Κυβερνητική συμμαχία με τους «Ενωμένους Πατριώτες», ένα συνασπισμό τριών ακροδεξιών κομμάτων, ετοιμάζεται να κάνει στη Βουλγαρία το κεντροδεξιό κόμμα του Μπόικο Μπορίσοφ στην τρίτη και κατά πως φαίνεται δυσκολότερη πρωθυπουργική του θητεία.
Στις εκλογές της 26ης Μαρτίου το κεντροδεξιό φιλοευρωπαϊκό GERB («Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας) εξασφάλισε 95 από τις 240 έδρες της βουλής της χώρας, ενώ οι «Ενωμένοι Πατριώτες» πήραν 27. Ο Μπορίσοφ αναμένεται να λάβει εντός της εβδομάδας εντολή σχηματισμού κυβέρνησης απ’ τον πρόεδρο Ρούμεν Ράντεφ. Είναι η πρώτη φορά στη μετακομμουνιστική ιστορία της Βουλγαρίας που η ακροδεξιά ενδέχεται να μετάσχει σε κυβέρνηση. Οι διαβουλεύσεις μεταξύ GERB και «Ενωμένων Πατριωτών» συνεχίζονται, αλλά η βουλή αναμένεται να συνεδριάσει στις 6 Μαϊου για να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στη νέα κυβέρνηση.
Για πρώτη φορά στην κυβέρνηση οι εθνικιστές
Όπως και στη Βρετανία, την Αυστρία, την Ολλανδία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, το μεταναστευτικό επηρέασε πολύ την προεκλογική καμπάνια στη Βουλγαρία, ενώ μεγάλο ρόλο έπαιξαν και οι φόβοι για τουρκική και ρωσική ανάμειξη. Αν και το συνολικό ποσοστό των ακροδεξιών υποχώρησε κατά περίπου δυόμιση μονάδες σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές -όταν το Πατριωτικό Μέτωπο και η ATAKA κατέβηκαν χωριστά- αυτή τη φορά τα εθνικιστικά κόμματα υπό την ομπρέλα των «Ενωμένων Πατριωτών»-με ποσοστό 9.31% αναδείχθηκαν σε σημαντικό κυβερνητικό εταίρο.
Οι ελίτ στη Σόφια και τις Βρυξέλλες συμφωνούν ότι η Βουλγαρία χρειάζεται μια σταθερή κυβέρνηση καθώς ετοιμάζεται να αναλάβει την εξάμηνη προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ την 1η Ιανουαρίου 2018 σε μια κρίσιμη φάση των διαπραγματεύσεων για το Brexit. Ενδεχόμενη κυβερνητική αστάθεια που ίσως οδηγήσει σε νέα εκλογική αναμέτρηση πριν τον Ιούλιο του ερχόμενου έτους θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία της εξάμηνης προεδρίας.
Αιφνίδια εύκολες οι διαπραγματεύσεις
Λόγω περιορισμένης επιλογής κυβερνητικών εταίρων (συνολικά πέντε κόμματα εκπροσωπούνται στη νέα βουλγαρική βουλή) και των μεγάλων διαφορών σε θέματα πολιτικής η κεντροδεξιά δεν δυσκολεύτηκε να πάρει την απόφασή της.
- Ο σχηματισμός μονοκομματικής κυβέρνησης μειοψηφίας απορρίφθηκε επειδή τόσο οι εθνικιστές όσο και το φιλοτουρκικό κόμμα MRF θα μπορούσαν να συνεργαστούν σε θέματα πολιτικής με τους Σοσιαλιστές.
- Ο μεγάλος συνασπισμός με τους Σοσιαλιστές (που εξασφάλισαν 80 έδρες) δεν ήταν επιλογή λόγω των μεγάλων διαφορών στην ατζέντα των δύο κομμάτων. Χώρια που το BSB προτιμά να περιμένει τις επόμενες εκλογές αποφεύγοντας τη φθορά απ’ τη συμμετοχή στην κυβέρνηση...
- Ο Μπορίσοφ απέρριψε επίσης την προτεινόμενη απ’ το φιλοτουρκικό κόμμα συμμαχία (συνολικά 121 έδρες στη βουλή των 240) -την οποία θα καλόβλεπαν οι Βρυξέλλες - διότι σε μια τέτοια περίπτωση θα δυσαρεστούσε αρκετούς απ’ τους ψηφοφόρους του και θα ωθούσε τους «Ενωμένους Πατριώτες» στην αγκαλιά των Σοσιαλιστών.
- Κι έτσι η μόνη επιλογή που απέμεινε στο GERB ήταν οι εθνικιστές.
Τι σημαίνει η είσοδος των ακροδεξιών στην κυβέρνηση για τη Βουλγαρία και την ΕΕ
Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα στηρίζει τον Μπορίσοφ -αν και το 2014 τον είχε προειδοποιήσει να μη συμπεριλάβει ακροδεξιούς στο υπουργικό του συμβούλιο. Η Ευρώπη, όμως, φαίνεται πως προτιμά σήμερα μια σταθερή φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση υπό την κεντροδεξιά -έστω κι αν μετέχουν σ’ αυτήν οι εθνικιστές- παρά μια φιλορωσική κυβέρνηση υπό τους σοσιαλιστές.
Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η Σόφια θα διατηρήσει τον ευρωπαϊκό της προσανατολισμό και αταλάντευτη την προσήλωσή της στο ΝΑΤΟ. Τόσο το GERB όσο και οι «Ενωμένοι Πατριώτες» χαρακτηρίζουν βασική προτεραιότητά τους τη συμμετοχή της Βουλγαρίας στη Ζώνη Σένγκεν, αλλά και την ευρωζώνη.
Από την άλλη η Βουλγαρία αναμένεται να υιοθετήσει μια σκληρότερη γραμμή στο μεταναστευτικό. Οι εθνικιστές ζητούν αλλαγές στον Κανονισμό Δουβλίνο 2 που προβλέπει ότι οι μετανάστες δικαιούνται να ζητήσουν άσυλο στην πρώτη ευρωπαϊκή χώρα στην οποία θα εισέλθουν. Ενώ ο φράκτης κατά μήκος της βουλγαρο-τουρκικής μεθορίου αναμένεται να επεκταθεί.
To GERB ίσως δυσκολευτεί να χαλιναγωγήσει τον ελάσσονα κυβερνητικό του εταίρο. Από την άλλη πλευρά, η συμμετοχή στην κυβέρνηση ίσως αναγκάσει τους «Ενωμένους Πατριώτες» να μετριάσουν τις εθνικιστικές τους θέσεις και να σταματήσουν -προσωρινά ενδεχομένως- να επιδιώκουν προσέγγιση με τη Μόσχα.
Τα δύο κόμματα διακήρυξαν μάλιστα την πρόθεσή τους να βγάλουν την τετραετία, παρά τις ουσιώδεις προγραμματικές διαφορές τους. Όμως η συγκατοίκηση αναμένεται δύσκολη. Οι διαφωνίες των δύο εταίρων σε σημαντικά ζητήματα πολιτικής ίσως υπονομεύσουν την εφαρμογή ουσιαστικών οικονομικών και πολιτικών αλλαγών, ειδικά την θέσπιση μέτρων κατά της διαφθοράς και την προώθηση αλλαγών στη Δικαιοσύνη. Κι αυτό με τη σειρά δεν αποκλείεται να απομακρύνει στο τέλος τους μετριοπαθείς κεντροδεξιούς ψηφοφόρους και να αποσταθεροποιήσει την κυβέρνηση.