Σε ευθεία αντίθεση με τους Ευρωπαίους ηγέτες, που εξέφρασαν ανησυχία για τα βαθιά ρήγματα στην τουρκική κοινωνία, τα οποία ανέδειξε η οριακή επικράτηση του «ναι», ο Ντόναλντ Τραμπ συνεχάρη τον Ταγίπ Ερντογάν για τη νίκη του στο δημοψήφισμα της Κυριακής.
Το τηλεφώνημα ήταν κανονισμένο εκ των προτέρων, λένε στο Λευκό Οίκο, αλλά ευρωπαϊκά ΜΜΕ επισημαίνουν με νόημα ότι συγχαρητήρια προς τον Ερντογάν έστειλαν εκτός απ’ τον Τραμπ και οι ηγέτες του Τζιμπουτί, της Γουϊνέας, του Κατάρ και της Χαμάς, ενώ οι ευρωπαϊκές κεφαλές ήταν πολύ πιο επιφυλακτικές...
Τα συχαρίκια του Τραμπ σίγουρα ικανοποιούν τους οπαδούς του Τούρκου προέδρου, που τα εκλαμβάνουν ως νομιμοποίηση της νίκης του, παρά τις ενστάσεις της αντιπολίτευσης, που καταγγέλλει καλπονοθεία, και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Από την άλλη, όμως, αποθαρρύνουν τους αντιπάλους του, μετά το οργισμένο υβρεολόγιο κατά της Δύσης και την καταδικαστική ετυμηγορία διεθνών παρατηρητών.
Και αποκαλύπτουν τη διάσταση απόψεων μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ ως προς την Τουρκία. Ο μεν Τραμπ είναι θιασώτης της Realpolitik ενώ η Ευρώπη καλεί τον απρόβλεπτο Ερντογάν να συμφιλιώσει τη βαθιά πολωμένη και διχασμένη χώρα του.
Αναλυτές εκτιμούν ότι ο Τραμπ ίσως σκόπευε να κερδίσει την εύνοια της Άγκυρας, λόγω της μεγάλης διάστασης απόψεων στο Συριακό. Τον ευχαρίστησε άλλωστε για τη στήριξη της Τουρκίας ως προς την αμερικανική επίθεση αντιποίνων με τους Τόμαχοκ σε αεροπορική βάση του Άσαντ. Και συζήτησαν για την εκστρατεία αντιμετώπισης του λεγόμενου «Ισλαμικού Κράτους».
Ο τόνος του Τραμπ διέφερε, πάντως, από εκείνον του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που κάλεσε την Τουρκία να σεβαστεί τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών της κι επεσήμανε τις εκλογικές παρατυπίες που κατέγραψαν παρατηρητές του ΟΑΣΕ, των οποίων μέλος είναι και οι ΗΠΑ.
«Καλούμε την κυβέρνηση της Τουρκίας να προστατέψει τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες των πολιτών της», δήλωσε ο εκτελών χρέη εκπροσώπου του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρκ Τόνερ, επισημαίνοντας τις ενστάσεις της τουρκικής αντιπολίτευσης και των παρατηρητών. Και πρόσθεσε:
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν προσηλωμένες στην ενίσχυση των διμερών μας σχέσεων. Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να στηρίζουν τη δημοκρατική ανάπτυξη της Τουρκίας, για την οποία παραμένει ουσιώδης η δέσμευση στο κράτος δικαίου και τον πλουραλισμό των ΜΜΕ.»
Αμερικανικά βομβαρδιστικά απογειώνονται από τη βάση του Ιντσιρλίκ στη νοτιοανατολική Τουρκία για αποστολές στη Συρία.
Η Τουρκία βρίσκεται σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης απ’ το αποτυχημένο πραξικόπημα του περασμένου Ιουλίου, κι οι ατομικές ελευθερίες έχουν περισταλεί, σύμφωνα με οργανώσεις προάσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σύμφωνα με την Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων, για παράδειγμα, η Άγκυρα έχει φυλακίσει περισσότερους δημοσιογράφους από οποιαδήποτε άλλη χώρα στο παρελθόν.
Αλλά όπως σχολιάζει η Washington Post «η στρατηγική σημασία της Τουρκίας σημαίνει ότι ακόμη κι αποδειχθούν οι εκλογικές παρατυπίες το δημοψήφισμα δεν πρόκειται να επηρεάσει την αμερικανική πολιτική...»