Σοκάρουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τις συνθήκες διαβίωσης των νοικοκυριών στην Ελλάδα το 2016, καθώς διαπιστώνεται ότι διευρύνεται ο αριθμός των νοικοκυριών που στερούνται βασικά αγαθά και υπηρεσίες.
Την ώρα που ο μέσος όρος του πληθυσμού με υλική στέρηση στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι 7,8% και στην Ευρωζώνη 6,8% η Ελλάδα καταγράφει διψήφιο νούμερο φτάνοντας στο 22,4%, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση μετά τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Η πλέον ευάλωτη ομάδα είναι οι νέοι έως 17 ετών, όπου το ποσοστό στέρησης αυξήθηκε κατά μία μονάδα σε σχέση με το 2015 και φτάνει στο 26,7%.
Στα βασικά υλικά αγαθά, που προσμετρά η ΕΛΣΤΑΤ στην έρευνά της περιλαμβάνονται η δυσκολία ικανοποίησης έκτακτων οικονοµικών αναγκών, αδυναµία κάλυψης εξόδων για διακοπές µίας εβδοµάδας το χρόνο, αδυναµία διατροφής που να περιλαµβάνει κάθε δεύτερη ηµέρα κοτόπουλο, κρέας ή ψάρι, αδυναµία πληρωµής για ικανοποιητική θέρµανση της κατοικίας, έλλειψη βασικών αγαθών όπως πλυντήριο ρούχων, έγχρωµη τηλεόραση, τηλέφωνο, αυτοκίνητο, αδυναµία αποπληρωµής δανείων ή αγορών µε δόσεις και οι δυσκολίες στην πληρωµή πάγιων λογαριασµών.
Η στέρηση διευρύνεται και σε μέρος του μη φτωχού πληθυσμού
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας η στέρηση βασικών αγαθών πέρυσι αφορούσε όχι μόνο στον φτωχό πληθυσμό αλλά και σε μέρος του μη φτωχού πληθυσμού. Το ποσοστό του πληθυσµού που αντιµετωπίζει οικονοµικές δυσκολίες µε αποτέλεσµα να στερείται, τουλάχιστον, τέσσερις από τις εννέα συνολικά διαστάσεις της υλικής στέρησης ανέρχεται σε 22,4% το 2016, ενώ το ποσοστό αυτό ήταν 22,2% το 2015, 21,5% το 2014, 20,3% το 2013, 19,5% το 2012 και 11% το 2009.
Η αύξηση του ποσοστού το 2016 σε σχέση με το 2015 είναι µεγαλύτερη στην περίπτωση των παιδιών ηλικίας έως και 17 ετών (1 ποσοστιαία µονάδα) συγκριτικά µε τις υπόλοιπες ηλικιακές οµάδες. Η υλική στέρηση των παιδιών ηλικίας έως και 17 ετών ανέρχεται για το 2016 σε 26,7%, ενώ το 2009 ήταν 11,9%.
Για τα άτοµα ηλικίας 65 ετών και άνω, το ποσοστό στέρησης το 2016 ανήλθε σε 15,2% και παρέµεινε αµετάβλητο σε σχέση µε το 2015, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2009 ήταν 12,1%. Στα άτοµα ηλικίας 18 έως 64 ετών το ποσοστό όσων στερούνται βασικών αγαθών και υπηρεσιών το 2016 ανέρχεται σε 23,7%.
Ελλείψεις βασικών ανέσεων
Τα νοικοκυριά που αντιµετωπίζουν ελλείψεις βασικών ανέσεων στην κύρια κατοικία κατατάσσονται, κατά καθεστώς ιδιοκτησίας, ως εξής:
- 5,5% των νοικοκυριών µε ιδιόκτητη κατοικία µε οικονοµικές υποχρεώσεις (δάνειο, υποθήκη, κλπ.)
- 5,5% των νοικοκυριών µε ιδιόκτητη κατοικία χωρίς οικονοµικές υποχρεώσεις (δάνειο, υποθήκη, κλπ.)
- 8,2% των νοικοκυριών σε ενοικιασµένη κατοικία
- 10,2% των νοικοκυριών σε παραχωρηµένη δωρεάν κατοικία
Το ποσοστό του πληθυσµού που διαβιεί σε κατοικία µε στενότητα χώρου ανέρχεται σε 28,7% για το σύνολο του πληθυσµού, σε 25,1% για τον µη φτωχό πληθυσµό και σε 42,2% για τον φτωχό πληθυσµό.
Στέρηση βασικής διατροφής
Στην έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ καταγράφεται και η αδυναμία διατροφής, καθώς από τα μισά φτωχά νοικοκυριά δηλώνουν ότι στερούνται διατροφής που περιλαμβάνει κάθε δεύτερη ημέρα, κοτόπουλο, ψάρι ή λαχανικά ισοδύναμης θρεπτικής αξίας.
Το 53,2% των φτωχών νοικοκυριών δηλώνει ότι στερείται διατροφής που περιλαµβάνει κάθε δεύτερη ηµέρα κοτόπουλο, κρέας, ψάρι ή λαχανικά ίσης θρεπτικής αξίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των µη φτωχών νοικοκυριών εκτιµάται σε 1,8%.
