Φρένο στις αισιόδοξες προβλέψεις ότι η Ελλάδα θα κάνει χρήση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE) βάζουν ευρωπαίοι αξιωματούχοι. Το Μαξίμου απαντά σε κλίμα 2015: "Μας βγάζουν από το δίλημμα να απορρίψουμε τις προτάσεις του Eurogroup".
Ολα θυμίζουν σκηνικό ρήξης, λίγες ημέρες πριν τη συνεδρίαση του Eurogroup. "Ξεχάστε το QE" είναι το μήνυμα από τις Βρυξέλλες. "Θα τα πούμε στη Σύνοδο Κορυφής" απαντά με διαρροή το μέγαρο Μαξίμου.
Η πρώτη "ψυχρολουσία" για την Αθήνα ήρθε από ευρωπαίο αξιωματούχο, ο οποίος διεμήνυσε ότι αυτή τη στιγμή στο τραπέζι υπάρχει μία και μόνη πρόταση σύμφωνα με την οποία το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα μείνει στο Ελληνικό Πρόγραμμα χωρίς συμμετοχή σε δανειακές συμβάσεις.
Σε ερώτηση δημοσιογράφου για το κατά πόσο είναι εφικτό να υπάρξει μία θετική κίνηση από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για το ελληνικό χρέος ο Ευρωπαίος αξιωματούχος απάντησε: Τεχνικά και θεωρητικά είναι δυνατή μία θετική δήλωση από την πλευρά της ΕΚΤ για το χρέος η οποία όμως θα έρχεται σε ευθεία ρήξη με την τοποθέτηση του ΔΝΤ το οποίο επιμένει ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο.
Ο ίδιος αξιωματούχος προέβλεπε ότι στο επερχόμενο Eurogroup της 15ης Ιουνίου, η Ελλάδα θα λάβει μία συμφωνία με την οποία θα ολοκληρώνεται η 2η αξιολόγηση και θα εκταμιεύεται η τελευταία δόση.
Αν και χαρακτήρισε «εντυπωσιακές» τις μεταρρυθμίσεις που έχει νομοθετήσει η ελληνική πλευρά έσπευσε να διευκρινίσει ότι η δόση που θα δοθεί αναμένεται να είναι στην περιοχή των 7 δισ. Ευρώ. Μάλιστα σημείωσε ότι το ποσό για την εξυπηρέτηση των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα (arrears) «μπορεί να σπάσει και στα δύο. Έχει ξαναγίνει».
Για την ανάπτυξη το 1,8% του ΑΕΠ της αναθεωρημένης προς τα κάτω πρόβλεψης από το αρχικό 2,7% που προέβλεπε η Κομισιόν για το 2017 φαίνεται πως κι αυτό είναι πια αβέβαιο.
Ο ίδιος αξιωματούχος πάντως υποστήριξε ότι «ακόμη και χωρίς χρέος, αν κλείσει η αξιολόγηση το κλίμα θα βελτιωθεί».
«Η Ελλάδα θα πρέπει να απεγκλωβιστεί από τη λογική του QE, να εγκαταλείψει καταρχήν δηλαδή αυτό τον στόχο», ανέφεραν στη DW κύκλοι του ESM.
Διότι μόνον έτσι, σύμφωνα με τους ίδιους, μπορεί να ανοίξει ο δρόμος για την επίτευξη συμφωνίας στο επικείμενο Eurogroup που με τη σειρά της θα δρομολογήσει και την έγκαιρη εκταμίευση της επόμενης δόσης. Η ρύθμιση του χρέους θα ακολουθήσει μετά την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος, όπως ακριβώς συμφωνήθηκε το καλοκαίρι του 2018, όπως λένε.
Χάνεται το QE
Η μη εξειδίκευση ή -στην καλύτερη των περιπτώσεων- υποτυπώδης αυτή συγκεκριμενοποίηση των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους θα έχει όμως άλλη μια άμεση συνέπεια που ανατρέπει ουσιαστικά τον οικονομικό και πολιτικό σχεδιασμό της ελληνικής κυβέρνησης: υπό αυτές τις συνθήκες φαντάζει σχεδόν αδύνατο να ενταχθεί η Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ευρωτράπεζας, το περίφημο QE που αποτελεί κεντρικό στόχο της κυβέρνησης Τσίπρα.
