένο βλέμμα του δημιουργούν ένα βιβλίο που καταφέρνει να γίνεται σπαρακτικό χωρίς να πέφτει ούτε στιγμή σε εύκολους συναισθηματισμούς. Ένα από τα σημαντικότερα αυτοβιογραφικά κόμικς που έχουν κυκλοφορήσει.
Reinhard Kleist, Johnny Cash, μτφρ.: Γεωργία Σακάτου, εκδόσεις Οξύ
Ο βραβευμένος κομίστας Ράινχαρντ Κλάιστ αφηγείται με εντυπωσιακές εικόνες την πολυτάραχη ζωή του "άντρα με τα μαύρα": από τη θρυλική συναυλία στις Φυλακές Φόλσομ και τα προβλήματα της δεκαετίας του ’60, μέχρι την εντυπωσιακή επάνοδό του στο πλευρό του παραγωγού Ρικ Ρούμπιν. Ένα συναρπαστικό βιβλίο, που σκιαγραφεί με μοναδικό τρόπο τον άνθρωπο Τζόνι Κας και τα τραγούδια του.
Dan Clowes, Σαν σιδερένιο ομοίωμα γαντιού από βελούδο, μτφρ.: Χάρης Λαγκούσης, εκδόσεις Κορμοράνος / Inkpess
Ακολουθώντας τα ίχνη της εξαφανισμένης του γυναίκας, ο Κλέη Λάουντερμιλκ χάνεται όλο και πιο βαθιά σε έναν σκοτεινό κόσμο γεμάτο θεωρίες συνομωσίας, φονικές αιρέσεις, γενετικές ανωμαλίες, σαδομαζοχιστικά snuff films, αστυνομική βία, εξτρεμιστικά φεμινιστικά κινήματα και αποτυχημένες μεταφυτεύσεις μαλλιών. Από τις σελίδες του θρυλικού περιοδικού κόμικς Eightball, το «Σαν Σιδερένιο Ομοίωμα Γαντιού από Βελούδο» του Daniel Clowes (Ghost World, David Boring) διηγείται μια συναρπαστική ιστορία μυστηρίου που αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη με έναν μοναδικό συνδυασμό εφιαλτικού τρόμου και απόκοσμου χιούμορ.
Joe Sacco, Palestine, μτφρ.: Γιολάντα Τσιαμπόκαλου (Sadahzinia), εκδόσεις ΚΨΜ
Στα τέλη του 1991 και στις αρχές του 1992, ο Τζο Σάκο πέρασε δυο μήνες με τους Παλαιστινίους στα Κατεχόμενα Εδάφη, ταξιδεύοντας και κρατώντας σημειώσεις. Μόλις επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες στα μέσα του 1992, ξεκίνησε να γράφει και να σκιτσάρει το Palestine, το οποίο συνδύαζε την τεχνική του επιτόπιου ρεπορτάζ με την αφηγηματικότητα ενός βιβλίου κόμικς, ώστε να εξερευνήσει αυτή την περίπλοκη και συναισθηματικά επιβαρημένη κατάσταση. Πρωτοδημοσιεύτηκε σε 9 τεύχη από την εκδοτική εταιρία Fantagraphics Books του Σιάτλ. Γι' αυτά τα συγκλονιστικά βιβλία, ο Σάκο βραβεύτηκε το 1996 με το American Book Award, ένα από τα σημαντικότερα βραβεία διεθνώς στο χώρο του βιβλίου, που απονεμήθηκε για πρώτη φορά σε κόμικς. Το "Palestine" εκδόθηκε ενιαίο σε ένα νέο επίτομο σχήμα, με πρόλογο από τον Παλαιστίνιο πανεπιστημιακό και συγγραφέα Έντουαρντ Σαΐντ.
Paco Ignacio Taibo II, Με τέσσερα χέρια, διασκευή: Ameziane, μτφρ.: Γκ. Τσιόφφι, εικονογράφηση: Ameziane, εκδόσεις Μαμούθ Comix
Σιουδάδ Χουάρες, 1923. Ο κωμικός Σταν Λώρελ είναι μάρτυρας της δολοφονίας του Πάντσο Βίγια. Νέα Υόρκη, 1989. Ο Αλεξ, επικεφαλής του "Shit Department" της CIA, ετοιμάζει ένα νέο διαστραμμένο χτύπημα με προορισμό τη Νικαράγουα. Ποιες περίεργες σχέσεις ενώνουν τις δύο αυτές εποχές, τις γεμάτες αίμα, επαναστάσεις και αντεπαναστάσεις; Σ' αυτό το τεράστιο παζλ χειραγώγησης ανθρώπων, δύο δημοσιογράφοι, ο Γκρέγκ και ο Χούλιο, μπαίνουν επί σκηνής για να μας διαφωτίσουν πάνω στους μυστικούς φακέλλους της Λατινικής Αμερικής. Ο Paco Ignacio Taibo II, διεθνώς γνωστός συγγραφέας ισπανικής καταγωγής, έχει γράψει μια βιογραφία του Τσε Γκεβάρα, πολλά αστυνομικά και κατασκοπικά μυθιστορήματα. Μαζί με το σχεδιαστή Ameziane, προσάρμοσε σε κόμικς το μυθιστόρημα του "Με τέσσερα χέρια": Βραβείο Dashiell Hammet και βραβείο καλύτερου κατασκοπικού μυθιστορήματος στη Λατινική Αμερική.
