Την άνοιξη του 1984 μια ολόκληρη παραλία στην δυτική ακτή της Ιρλανδίας εξαφανίστηκε ξαφνικά. Μέσα σε ένα διάστημα δύο ημερών, η χρυσή αμμουδιά της παραλίας Dooagh στο νησί Άκιλ, έγινε παρελθόν και την θέση της πήραν τα βράχια.
Αυτό συνέβη μετά από μια σειρά από νοτιοδυτικές θύελλες και κυρίως, κατά τη διάρκεια της αιχμής της ισημερίας – δηλαδή κατά την διάρκεια κάποιων μικρών χρονικών διαστημάτων κατά την άνοιξη και το φθινόπωρο, όπου οι παλίρροιες γίνονται ιδιαίτερα ισχυρές.
Ούσα εκτεθειμένη στον Ατλαντικό, η νήσος Άκιλ βρίσκεται στο χειρότερο σημείο του ωκεανού και συνεπώς, οι νοτιοδυτικοί άνεμοι δημιουργούν μεγάλα κύματα.
Τον Απρίλιο του 2017 και τριάντα τρία χρόνια μετά την εξαφάνιση της αμμουδιάς, η παραλία επέστρεψε και οι βράχοι καλύφθηκαν πάλι με άμμο.
Παρόλο που αυτό το φαινόμενο μπορεί να ακούγεται παράξενο στους περισσότερους ανθρώπους, για τους επιστήμονες δεν είναι και τόσο.
Αυτή η «μαγευτική παραλία που επανεμφανίστηκε» είναι απλά ένα εξαιρετικό παράδειγμα μιας διαδικασίας που συμβαίνει στις παράκτιες ζώνες πιο τακτικά απ ’όσο φαντάζεστε.
Τα αίτια της εξαφάνισης
Για αρχή πρέπει να εξετάσουμε πώς εξαφανίστηκε η παραλία Dooagh. Η κίνηση των βοτσάλων, της άμμου και του ιζήματος γύρω από την ακτή, προκαλείται από ένα μίγμα από κύματα, παλίρροιες και όλων των άλλων δράσεων που αναπτύσσονται στο θαλασσινό νερό.
Τα κύματα δεν έχουν απλώς την δυνατότητα να ανακατέψουν την θάλασσα και να παρασύρουν την άμμο της παραλίας στον ωκεανό, αλλά μπορούν επίσης να δημιουργήσουν παρασυρόμενα παράκτια ύδατα, καθώς χτυπούν την ακτή από μια συγκεκριμένη γωνία, μεταβάλλοντας σταδιακά τα ιζήματα κατά μήκος της ακτής.
Τα ρεύματα ρίξης δημιουργούνται σε ορισμένες περιπτώσεις όπου το νερό συσσωρεύεται κοντά στην ακτή και μπορεί να βγει από την παραλία μόνο σε στενές και έντονες ροές.
Αυτά τα ισχυρά ρεύματα είναι γνωστά στους ανθρώπους για την πρόκληση πολλών θανατηφόρων ατυχήματων εν ώρα κολύμβησης, αλλά μπορούν επίσης να μεταφέρουν την άμμο και τα βότσαλα μακριά από την ακτή.
Τα φύκια μπορούν να βοηθήσουν στη σταθεροποίηση αυτών των εύθραυστων ιζημάτων, αλλά η ανάπτυξή τους είναι περιορισμένη τους πρώτους μήνες του έτους.
Όταν μια παραλία είναι πραγματικά άτυχη και όλοι αυτοί οι παράγοντες (ισχυρές παλίρροιες, ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα θάλασσας, και έλλειψη φυκιών) ενεργοποιούνται ταυτοχρόνως τότε η αμμουδιά της είναι αρκετά πιθανό να εξαφανιστεί ξαφνικά.
Αυτό συνέβη στο Dooagh την άνοιξη του 1984 ενώ είχε συμβεί το ίδιο και σ’ενα παρόμοιο περιστατικό το 1890.
