Μια παγιωμένη εικόνα στην αγορά της Αθήνας καταδεικνύει η καταγραφή των κλειστών καταστημάτων. Εμπορικές περιοχές που άλλοτε έσφυζαν από κίνηση σήμερα μαραζώνουν ενώ κάποιες άλλες αποδεικνύονται πιο ανθεκτικές στη λαίλαπα της κρίσης.
Η απογραφή των κλειστών καταστημάτων στην αγορά της Αθήνας που έκανε το ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ για το πρώτο εξάμηνο του 2017 είναι ενδεικτική της εικόνας. Χαριλάου Τρικούπη, Ιπποκράτους και γενικότερα η ζώνη των Εξαρχείων συγκεντρώνουν τα περισσότερα κλειστά καταστήματα ενώ πιο ανθεκτικό είναι το Εμπορικό Τρίγωνο της Αθήνας και το Κολωνάκι.
Τα βασικά συμπεράσματα από την εικόνα της απογραφής της επιχειρηματικής δραστηριότητας και της καταγραφής των κλειστών επιχειρήσεων σε κεντρικές εμπορικές αγορές της Αθήνας, όπως καταγράφεται στην έρευνα του ΙΝΕΜΥ του πρώτου εξαμήνου 2017, συνοψίζονται όπως παρακάτω:
- Στασιμότητα του ποσοστού των κλειστών επιχειρήσεων στο 28%
- Σταθεροποίηση της εστίασης και ανάσχεση της τάσης επέκτασής της εις βάρος του λιανικού εμπορίου και των υπόλοιπων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων
- Ελαφρά συρρίκνωση του κλάδου του λιανικού εμπορίου ειδών ένδυσης σε σύγκριση με άλλους υποκλάδους του λιανικού εμπορίου
- Μικρές αυξήσεις στα καταστήματα λιανικού εμπορίου υποδημάτων και στα φαρμακεία
- Ισχνή αύξηση στους λοιπούς κλάδους λιανικού εμπορίου
Απογραφή επιχειρηματικής δραστηριότητας
Ο κλάδος του λιανικού εμπορίου έχει έντονη παρουσία στην κατανομή της ενεργούς επιχειρηματικότητας στην εμπορική αγορά της Αθήνας, ενώ κατά τον τελευταίο χρόνο, η κατανομή των σημαντικότερων κλάδων της ενεργούς επιχειρηματικότητας, δεν φαίνεται να παρουσιάζει πολύ έντονες διαφοροποιήσεις.
Το «λιανικό εμπόριο» ως ενιαίος κλάδος αυξάνεται οριακά ως ποσοστό επί του συνόλου των ενεργών επιχειρήσεων, έναντι των επιχειρήσεων εστίασης που παρουσιάζουν μια οριακή πτωτική τάση.
Καταγράφεται σχετική αύξηση του κλάδου της υπόδησης, ενώ αντιθέτως ο κλάδος ένδυσης ο οποίος συγκεντρώνει και το μεγαλύτερο ποσοστό ενεργούς επιχειρηματικότητας παρουσιάζει οριακή μείωση.
Οι κλειστές επιχειρήσεις
Σύμφωνα με τη διαχρονική αποτύπωση της αναλογίας των κλειστών επιχειρήσεων διαπιστώνεται μια σταθεροποιητική τάση μετά την σημαντική «καταστροφή» επιχειρηματικότητας του 2012.
Η χαρτογράφηση των κλειστών επιχειρήσεων του εμπορικού κέντρου (όπως φαίνεται στο επισυναπτόμενο αρχείο) αναδεικνύει ότι το φαινόμενο των «λουκέτων» υπακούει και αυτό, όπως και η εμπορική δραστηριότητα, στη λογική των χωρικών προτύπων. Τα «λουκέτα» διαμορφώνουν «πιάτσες», με τα κλειστά καταστήματα να παρουσιάζουν ιδιαίτερες πυκνότητες σε περιορισμένες περιοχές του πεδίου.
