Λίγα 24ωρα πριν το βράδυ της Ανάστασης και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αν θα πραγματοποιηθεί και κάτω από ποιες συνθήκες, το έθιμο του ρουκετοπόλεμου, στο Βροντάδο της Χίου.
Ένα φαντασμαγορικό έθιμο που κρατά από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και σύμφωνα με το οποίο αμέσως μετά το «Χριστός Ανέστη» ξεκινά ένας πόλεμος ρίψης «ρουκετών» από τους κατοίκους των δυο ενοριών, του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας Ερυθιανής. Οι δύο εκκλησίες είναι κτισμένες σε δύο αντικρινά υψώματα που απέχουν περίπου πεντακόσια μέτρα και στόχος για τους «Παναγούσους» είναι ο τρούλος (κουμπές) και το λιονταράκι του Αγίου Μάρκου (το έμβλημα του Αγίου Μάρκου πάνω από την πύλη του ναού) και ο στόχος των «Αγιομαρκούσων» είναι το ρολόι στο καμπαναριό της Παναγίας Ερυθιανής.
Με εξαίρεση τα χρόνια της γερμανικής κατοχής και τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας, το έθιμο λόγω της μοναδικότητας του και του φαντασμαγορικού θεάματος, συνεχίζονταν μέχρι πέρυσι. Αυτό όμως ήταν η αφορμή και για την έντονη εμπορευματοποίηση του, οπότε και οι ρουκέτες που έπεφταν πλήθυναν, ξεπερνώντας κάποια στιγμή κατά πολύ και τον αριθμό των 100.000! Αποτέλεσμα ήταν να προκαλούνται φθορές σε ιδιοκτησίες γειτονικών στους ναούς περιουσιών και φυσικά κάποιοι να αντιδράσουν.
«Εθιμικώ δικαίω…»
Το έθιμο όλο αυτό το διάστημα καλύπτονταν από το…«εθιμικό δίκαιο» δηλαδή η τήρησή του επαφίονταν στη βούληση της διατήρησής του από όλους, παρά τα όσα περί του αντιθέτου ορίζουν οι νόμοι. Μέχρι πέρυσι, που υπό το βάρος των πολλών δεκάδων χιλιάδων ρουκετών, οι περίοικοι των ναών με εξώδικά τους ζήτησαν τη μη τήρησή του. Και το πέτυχαν. Από πέρυσι μέχρι και φέτος η διατήρηση του εθίμου πέρασε από πολλά στάδια. Συζητήσεις για νομιμοποίηση με τροπολογία, προτάσεις εκατέρωθεν, προσπάθειες συνεννόησης. Έως ότου κάποιοι κάτοικοι, με εξώδικά τους, επανέλαβαν την περσινή αξίωσή τους.
Οι «ρουκετάδες» στα εξώδικα αντιπρότειναν τη μείωση των ρουκετών σε ανεκτά επίπεδα, στα επίπεδα πριν το 1990. Όταν και όπως χαρακτηριστικά λένε τα μέλη των συνεργείων των «ρουκετατζήδων» των δυο ενοριών.
«Οι ρουκετατζήδες δεν είναι οι "περιθωριακοί" του Βροντάδου, όπως ίσως κάποιοι θιγόμενοι θα ήθελαν να τους παρουσιάσουν. Πολλοί από μας είμαστε οικογενειάρχες με παιδιά, που προσπαθούμε να δώσουμε σ' αυτά ότι μας άφησαν οι παππούδες μας. Θα είναι ντροπή μας όταν ένα έθιμο δεν σταμάτησε σε πολύ δυσκολότερες εποχές, να σβήσει στα χέρια μας. Αν κάτι σήμερα κρατάει τους ανθρώπους δεμένους είναι η παράδοση. Κι ο ρουκετοπόλεμος έχει μια ιδιαιτερότητα: είναι μια παράδοση, όχι συντηρημένη στη φορμόλη, σύμφωνα με τα "γούστα" κάποιων, δήθεν αρχηγών, αλλά μια παράδοση ζωντανή, που ακούει την αγνή καρδιά των μερακλήδων ρουκετατζήδων, που δεν ξεχνούν ούτε τους παλιούς, ούτε τους καινούριους τους φίλους, ούτε αυτούς που ταξιδεύουν και λαχταρούν να ακούσουν στο τηλέφωνο τη ρουκέτα, ούτε και αυτούς που "ταξίδεψαν"», όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά με ανακοίνωση τους.
