Ο αρχιτέκτονας Ιεό Μινγκ Πέι που γίνεται αύριο 100 ετών είναι διάσημος για τον σχεδιασμό της πυραμίδας του Λούβρου, που έγινε έμβλημα μετά τις έντονες επικρίσεις που δέχτηκαν τόσο το έργο όσο και ο σχεδιαστής του.
Από μια πλευρά, το μεγαλύτερο μουσείο στον κόσμο, πρώην Ανάκτορο των βασιλέων της Γαλλίας και δύο αυτοκρατόρων, έδρα του πανίσχυρου υπουργείου Οικονομικών.
Από την άλλη, ένας λαμπρός σινο-αμερικανός αρχιτέκτονας ο οποίος ουσιαστικά κατασκεύαζε κτίρια μόνο στις ΗΠΑ: η συνάντηση μεταξύ αυτών των δύο κόσμων έμοιαζε πολύ απίθανη. Και αναμφίβολα δεν θα είχε υπάρξει ποτέ χωρίς τον Φρανσουά Μιτεράν, ο οποίος αποφάσισε να εμπιστευτεί στον Πέι τον Ιούλιο του 1983 ένα από τα πιο ευαίσθητα και πιο συμβολικά μεγάλα εργοτάξια της πρώτης του επταετίας.
Η νέα πτέρυγα της Εθνικής Πινακοθήκης της Ουάσινγκτον που κατασκευάστηκε από τον Πέι το 1978, ήταν αυτή που εντυπωσίασε τον σοσιαλιστή πρόεδρο, όταν την είδε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στις ΗΠΑ ως πρώτος γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Γεννημένος στην Καντόνα της νότιας Κίνας, ο Ιεό Μινγκ Πέι με το πονηρό χαμόγελο πίσω από τα στρογγυλά γυαλιά του, σπούδασε αρχιτεκτονική στη ρασιοναλιστική σχολή του ΜΙΤ και στη συνέχεια στο Χάρβαρντ (1948), όπου υπήρξε μαθητής του Βάλτερ Γκρόπιους, ιδρυτή του Μπαουχάους.
Βραβευμένος με «Νόμπελ Αρχιτεκτονικής»
Η πυραμίδα του Λούβρου δεν είναι μόνο το πρώτο έργο στην Ευρώπη του τιμημένου με το βραβείο Pritzker 1983, το «Νόμπελ Αρχιτεκτονικής», αλλά και η πρώτη φορά που ο Πέι παρεμβαίνει σε ένα μνημείο που φέρει τόση ιστορία.
Παρατηρώντας το Λούβρο, κάνει μια απλή διαπίστωση: «Είναι ένα παράξενο μουσείο του οποίου η είσοδος δεν φαίνεται γιατί είναι στο πλάι. Τού χρειάζεται επίσης μια κεντρική είσοδος».
Φαντάζεται συνεπώς ένα υπόγειο συγκρότημα που θα φωτίζεται από την οροφή, ωστόσο η πρώτη μελέτη δεν περιλαμβάνει πυραμίδα, μόνο μια πρόσβαση από μια ράμπα.
Από την πρώτη στιγμή που έγινε η παρουσίαση της μακέτας, ξέσπασε κριτική κυρίως από τις εφημερίδες Le Figaro και Le Monde, με τον ιστορικό τέχνης Αντρέ Φερμιζιέ να πρωτοστατεί.
Ιδεολογική αντιπαράθεση
Σήμερα ακόμη, ο πρώην υπουργός Πολιτισμού της Γαλλίας Τζακ Λανγκ δηλώνει «κατάπληκτος από τη βία των διαφωνούντων».
Η αμφισβήτηση είναι ακόμη πιο δηλητηριώδης και από αυτήν που υπήρξε για το Κέντρο Πομπιντού, το παρισινό μουσείο που εγκαινιάστηκε το 1977 και ήταν πολύ πιο πρωτοποριακό σε σχέση με το Μεγάλο Λούβρο.
«Η πυραμίδα εντασσόταν σε ένα κεντρικό μνημείο της Ιστορίας της Γαλλίας και σε μια περίοδο πολύ έντονης ιδεολογικής αντιπαράθεσης», υπενθυμίζει ο Τζακ Λανγκ που αφιέρωσε το βιβλίο Les batailles du Grand Louvre (Οι μάχες του Μεγάλου Λούβρου, 2010, έκδοση της RMN, της Ένωσης Εθνικών Μουσείων της Γαλλίας) στην ιστορία του έργου.
Ένα από τα πιο θλιβερά περιστατικά για τον Ιεό Μινγκ Πέι ήταν όταν παρουσιάστηκε ενώπιον της Ανώτερης Επιτροπής Ιστορικών Μνημείων τον Ιανουάριο του 1984.
Το κλίμα ήταν θυελλώδες, περιοριζόταν στον αντικινεζικό ρατσισμό.
«Ήταν μια φρικτή συνεδρίαση», διηγήθηκε ο Πέι, ο οποίος δεν μπόρεσε καν να παρουσιάσει το σχέδιό του. «Δεν είμαστε Ντάλας εδώ», του είπε ένας από τους συμμετέχοντες.
Ορισμένοι έφθαναν έως να φαντάζονται μια πυραμίδα όπως αυτή του Χέοπα που θα έκανε τον χώρο να ασφυκτιά.
Η διαφάνεια θα παραμείνει εξάλλου μια από τις ανησυχίες του αρχιτέκτονα ο οποίος θα παραγγείλει ειδική κατασκευή στη γαλλική εταιρία Saint Gobain από γυαλί που μέχρι τότε προοριζόταν για πολύ μικρές επιφάνειες.
Ο Πέι είχε φανταστεί την αίθουσα κάτω από την πυραμίδα σαν ένα χώρο μεταξύ της πόλης και των μουσειακών συλλογών, μια αλληλεπίδραση μεταξύ του εξωτερικού και των έργων", υπενθυμίζει ο πρόεδρος του Λούβρου Ζαν-Λικ Μαρτινέζ, ο οποίος πρόσφατα προχώρησε στον επανασχεδιασμό του χώρου με τη σύμφωνη γνώμη του αρχιτέκτονα.
Γιατί αυτές οι μετατροπές; Το Μεγάλο Λούβρο σχεδιάστηκε για να δέχεται δύο εκατομμύρια ανθρώπους. Σήμερα ανέρχονται σχεδόν σε 9 εκατομμύρια. «Οι αλλαγές ήταν απαραίτητες για να παραδοθεί η πυραμίδα στο κοινό της», δήλωσε ο πρόεδρος του Λούβρου.
«Η πυραμίδα είναι ταυτόχρονα το σύμβολο του εκσυγχρονισμού του μουσείου και ένα έμβλημα του Παρισιού σε όλο τον κόσμο», Για τον Μαρτινέζ, «το έργο του Πέι κατατάσσεται στα είδωλα, όπως η Τζοκόντα, η Αφροδίτη της Μήλου, η Νίκη της Σαμοθράκης», αριστουργήματα του Λούβρου.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)