Πώς η άμμος επανήλθε
Το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι ότι οι παράγοντες που έφεραν την παραλία πίσω το 2017 και το 1927 είναι σχεδόν ίδιοι με αυτούς που οδήγησαν στην εξαφάνιση της. Ορισμένες από τις συνθήκες ήταν ίδιες: ο Απρίλιος έχει τις υψηλότερες παλίρροιες του έτους και την χαμηλότερη ανάπτυξη των φυκιών.
Ωστόσο, μια διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι η αναπλήρωση της παραλίας αυτή τη φορά συνέβη με την βοήθεια βόρειων και όχι νοτιοδυτικών ανέμων.
Οι επιστήμονες δεν είναι απολύτως βέβαιοι για το πού ήταν η άμμος τα τελευταία 33 χρόνια, αλλά εικάζουν ότι πιθανότατα να βρισκόταν στο θαλασσινό νερό λίγα μίλια έξω από την ακτή και σε παρακείμενους κόλπους.
Οι έντονες παλίρροιες λοιπόν σήκωσαν την άμμο από το θαλασσινό νερό (και από τους γειτονικούς κόλπους), και οι βόρειοι άνεμοι έφεραν τα κύματα στην ξηρά.
Αυτό φυσικά δεν έγινε εν μία νυκτί. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο ετών κάποιοι surfers είχαν αναφέρει ότι είχαν παρατηρήσει την παρουσία άμμου στην ανοικτή θάλασσα.
Οι συνεχιζόμενοι βόρειοι άνεμοι που ακολουθήθηκαν από τις ισχυρές παλίρροιες του Απριλίου έδωσαν την τελική ώθηση και επέστρεψαν την άμμο στο Dooagh, τοποθετώντας την μάλιστα πολύ πάνω από το μέσο όρο στάθμης νερού στην παραλία.
Η αλλαγή των ακτογραμμών
Οι άνθρωποι που ζουν στο Άκιλ δεν θα πρέπει να ενθουσιάζονται και πολύ, καθώς δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η παραλία Dooagh θα εξαφανιστεί ξανά κάποια στιγμή στο μέλλον. Απλώς πρέπει οι κατάλληλες συνθήκες να επανέλθουν, όπως συνέβη το 1890 και το 1984.
Μια παραλία που εξαφανίζεται με τόσο γρήγορους ρυθμούς είναι ένα σπάνιο αλλά όχι και ανήκουστο φαινόμενο. Για παράδειγμα, τον Ιανουάριο του 2015 οι κάτοικοι της Porthleven στην Κορνουάλη ξύπνησαν και αντίκρισαν μια βραχώδη ακτή όταν μια ισχυρή νοτιοδυτική καταιγίδα απογύμνωσε την άμμο από την παραλία τους, μέσα σε μια νύχτα.
Αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα αυτού του φυσικού φαινομένου. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και πολλά ακόμη.
Η ακτογραμμή των Βρετανικών Νήσων βρίσκεται συνεχώς σε αλλαγή. Η Βρετανία και η Ιρλανδία εκτίθενται στο σφυροκόπημα των καταιγίδων του Ατλαντικού καθώς και σε μερικές από τις ισχυρότερες παλίρροιες του πλανήτη.Το να προβλέψει κανείς πού και πότε η ακτή θα διαβρωθεί δεν είναι και τόσο εύκολο.
Υπάρχει επίσης το ζήτημα ότι η απώλεια μιας παράκτιας ζώνης αυτομάτως γίνεται κέρδος κάποιας άλλης. Εάν οι παραλίες υπερπροστατεύονται χωρίς όμως τον κατάλληλο σχεδιασμό, η διατήρηση της παραλίας σε μια τοποθεσία μπορεί να σημαίνει ότι δεν υπάρχει άμμος αναπλήρωσης για κάποιο άλλο μέρος της ακτής, προκαλώντας ένα νέο πρόβλημα.
Η θάλασσα έχει διαμορφώσει και αναδιαμορφώσει τις ακτές μας από τα πρώτα χρόνια της Γης και θα συνεχίσει να το κάνει για πολλά ακόμα χρόνια. Η «επανεμφανιζόμενη παραλία» της Ιρλανδίας είναι απλώς ένα μικρό στιγμιότυπο αυτής της διαδικασίας.