Παρέμβαση δημάρχου υπέρ του εθίμου
Στο μεταξύ, με συνέντευξη Τύπου, ο δήμαρχος της Χίου, Μανώλης Βουρνούς, ζήτησε από τις αρχές (Αστυνομία και Εισαγγελία) να σταθμίσουν όλα τα δεδομένα μέχρι το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου και να πάρουν τις αποφάσεις τους σύμφωνα με τις ευθύνες που τους αναλογούν.
«Οι άνθρωποι των δύο ενοριών έχουν καταφέρει να το προσαρμόσουν στον βαθμό του εθίμου και όχι του φαντασμαγορικού θεάματος» είπε ο Μανώλης Βουρνούς, υπογραμμίζοντας ότι θα πρέπει οι αρχές να καταλάβουν πως «υπάρχει ο κίνδυνος τα πράγματα να πάρουν ανεξέλεγκτη τροπή και να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα και καταστροφές, όπως οι πυρκαγιές και οι σοβαροί τραυματισμοί».
Σύμφωνα με τον κ. Βουρνού «ο Δήμος της Χίου, το δικό του κομμάτι το έχει εξαντλήσει, όχι μόνο τοποθετώντας σύρματα, αλλά έχει δει την τάση και τη θέληση στον κόσμο να επαναφέρει το έθιμο στις σωστές διαστάσεις».
Ο δήμαρχος Χίου σημείωσε, πως το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου θα βρίσκεται στο Βροντάδο για την Ανάσταση, επιβεβαιώνοντας την πρόθεσή του να στηρίξει με κάθε τρόπο την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Χίου και της Δημοτικής Κοινότητας Βροντάδου για πραγματοποίηση του εθίμου. Σε αυτή την κατεύθυνση ήταν και η σημερινή του επίσκεψη στην Εισαγγελία πρωτοδικών Χίου, την οποία ενημέρωσε πως στηρίζει την πραγματοποίηση του εθίμου, αναλαμβάνοντας και την ευθύνη της τήρησης του.
Επίσης, κάλεσμα, να διεξαχθεί ο ρουκετοπόλεμος με τη συναίνεση του συνόλου της τοπικής κοινωνίας του Βροντάδου, απευθύνουν οι αντιδήμαρχοι Χίου Στρ. Γδύσης, Ματθαίος Φαφαλιός, καθώς και ο πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας Βροντάδου, Μάρκος Κοσμάς.
Η επιστολή των αιρετών: Να γίνει ο ρουκετοπόλεμος
Να συνταχθούν με την τοπική κοινωνία και να πραγματοποιηθεί ο ρουκετοπόλεμος με τη συναίνεση όλων των εμπλεκόμενων πλευρών, καλούν τους θιγόμενους, οι τρεις αιρετοί του νησιού σε επιστολή τους, που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα www.politischios.gr.
Κάλεσμα στους θιγόμενους κατοίκων των δύο ενοριών, του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας Ερειθιανής προκειμένου ο φετινός ρουκετοπόλεμος να διεξαχθεί με τη συναίνεση όλης της τοπικής του Βροντάδου, απευθύνουν στο παρά 5, οι αντιδήμαρχοι Στρ. Γδύσης, Ματθαίος Φαφαλιός καθώς και ο πρέδρος της Δημοτικής Κοινότητας Βροντάδου Μάρκος Κοσμάς.
Στην επιστολή τους στον «π» οι 3 αιρετοί αντικρούουν τα όσα ανέφεραν σε χθεσινή επιστολή τους οι θιγόμενοι κάτοικοι του Βροντάδου καλώντας τους να αναλογιστούν το αυτονόητο, δηλαδή τι θα γίνει αν προκληθούν διώξεις από την Αστυνομία ή τι θα επακολουθήσει σε περίπτωση που το έθιμο εξελιχθεί σε «κλεφτοπόλεμο».
