Πολλαπλές και πολυεπίπεδες επιπτώσεις τόσο στην οικονομία όσο και στην κοινωνική δομή έχουν ο υψηλός κίνδυνος φτώχειας και η μεγάλη εισοδηματική ανισότητα που καταγράφεται στην Ελλάδα.
Τις σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις από τον υψηλό κίνδυνο φτώχειας και την άνιση κατανομή του εισοδήματος, παραθέτει η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο δελτίο για την πορεία της οικονομίας. Αναλύοντας τα στοιχεία από τις σχετικές έρευνες που δημοσιοποίησε η Ελληνική Στατιστική Αρχή, η Alpha Bank σημειώνει ότι η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και του ποσοστού φτώχειας σε συνδυασμό με την ανεργία μπορούν να προκαλέσουν διαταραχή στην κοινωνική συνοχή.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα κατέχει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό κινδύνου φτώχειας μετά την Ισπανία, στους νέους ηλικίας 20-29 ετών αλλά το σχετικά χαμολότερο ποσοστό στους συνταξιούχους. Το υψηλό ποσοστό φτώχειας που παρατηρείται στου νέους είναι συνδεδεμένο με το πολύ υψηλό ποσοστό ανεργίας των νέων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ισπανία.
Το ποσοστό ανεργίας των νέων ηλικίας 20-29 το 2016 ανήλθε στο 31,4% στην Ισπανία και στο 37,7% στην Ελλάδα. Όσον αφορά στο ποσοστό των συνταξιούχων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας, παρατηρείται ότι η Ελλάδα καταγράφει το χαμηλότερο σχετικά ποσοστό σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.
Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από την ανάλυση της Τράπεζας, οι επιπτώσεις του υψηλού κινδύνου φτώχειας και η ανισοκατανομή του εισοδήματος, είναι:
- Στρεβλώνει τη συναλλακτική διαδικασία, καθώς αυξάνει το ποσοστό των νοικοκυρών που δηλώνει δυσκολία στην αποπληρωμή των υποχρεώσεων εντός προθεσμίας, είτε αυτές αφορούν στην εξυπηρέτηση δανείων, είτε στην πληρωμή παγίων λογαριασμών. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το ποσοστό των φτωχών νοικοκυρών που δυσκολεύεται να αποπληρώσει έγκαιρα τις δόσεις των πιστωτικών καρτών και δανείων, ανέρχεται σε 85%, τους πάγιους λογαριασμούς σε 62,3% και τα ενοίκια για την κατοικία ή την δόση του στεγαστικού δανείου σε 63,4%.
- Θέτει σε κίνδυνο τους δημοσιονομικούς στόχους, καθώς εξασθενεί τη δυνατότητα των νοικοκυριών να καλύψουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις, ενώ έχει ως αποτέλεσμα την συσσώρευση των εκκρεμών φορολογικών υποχρεώσεων των ιδιωτών προς το δημόσιο.
- Περιορίζει την οικονομική ανάπτυξη, καθώς επιδεινώνει τη διαρροή του επιστημονικού δυναμικού στο εξωτερικό (brain drain) που παρατηρείται τα τελευταία έτη. Τελικώς, η χώρα στερείται καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες, εισφορές στην κοινωνική ασφάλιση και φορολογικά έσοδα.
- Οδηγεί στην υποεπένδυση σε ανθρώπινο κεφάλαιο (under-investment in human capital), καθώς μεγάλο μέρος των φτωχών νοικοκυριών αδυνατεί να χρηματοδοτήσει έξοδα σπουδών εκτός του τόπου κατοικίας.
- Η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και του ποσοστού φτώχειας, σε συνδυασμό με την μακροχρόνια ανεργία και την υψηλή ανεργία των νέων, μπορεί να προξενήσει διαταραχή στην κοινωνική συνοχή.