Hector G. Oesterheld, El Eternauta: Ο κοσμοναύτης του απείρου, εικονογράφηση: Francisco Solano López, μτφρ.: Ντίνα Σώτηρα, εκδόσεις Jemma (2 τόμοι)
Δημιούργημα των Έκτορ Έστερχελντ και Φρανσίσκο Σολάνο Λόπες, το El Eternauta παραμένει σήμερα (μισό αιώνα από τη δημιουργία του) ένα από τα σημαντικότερα έργα επιστημονικής φαντασίας, αλλά κι ένα από τα λαμπρότερα δείγματα γραφής της ένατης τέχνης. Κλειστοφοβικό, αγωνιώδες και περιπετειώδες, αλλά συνάμα συναισθηματικό, γεμάτο συμβολισμούς και πολιτική αλληγορία, είναι ένα έργο απαιτητικό και πολυεπίπεδο που σίγουρα δεν μπορεί να αφήσει κανένα αναγνώστη αδιάφορο.
Ράινχαρτ Κλάιστ, Αβάνα, Ένα ταξίδι στην Κούβα, μτφρ.: Αντώνης Μπίκος, εκδόσεις Γνώση
«Γιατί ειδικά στην Κούβα;». «Επειδή είναι μια χώρα ξεχωριστή», απαντούσα στους φίλους μου, που είτε με κατηγορούσαν πως είμαι ρομαντικός επαναστάτης, ή αθεράπευτα άρρωστος με το κουβανέζικο κιτς. «Επειδή αποσύρθηκε ο Φιντέλ Κάστρο, και ξεκινάει μια αλλαγή σε ένα από τα τελευταία προπύργια του σοσιαλισμού, την αιχμή του δόρατος στα πλευρά της Βόρειας Αμερικής». Εξάλλου και μόνο το όνομα ηχούσε στ΄ αυτιά μου γεμάτο υποσχέσεις. Για περιπέτεια. Για μακρινό ταξίδι. Για τζόγο. Για παρακμή. Αλλά αυτό το κρατούσα για τον εαυτό μου. Ήθελα οπωσδήποτε ν’ αποκτήσω μια δική μου εικόνα για τη χώρα αυτή και τους ανθρώπους της. Είναι η κατάσταση πραγματικά τόσο άσχημη, όπως κάθε τόσο διαβάζουμε; Ή είναι η Κούβα τόσο γοητευτική, όσο μου την περιγράφουν οι φίλοι, που επιστρέφουν ενθουσιασμένοι από το ταξίδι; Και πώς είναι πραγματικά η κατάσταση εκεί μετά την αποχώρηση του Κάστρο; Για κάμποσους μήνες προετοιμάστηκα σιγά, σιγά, έκανα μαθήματα ισπανικών, διάβασα στοίβες βιβλία σχετικά με την ιστορία της Κούβας, έπιασα επαφή με την πολύ φιλική πρεσβεία της Κούβας στο Βερολίνο, κουβέντιασα με εξόριστους Κουβανούς, μάζεψα διευθύνσεις και τέλος γνώρισα ανθρώπους, που οι φίλοι τους με κάλεσαν στην Αβάνα. Ξεκίνησα τον Μάρτιο του 2008: Μ’ ένα κεφάλι γεμάτο σχέδια και ερωτήσεις ανέβηκα στο αεροπλάνο. Είχα μπροστά μου τέσσερις βδομάδες στην Κούβα. Ο Ράινχαρτ Κλάιστ μαζεύει τις εντυπώσεις του και τα όσα έζησε στο ταξίδι του στην Κούβα, σε αυθόρμητα σκίτσα, κεφάτες εικόνες και ζωντανά κόμικ. Φτιάχνει έτσι ένα μοναδικό και πολύ προσωπικό ταξιδιωτικό ημερολόγιο.