Μεταξύ των κεντρικών εμπορικών δρόμων υπάρχουν ορισμένοι στους οποίους διαπιστώνονται ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά συγκέντρωσης κλειστών επιχειρήσεων. Έτσι, τα υψηλότερα ποσοστά λουκέτων καταγράφονται κατά φθίνουσα σειρά στους δρόμους:
- Χαριλάου Τρικούπη {45,1%},
- Ιπποκράτους {39,3%},
- Σοφοκλέους {38,7%},
- Σταδίου {34,3%},
- Πανεπιστημίου {33,9%},
- Ευριπίδου {29,4%}
Οι εμπορικές ζώνες
Για την Αθήνα έχουν οριστεί 4 ζώνες εκ των οποίων η καθεμία φέρει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και γνωρίσματα. Οι υποπεριοχές-ζώνες που επιλέχθηκαν ταυτίζονται λίγο πολύ με τη μέση ανθρωπογεωγραφική αντίληψη που υπάρχει για το κέντρο της πόλης και συμπίπτουν σε πολύ μεγάλο βαθμό με επιμέρους «γειτονιές» της. Οι περιοχές αυτές είναι οι παρακάτω:
Εμπορικό Τρίγωνο Αθήνας, Κεντρικοί Οδικοί Άξονες, Κολωνάκι, Εξάρχεια-Νεάπολη
Στις τέσσερις (4) ξεχωριστές εμπορικές ζώνες της Αθήνας καθεμία έχει διαφορετική «αντοχή» απέναντι στο φαινόμενο των «λουκέτων». Έτσι, το «εμπορικό τρίγωνο», παρουσιάζει το μικρότερο ποσοστό κλειστών επιχειρήσεων συγκριτικά με τις υπόλοιπες εμπορικές ζώνες (23%) ποσοστό που διατηρείται σταθερό σε σχέση με την περσινή καταγραφή.
Ακολουθεί το «Κολωνάκι» όπου η εικόνα βελτιώθηκε (23%) σε σύγκριση με την προηγούμενη καταγραφή.
Σε χειρότερη θέση εξακολουθεί να βρίσκονται η ζώνη των «Εξαρχείων» με 35%, καθώς και η ζώνη κεντρικών οδικών αρτηριών (Σταδίου, Πανεπιστημίου και Ακαδημίας) με 33%, που ωστόσο εμφάνισαν μια ισχνή βελτίωση.
Το εμπορικό τρίγωνο αποτελεί την σημαντικότερη εμπορική ζώνη του κέντρου καθώς στεγάζει σχεδόν το 40% των επιχειρήσεων «ένδυσης-υπόδησης» αλλά και της «εστίασης», ενώ εντός της ζώνης εδρεύουν σχεδόν τα μισά καταστήματα «τροφίμων». Παράλληλα η σημασία του εμπορικού τριγώνου είναι ευρύτερη καθώς αποτελεί την «καρδιά» του ιστορικού κέντρου της πόλης.
Η ζώνη που περιλαμβάνει του κεντρικούς οδικούς άξονες του κέντρου της Αθήνας, πλήττεται σε μεγαλύτερο βαθμό σε σύγκριση με τις υπόλοιπες εμπορικές ζώνες καθώς διατηρεί ένα πολύ υψηλό και επίπεδο κλειστών επιχειρήσεων. Η αυξημένη αναλογία των κλειστών στις κεντρικές οδικές αρτηρίες της Αθήνας είναι ανησυχητική καθώς η ζώνη περικλείει το δεύτερο μεγαλύτερο πλήθος επιχειρήσεων μετά το εμπορικό τρίγωνο.
Συμπερασματικά, παρατηρείται ότι οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης όπως αυτές εκδηλώνονται στην αγορά με την επιδημία των «λουκέτων», διαφέρουν σε κάθε εμπορική ζώνη και σημαντικό ρόλο σε αυτό κατέχει η φυσιογνωμία της κάθε ζώνης και τα διαφορετικά χαρακτηριστικά της.