«Αγαπητοί συμπολίτες, «θιγόμενοι από τον ρουκετοπόλεμο», όπως αποκαλείστε,
Είναι φέτος η τρίτη χρονιά, που εμείς σαν εκπρόσωποι της Δημοτικής Αρχής, έχουμε επαφές μαζί σας, στο πλαίσιο της διεξαγωγής του ρουκετοπόλεμου στο Βροντάδο!
Θυμάστε σίγουρα τον ρουκετοπόλεμο του 2015! Τότε που πρωτοσυναντηθήκαμε για αυτό το σκοπό, ακούσαμε τις επιφυλάξεις σας, τα προβλήματα σας, τις αντιρρήσεις σας. Ο ρόλος μας ήταν ακριβώς να προφυλάξουμε εσάς και τις περιουσίες σας και αυτό πράξαμε με απόλυτη συνέπεια. Αυτό το κάναμε μέσω ενός οργανωμένου σχεδίου, που σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί σαν «αστεία περίφραξη», όπως αναφέρετε στο Δελτίο Τύπου. Γιατί αστεία περίφραξη ήταν η σκαλωσιά ύψους 13 μέτρων και οι τρεις γραμμές από βαρέος τύπου συρματόπλεγμα, που κατασκευάστηκαν για να προφυλάξουν ένα και μόνο σπίτι;
Το αποτέλεσμα, βέβαια, μας δικαίωσε καθώς στο συγκεκριμένο σπίτι που έχει την πιο επίφοβη θέση, καμιά ρουκέτα δεν πέρασε τα σύρματα. Και σε εκείνα τα σπίτια που ελάχιστες ρουκέτες ξέφυγαν από την προφύλαξη, οι ζημιές που προκλήθηκαν ήταν αμελητέες και όλες αποκαταστάθηκαν σχεδόν αμέσως μετά την Ανάσταση.
Κανένας από εσάς δεν παραπονέθηκε για ζημιά που δεν αποκαταστάθηκε ή για ζημιά που αποκαταστάθηκε ιδίοις εξόδοις!
Το πρωί του Πάσχα, τα σπίτια σας ήταν εντελώς καθαρά από ρουκετόξυλα, που απομακρύνθηκαν με φροντίδα των συνεργείων του Δήμου και του Επιμελητηρίου.
Παρόλα αυτά δεχτήκαμε τους προβληματισμούς σας! Θυμάστε ότι με δική μας πρωτοβουλία είχε ενεργοποιηθεί το Επιμελητήριο να δημιουργήσει ένα ταμείο για την αποκατάσταση μακροχρόνιων φθορών στις ιδιοκτησίες σας. Και παρόλο που σε πρώτη φάση συνάντησε δυσκολίες, είμαστε σίγουροι ότι σήμερα θα είχε φτιαχτεί, αν δεν μεσολαβούσε η δική σας άρνηση τα επόμενα χρόνια.
Πέρσι, η δική σας αντίδραση ήταν εκείνη που εμπόδισε τη διεξαγωγή του εθίμου και οδήγησε στη ματαίωση του.
Επικαλεστήκατε τον μεγάλο αριθμό ρουκετών και τη μεγάλη διάρκεια ρίψης, γεγονότα που δεν αμφισβητούνται.
Όσο και αν οι συμπολίτες σας πικράθηκαν αφάνταστα βλέποντας σκοτεινό τον ουρανό του Βροντάδου, μετά από 150 χρόνια διεξαγωγής του εθίμου, την ώρα της Ανάστασης, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που αναγνώρισαν ότι είχατε κάποιο δίκιο. Ένα δίκιο, βέβαια, που θα μπορούσατε να βρείτε με άλλους τρόπους και όχι με την προσφυγή σας σε κατασταλτικούς μηχανισμούς.
Παρόλα αυτά, η κοινωνία του Βροντάδου, που αγαπά και στηρίζει το έθιμο, αντέδρασε θετικά. Στα Τοπικά συμβούλια που πραγματοποιήθηκαν προτάθηκαν σχεδόν το σύνολο των απόψεων σας και ψηφίστηκαν ομόφωνα.