Το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνουν οικονοµική αδυναµία να έχουν ικανοποιητική θέρµανση τον χειµώνα ανέρχεται σε 29,2%, ενώ είναι 51,6% για τα φτωχά νοικοκυριά και 23,6% για τα µη φτωχά νοικοκυριά.
Αδυναμία κάλυψης έκτακτων αναγκών
Το 80,7% των φτωχών νοικοκυριών και το 47,6% των µη φτωχών δηλώνει οικονοµική δυσκολία να αντιµετωπίσει έκτακτες, αλλά αναγκαίες δαπάνες ύψους, περίπου, 384 ευρώ.
Περιβαλλοντικά προβλήµατα από παρακείµενη βιοµηχανία ή προβλήµατα από την κυκλοφορία αυτοκινήτων δηλώνει ότι αντιµετωπίζει το 20% των νοικοκυριών, ενώ ποσοστό 12,2% των νοικοκυριών αναφέρει ως πρόβληµα τους βανδαλισµούς και την εγκληµατικότητα στην περιοχή του.
- Το 54,1% των νοικοκυριών που έχουν λάβει καταναλωτικό δάνειο για αγορά αγαθών και υπηρεσιών, δηλώνει ότι δυσκολεύεται πάρα πολύ στην αποπληρωµή αυτού ή των δόσεων.
- Το 62,3% των φτωχών νοικοκυριών δηλώνει δυσκολία στην έγκαιρη πληρωµή πάγιων λογαριασµών, όπως αυτών του ηλεκτρικού ρεύµατος, του νερού, του φυσικού αερίου, κ.λπ.
- Το 67,4% των φτωχών νοικοκυριών αναφέρει µεγάλη δυσκολία στην αντιµετώπιση των συνήθων αναγκών του µε το συνολικό µηνιαίο ή εβδοµαδιαίο εισόδηµά του.
Το ελάχιστο µέσο καθαρό µηνιαίο εισόδηµα για την αντιµετώπιση των αναγκών των νοικοκυριών της χώρας ανέρχεται, κατά δήλωσή τους, σε 1.716 ευρώ. Τα φτωχά νοικοκυριά χρειάζονται 1.467 ευρώ, ενώ τα µη φτωχά νοικοκυριά 1.780 ευρώ.'
Χωρίς αυτοκίνητο και υπολογιστή
Το 25,5% των φτωχών νοικοκυριών, το 7,9% των µη φτωχών νοικοκυριών και το 11,4% του συνόλου των νοικοκυριών δεν διαθέτουν ένα τουλάχιστον ΙΧ επιβατηγό αυτοκίνητο, ενώ το 13,4% των φτωχών νοικοκυριών, το 4,4% των µη φτωχών και το 6,2% του συνόλου των νοικοκυριών δεν διαθέτουν προσωπικό ηλεκτρονικό υπολογιστή, αν και τον χρειάζονται, λόγω οικονοµικής αδυναµίας.
Κοινωνικές δραστηριότητες
Ως προς την υλική στέρηση που σχετίζεται µε την οικονοµική δυνατότητα κάλυψης βασικών αναγκών σχετικών µε κοινωνικές δραστηριότητες - για άτοµα ηλικίας 16 ετών και άνω - προέκυψαν τα ακόλουθα ευρήµατα:
- το 18,9% του πληθυσµού δεν έχει την οικονοµική δυνατότητα να συναντιέται (στο σπίτι ή κάπου αλλού) µε φίλους ή συγγενείς για ένα γεύµα ή ένα ποτό τουλάχιστον µια φορά το µήνα.
- το 27,6% του πληθυσµού δεν έχει την οικονοµική δυνατότητα να συµµετέχει τακτικά σε δραστηριότητες αναψυχής, όπως αθλητισµό, σινεµά κ.λπ. Τα αντίστοιχα ποσοστά για το φτωχό και τον µη φτωχό πληθυσµό ανέρχονται σε 48,8% και 22,2%.
- το 45,3% του πληθυσµού δεν έχει την οικονοµική δυνατότητα να ξοδεύει χρήµατα για τον εαυτό του ή για κάποιο χόµπι χωρίς να συµβουλευτεί κάποιο άλλο µέλος του νοικοκυριού. Το ποσοστό εκτιµάται στο 70,2% για τον φτωχό πληθυσµό και στο 39,0% για τον µη φτωχό πληθυσµό.
- το 8,2% του πληθυσµού δεν διαθέτει σύνδεση στο διαδίκτυο για οικιακή χρήση λόγω έλλειψης οικονοµικής δυνατότητας.
Μεγάλη η απόσταση από την ευρωπαϊκό μέσο όρο
Ο μέσος όρος του πληθυσμού με υλική στέρηση είναι 7,8% στην Ευρωπαϊκή Ένωση και 6,8% στην ευρωζώνη. Η Ελλάδα (22,4%) βρίσκεται στην 3η θέση μεταξύ των κρατών- μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά από τη Βουλγαρία (31,9%) και τη Ρουμανία (23,8%), ενώ η Κύπρος είναι στην 5η χειρότερη θέση (15,4%). Στις τρεις καλύτερες θέσεις βρίσκονται η Σουηδία (0,7%), η Νορβηγία (2%) και το Λουξεμβούργο (2%).
Στον παρακάτω πίνακα αποτυπώνονται τα ποσοστά του πληθυσμού με υλική στέρηση στις ευρωπαϊκές χώρες από το 2008 έως το 2016
