Τα καρτέλ των ναρκωτικών έχουν μετατρέψει το Μεξικό στη δεύτερη πιο θανατηφόρα εμπόλεμη ζώνη στον κόσμο, μετά τη Συρία.
Το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών (IISS) αναφέρει σε έκθεσή του πως ο εξαετής πόλεμος στη Συρία αποτελεί την πιο θανατηφόρα ζώνη συγκρούσεων παγκοσμίως, για πέμπτο συνεχές έτος. Πιο συγκεκριμένα, το 2016 στη χώρα έχασαν τη ζωή τους 50.000 άνθρωποι.
Όμως, η Έρευνα Ένοπλων Συγκρούσεων 2017, δηλαδή η ετήσια περίληψη των συγκρούσεων που δημοσιεύτηκε παγκοσμίως από το IISS την Τρίτη, διαπίστωσε ότι ο πόλεμος των ναρκωτικών που μαίνεται στην Κεντρική Αμερική έχει συγκεντρώσει «ελάχιστη προσοχή».
Τον περασμένο χρόνο στο Μεξικό, 23.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ως αποτέλεσμα των συγκρούσεων που προκύπτουν από τα καρτέλ των ναρκωτικών. Σε κάποιες άλλες μικρότερες χώρες της Κεντρικής Αμερικής, συμπεριλαμβανομένων του Ελ Σαλβαδόρ, της Ονδούρας και της Γουατεμάλας, σκοτώθηκαν άλλοι 16.000 άνθρωποι.
«Ο αριθμός των νεκρών στις συγκρούσεις που λαμβάνουν χώρα στο Μεξικό ξεπερνά εκείνον του Αφγανιστάν και της Σομαλίας. Αυτό είναι ακόμη πιο περίεργο, αν λάβουμε υπόψη ότι σχεδόν όλοι οι θάνατοι προκαλούνται από μικρά όπλα. Στο Μεξικό διαδραματίζεται ένας "πόλεμος" που χαρακτηρίζεται από την απουσία εξειδικευμένου πυροβολικού, τανκς και αεροσκαφών», δήλωσε ο John Chipman, διευθύνων σύμβουλος και γενικός διευθυντής της IISS .
Επιπλέον, η έκθεση αναφέρει ότι μόνο 10 συγκρούσεις είναι υπεύθυνες για περισσότερο από το 80% των θανάτων παγκοσμίως. Οι συγκρούσεις αυτές σημειώνονται σε Συρία, Μεξικό, Ιράκ, Αφγανιστάν, Υεμένη, Σομαλία, Σουδάν, Τουρκία, Νότιο Σουδάν και Νιγηρία.
Το ποσοστό ανθρωποκτονιών στο Μεξικό μειώθηκε αρκετά μεταξύ των ετών 2011-2014, αλλά άρχισε να αυξάνεται και πάλι το 2015, και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που μείωσε το προσδόκιμο ζωής των ανδρών στη χώρα κατά τρία χρόνια.
Σύμφωνα με τον ερευνητή του IISS Antonio Sampaio, οι συλλήψεις και οι δολοφονίες κορυφαίων ηγετών των μεγάλων καρτέλ, όπως αυτές κάποιων μελών των Los Zetas, που ήταν περίφημα για τη βιαιότητά τους, συνέβαλαν στη μείωση της βίας για κάποια χρόνια.
Ωστόσο, από το 2015 και έπειτα έχουν κάνει την εμφάνισή τους καινούργιες ομάδες κακοποιών, οι οποίες υιοθετούν εξίσου βίαιες μεθόδους και στρατηγικές προκειμένου να επεκταθούν εδαφικά και να ανακτήσουν τον έλεγχο της κατάστασης.
Ένα από τα καινούργια καρτέλ που εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια είναι το Jalisco New Generation Cartel, το οποίο αναπτύχθηκε από μια μικρή, τοπική εγκληματική ομάδα το 2013 και σήμερα έχει φτάσει να ανταγωνίζεται (σε εδαφική κυριαρχία αλλά και σε μέσα) το πανίσχυρο καρτέλ του Sinaloa.
«Το καρτέλ ακολουθεί συνεχώς μια στρατηγική υπερβολικής βιαιότητας, που αποσκοπεί στο να τρομάξει τους ντόπιους, να εμποδίσει τους αντιπάλους (συμπεριλαμβανομένου του κράτους) από την προσπάθεια εδαφικών αρπαγών και να μεγιστοποιήσει τα κίνητρα των επιχειρήσεων να πληρώνουν φόρους εκβιασμού», σημείωσε ο Sampaio σε άρθρο του στο IISS.
Και προσέθεσε ότι η κυβέρνηση του Μεξικού, και πιο συγκεκριμένα ο πρόεδρος Ενρίκε Πένια Νιέτο, έχει επιδείξει μεγάλη ανικανότητα στο να αντιμετωπίσει επιτυχώς τα καρτέλ και τη δύναμή τους. Επίσης, ο αρθρογράφος σημειώνει πως «οι θεσμικές και δομικές αδυναμίες του κράτους σε συνδυασμό με τη διαφθορά» έχουν αυξήσει κατά πολύ την επιρροή και τη δύναμη των εγκληματιών.
Ο Νιέτο έχει προτείνει την κατάργηση των δημοτικών αστυνομικών υπηρεσιών και την τοποθέτηση υπαλλήλων που θα είναι υπό τον έλεγχο και την επιτήρηση της κεντρικής κυβέρνησης, κάτι που ομολογουμένως μπορεί να αποτελέσει ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Ωστόσο, η πρόταση αυτή δεν έχει ακόμα εγκριθεί από το Κογκρέσο και αναμένονται σύντομα περαιτέρω εξελίξεις.