Λίγες μέρες μετά το περσινό Πάσχα, ξεκίνησε η ιδέα ίδρυσης ενός Σωματείου για την προστασία και διατήρηση των τοπικών εθίμων. Το Σωματείο ιδρύθηκε και σε σύντομο χρονικό διάστημα συμβουλεύτηκε την τοπική κοινωνία και υιοθέτησε συγκεκριμένες προτάσεις με ένα και μόνο στόχο, την επιστροφή του εθίμου στις ρίζες του. Δραστική μείωση του αριθμού των ρουκετών, περιορισμός των ρουκετοσυρτών, απομάκρυνση των μη Βρονταδούσικων συνεργείων, μείωση του χρόνου ρίψης και άλλα ήταν μέσα στις προτάσεις που ακούσαμε. Δεν κρύβουμε ότι βρήκαμε θετικές και επικροτήσαμε τις προτάσεις του Συλλόγου.
Αγαπητοί συμπολίτες,
Ήταν ακόμα μέρες των εορτών των Χριστουγέννων, όταν σας καλέσαμε σε συζήτηση. Σας καλέσαμε σε μια συζήτηση για να ακούσουμε και τις δικές σας απόψεις, προκειμένου όπως εσείς γράφετε στο Δελτίο Τύπου σας να γίνει πιθανότατα με τη συμμετοχή σας «καταγραφή διαδικασιών, σύσταση επιτροπών διεξαγωγής, σύσταση ταμείου, οργανωμένα σχέδια προστασίας των περιουσιών».
Είμαστε βέβαιοι, ότι αν ανταποκρινόσαστε θετικά σε εκείνη την πρόσκληση, σήμερα θα είχαμε ένα κοινά αποδεκτό σχέδιο από όλους και θα είχαμε διαμορφώσει και τις «εγγυήσεις» που απαιτούνται για την εφαρμογή του.
Δυστυχώς, παρόλο που δεν το περιμέναμε, γιατί οι προτάσεις που είχαν υιοθετηθεί ταυτίζονταν με τα αιτήματα σας, εσείς απορρίψατε ακόμα και τον διάλογο με τον Δήμο ή άλλους τοπικούς φορείς.
Η τελευταία έκκληση για συνάντηση μαζί σας, από πλευράς του Δήμου, έγινε την Κυριακή των Βαΐων.
Όλο αυτό το διάστημα, κάναμε προσπάθειες και σας απευθύναμε συνεχώς προσκλήσεις για να συναντηθούμε, χωρίς αποτέλεσμα. Οι απαντήσεις σας ερχόταν με εξώδικα και με προσφυγές σε ανώτερα κλιμάκια της Αστυνομίας και του Δικαστικού Σώματος.
Σας καλούμε ακόμα και σήμερα. Ποτέ δεν είναι αργά, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ομαλή διεξαγωγή του εθίμου. Ήδη οι περισσότεροι γείτονες σας συμμετέχουν στο πρόγραμμα προφύλαξης του Δήμου και τα σπίτια τους έχουν καλυφθεί με συρματοπλέγματα. Απροφύλαχτα είναι μόνο 2 σπίτια στην Παναγία Ερειθιανή και 4 στον Άγιο Μάρκο.
Ανησυχούμε για το τι θα συμβεί, εφόσον το έθιμο διεξαχθεί, χωρίς τη δική σας συναίνεση! Γνωρίζετε πολύ καλά τι μπορεί να προκαλέσουν οι διώξεις από την Αστυνομία! Γνωρίζετε πολύ καλά τα αποτελέσματα ενός «κλεφτοπόλεμου», όπως πάει να εξελιχθεί το έθιμο!
Είμαστε βέβαιοι ότι δεν θέλετε να γίνετε η αιτία ζημιών και τραυματισμών, όπως γινόταν τα χρόνια που η Αστυνομία κυνηγούσε τους ρουκετατζήδες. Είστε κομμάτι της κοινωνίας του Βροντάδου και αυτό θα πρέπει να σκεφτείτε τη βραδιά της Ανάστασης!
Συνταχθείτε, λοιπόν, μαζί με την τοπική κοινωνία, που σας κατανοεί, αλλά ταυτόχρονα είναι αποφασισμένη να μην καταργηθεί αυτό το έθιμο, που είναι βαθιά ριζωμένο στις καρδιές των Βρονταδούσων!»
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ και politischios.gr