Η συμβιβαστική φόρμουλα με σφραγίδα Σόιμπλε
Όπως εκτίμησε μιλώντας προς τη Deutsche Welle ο Λαρς Φελντ, ένας εκ των λεγόμενων «5 σοφών» της γερμανικής οικονομίας "φωτογραφίζοντας" την πιθανή λύση: «Δεν πιστεύω ότι στις 15 θα αποφασιστούν ήδη μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Κατά συνέπεια αυτό θα σημαίνει ότι το ΔΝΤ δεν θα είναι διατεθειμένο να διαθέσει πόρους και άλλα δάνεια στην Ελλάδα. Αυτό οδηγεί σε μια συμβιβαστική φόρμουλα, βάσει της οποίας το ΔΝΤ θα παραμείνει τυπικά στο πρόγραμμα, αλλά θα εκταμιεύσει χρήματα το 2018. (…) Η πρόταση κατατέθηκε ήδη κατά την τελευταία συνάντηση, αλλά η Ελλάδα δεν μπορούσε να τη δεχτεί. Τώρα όμως ενδεχομένως να βρεθεί λύση προς αυτή την κατεύθυνση», εκτίμησε ο γερμανός οικονομολόγος, παραπέμποντας και στις πληρωμές δισεκατομμυρίων του Ιουλίου, οι οποίες, όπως εκτιμά, θα παίξουν καταλυτικό ρόλο στην τελική κρίση της ελληνικής κυβέρνησης.
Πρόκειται για μια πρόταση με γερμανική «σφραγίδα» και του Β. Σόιμπλε προσωπικά, αφού λύνει σε μεγάλο βαθμό τα χέρια του υπουργού Οικονομικών: συναινώντας σε ορισμένα υποτυπώδη μέτρα ελάφρυνσης του χρέους όπως την παράταση της ωρίμανσης των δανείων του EFSF κατά 15 έτη και υπό την γνωστή αίρεση ότι αυτά θα εφαρμοστούν το 2018 εφόσον κριθεί αναγκαίο, ο Β. Σόιμπλε μπορεί να αποσπάσει την τόσο σημαντική για το Βερολίνο συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα και δη εγκαίρως πριν τις γερμανικές εκλογές. Με τον τρόπο αυτό τηρεί την υπόσχεση που είχε δώσει ο ίδιος αλλά και η καγκελάριος Μέρκελ στους βουλευτές τους για να εγκρίνουν το τρίτο πακέτο διάσωσης.
Το ότι η υπόσχεση αυτή υλοποιείται μόνον κατά το ήμισυ είναι πολιτικά αμελητέο στην παρούσα φάση. Εξάλλου ακόμη και βουλευτές της σκληροπυρηνικής πτέρυγας της CDU έχουν εξηγήσει επανειλημμένως ότι το βασικό ζητούμενο γι΄ αυτούς είναι να διατηρηθεί ο γνωμοδοτικός και όχι απαραίτητα και ο χρηματοδοτικός ρόλος του Ταμείου. Η γερμανική πλευρά επιμένει στην άμεση εμπλοκή του ΔΝΤ περισσότερο λόγω της πολυετούς εμπειρίας του σε προγράμματα προσαρμογής και των πιέσεων που ασκεί για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων. Άλλωστε ο ίδιος ο Β. Σόιμπλε έχει επιρρίψει συχνά στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, δηλαδή στην Κομισιόν και την ΕΚΤ, ότι δεν ασκούν τις δέουσες πιέσεις στην Ελλάδα. Η παρουσία του ΔΝΤ στην Ελλάδα λοιπόν θεωρείται τρόπον τινά εγγύηση για την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων.
Γερμανός «σοφός»: Καλύτερα παράταση του τρίτου προγράμματος
Όλα αυτά βέβαια αφήνουν καταρχήν μετέωρο και το κυβερνητικό αφήγημα για άμεση επιστροφή της Ελλάδας στις χρηματαγορές. Πώς όμως θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί η χώρα σε αυτή την περίπτωση; Ο Λαρς Φελντ εκτιμά ότι μια ενδεχόμενη παράταση του τρέχοντος τρίτου προγράμματος στήριξης θα ήταν μια πιο συμφέρουσα λύση για την Ελλάδα, καθώς έτσι θα εξασφάλιζε χαμηλότερα επιτόκια σε σύγκριση με το δανεισμό από τις αγορές. «Δεν χρειάζεται να είναι ένα νέο τέταρτο πρόγραμμα, μπορούν να βρεθούν άλλοι τρόποι παράτασης», λέει ο γερμανός οικονομολόγος, προσθέτοντας ότι με τον τρόπο αυτό θα διατηρούνταν και οι πιέσεις για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων.
