Ο κίνδυνος να χάσουν οι Συντηρητικοί την αυτοδυναμία είναι ορατός, σύμφωνα με το exit poll.
Οι Συντηρητικοί υπολείπονται κατά 12 έδρες του μαγικού αριθμού των 326 που χρειάζονται για την απόλυτη πλειοψηφία στη βουλή των Κοινοτήτων, ενώ οι Εργατικοί προβλέπεται να κερδίσουν 34 έδρες παραπάνω σε σχέση με το 2015. Ως εκ τούτου δεν αποκλείεται να προκύψει μια βουλή όπου κανένα κόμμα δεν θα έχει την απόλυτη πλειοψηφία.
Ποιος θα είναι αύριο πρωθυπουργός αν κανείς δεν κερδίσει την αυτοδυναμία;
Η Τερέζα Μέι. Γιατί σε μια τέτοια περίπτωση ο απερχόμενος πρωθυπουργός παραμένει στο πόστο του -και τη Ντάουνινγκ Στριτ- μέχρις ότου αποφασιστεί ποιος θα προσπαθήσει να σχηματίσει τη νέα κυβέρνηση.
Πώς αποφασίζεται αυτό;
Σύμφωνα με τους κανονισμούς της Βουλής ο απερχόμενος πρωθυπουργός είναι ο πρώτος που μπορεί να επιχειρήσει το σχηματισμό κυβέρνησης και να παραμείνει στη θέση του μέχρι να συνεδριάσει η Βουλή, ώστε να ζητηθεί απ’ τους βουλευτές να εγκρίνουν την Ομιλία της Βασίλισσας. Η Βουλή αναμένεται να συνεδριάσει για πρώτη φορά μετά τις εκλογές την ερχόμενη Τρίτη, 13 Ιουνίου.
Θα μείνει λοιπόν η Μέι πρωθυπουργός μέχρι να συνεδριάσει ξανά η Βουλή;
Όχι ακριβώς. Σύμφωνα με το εγχειρίδιο της Βουλής «αναμένεται από την η απερχόμενη κυβέρνηση να παραιτηθεί αν καταστεί σαφές ότι είναι απίθανο να μπορέσει να χειριστεί την εμπιστοσύνη και υπάρχει σαφής εναλλακτική.» Αυτό επιτρέπει στους Εργατικούς να υποστηρίξουν ότι η Μέι πρέπει να παραιτηθεί πριν από μια συγκεκριμένη ημερομηνία αν υπάρχει μια σαφής πλειοψηφία «κατά των Συντηρητικών» στη βουλή των Κοινοτήτων που μπορεί να υποστηρίξει τον Κόρμπιν ως πρωθυπουργό.
Τι θα γίνει αν παραιτηθεί η Μέι;
Ο Κόρμπιν θα είναι τότε ο πρώτος στη σειρά που θα έχει την ευκαιρία να επιχειρήσει σχηματισμό κυβέρνησης και να διεκδικήσει ψήφο εμπιστοσύνης απ’ την πλειοψηφία των βουλευτών.
Μια βουλή όπου κανένα κόμμα δεν έχει την αυτοδυναμία σημαίνει κυβέρνηση συνασπισμού;
Όχι απαραίτητα. Μια κυβερνητική συμμαχία πλειοψηφίας είναι μια επίσημη συμφωνία μεταξύ δύο ή περισσοτέρων κομμάτων, που διαθέτουν συνολικά πάνω από 323 βουλευτές.
Σε μια τέτοια περίπτωση όλα τα κόμματα μπορούν να εκπροσωπούνται με υπουργούς στην κυβέρνηση, παράδειγμα η συμμαχία Συντηρητικών Φιλελευθέρων από το 2010-2015.