Σόιμπλε: δύσβατος ο δρόμος προς τις αγορές
Όλα αυτά φαίνεται να απηχούν σε μεγάλο βαθμό τις θέσεις του Β. Σόιμπλε. Άλλωστε και ο ίδιος και σε γραπτό του χαιρετισμό προς τους συμμετέχοντες της ημερίδας του Economist εκτίμησε ότι παρά τα ενθαρρυντικά μηνύματα η Ελλάδα θα πρέπει να ξεπεράσει ακόμη αρκετά εμπόδια στο δρόμο που θα την οδηγήσει και πάλι στις χρηματαγορές. Σε αντίθεση με πολλούς συμμετέχοντες της ημερίδας που τόνισαν τη σημασία του να υπάρξει «σαφήνεια» τόσο ως προς τη ρύθμιση του χρέους όσο και τη συμμετοχή του ΔΝΤ, ο Β. Σόιμπλε τόνισε ότι «(...) η μαγική λέξη είναι η εμπιστοσύνη», η οποία μπορεί να αποκατασταθεί κυρίως μέσα από την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων που με τη σειρά τους φέρνουν επενδύσεις και ανάπτυξη.
Μαξίμου: Μας διευκολύνετε τα μάλα
Η κυβερνητική απάντηση ήταν άμεση και ήρθε επίσης με διαρροή κυβερνητικών κύκλων που υποστήριζαν : “ Τέτοιες διαρροές από Ευρωπαίους αξιωματούχους -αν και δεν είναι στην πρόθεσή τους- μας βοηθάνε τα μάλα. Διότι μας βγάζουν από το δίλημμα, αν θα δεχθούμε ή θα απορρίψουμε εκ νέου τις προτεινόμενες λύσεις στο Eurogroup, που αποτελεί εξάλλου και μη θεσμικό όργανο, ώστε να πάμε στη Σύνοδο Κορυφής».
Είναι προφανές ότι η ελληνική πλευρά οδευέι σε μια συνεδρίαση του Eurogroup με την πλάτη στον τοίχο και το παιχνίδι απόλυτα ελεγχόμενο από τον Βόλφκανγκ Σόιμπλε με τον οποία νωρίτερα χτες η Αθήνα είχε ανταλλάξει απ ευθείας βολές.Την ώρα που η κυβέρνηση έχει θέσει ως κόκκινη γραμμή την ένταξη στη χρηματοδοτική ομπρέλα της ΕΚΤ δείχνοντας διάθεση να επιδείξει ευελιξία στο χρέος, η διαρροή του ευρωπαίου αξιωματούχου αποτέλεσε χτύπημα κάτω από τη ζώνη, καθώς θεωρείται ότι επιχειρεί να διαμορφώσει κλίμα ενόψει διαβουλεύσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη για τη συνεδρίαση της 15ης Ιουνίου.
Είναι πλέον προφανές ότι η Αθήνα βάζει “όλα τα λεφτά” σε μια πολιτική απόφαση στη σύνοδο κορυφής ελπίζοντας σε ουσιαστική στήριξη της Γαλλίας, καθώς στο Eurogroup υπάρχει αξεπέραστο φράγμα Σόιμπλε.
Στην Αθήνα μελετούν όλα τα εναλλακτικά σενάρια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε απεμπλοκή, ακόμα και αυτό χωρίς ΔΝΤ, καθώς η στάση του αντί να διευκολύνει μάλλον δυσχεραίνει τα πράγματα στην περίπτωση που δεχτεί μια “ενδιάμεση” συμμετοχή στο προγραμμα χωρίς εξασφάλιση για την ελληνική πλευρά, ούτε της βιωσιμότητας του χρέους ούτε της ποσοτικής χαλάρωσης.Η κατάσταση εξελίσσεται σε ρώσικη ρουλέτα για την Αθήνα που καλείται να διαλέξει μια ανάμεσα σε μια κακή και μια πιο κακή λύση, γι αυτό και ενεργοποιεί -όπως όλα δείχνουν- το χαρτί της Συνόδου Κορυφής.