Υπάρχουν, όμως, κι άλλες επιλογές. Ένας νέος πρωθυπουργός μπορεί να αποφασίσει να επιδιώξει συνασπισμό με οποιοδήποτε άλλο κόμμα και να ζητά στήριξη ελασσόνων εταίρων κατά περίπτωση. Αυτό σημαίνει ότι τα μικρότερα κόμματα θα στηρίζουν τη βουλή σε οικονομικά θέματα, όπως στην ψήφιση του προϋπολογισμού και σε ψήφους εμπιστοσύνης, που θα οδηγούσαν σε άλλη περίπτωση σε πτώση της κυβέρνησης. Τα μικρότερα κόμματα δεν θα πάρουν υπουργεία, αλλά θα περιμένουν παραχωρήσεις σε θέματα πολιτικής που έχουν επιλέξει.
Υπάρχει επίσης η επιλογή μιας κυβέρνησης μειοψηφίας, όπου το κυβερνών κόμμα κάνει μια επίσημη συμφωνία μ’ ένα μικρότερο κόμμα, αλλά τα δύο μαζί εξακολουθούν να μη διαθέτουν πλειοψηφία, άρα θα πρέπει να ζητούν στήριξη στη Βουλή σε κάθε ψηφοφορία.
Ορισμένα στελέχη των Εργατικών θεωρούν ότι το κόμμα τους μπορεί να επιδιώξει μια τέτοια συμφωνία με τους Φιλελεύθερους αυτή τη φορά, αλλά ο Τζέρεμι Κόρμπιν επιμένει ότι δεν υπάρξουν συμφωνίες με άλλα κόμματα. Η Νίκολα Στέρτζον είχε πει στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ότι το σκωτσέζικο εθνικιστικό κόμμα SNP μπορεί να θελήσει να στηρίξει μια κυβέρνηση μειοψηφίας των Εργατικών.
Τέλος ένα κόμμα που δεν έχει εξασφαλίσει αυτοδυναμία μπορεί πολύ απλά να επιδιώξει να προχωρήσει μόνο του και να κυβερνήσει ως κυβέρνηση μειοψηφίας (που θα είναι όμως ευάλωτη και μπορεί να καταψηφιστεί ανά πάσα στιγμή) προσπαθώντας να αποσπά τη στήριξη άλλων κομμάτων σε κάθε ψηφοφορία. Αλλά οι κυβερνήσεις μειοψηφίας σπάνια αντέχουν στο χρόνο.
Πόσο θα πάρει για να ξεκαθαρίσει το τοπίο;
Το 2010 οι Συντηρητικοί κι οι Φιλελεύθεροι συμφώνησαν σε πέντε μέρες να συγκροτήσουν κυβέρνηση υπό το φόβο πανικού στις αγορές αν η Βρετανία δεν κατάφερνε να σχηματίσει γρήγορα κυβέρνηση. Εκ των υστέρων λένε τώρα ότι η απόφαση εκείνη ελήφθη βιαστικά. Κι αυτή τη φορά οι διαβουλεύσεις μπορεί να διαρκέσουν πολύ περισσότερο.
Μπορεί ο Κόρμπιν να γίνει πρωθυπουργός ακόμη κι αν οι Εργατικοί δεν εκλεγούν πρώτο κόμμα;
Τεχνικά αυτό είναι δυνατό. Ένας πρωθυπουργός μπορεί να διεκδικήσει την ψήφο εμπιστοσύνης της βουλής ανεξάρτητα απ’ τη δύναμη του κόμματός του από συνταγματική άποψη. Ο πρώτος πρωθυπουργός των Εργατικών, ο Ράμσεϊ Μακντόναλντ ανέλαβε καθήκοντα το 1924 μολονότι το κόμμα του είχε λιγότερες έδρες απ’ τους Τόρηδες και επαφιόταν στη σιωπηρή υποστήριξη των Φιλελευθέρων.
Είναι βιώσιμη μια τέτοια επιλογή;
Μάλλον όχι. Ο Κόρμπιν ως πρωθυπουργός θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να καταψηφιστεί απ’ τους Συντηρητικούς και το Σκωτσέζικο Εθνικιστικό Κόμμα. Η κυβέρνηση του Μακντόναλντ κράτησε μόλις 10 μήνες προτού καταρρεύσει.