Έξι μήνες μετά από τον θάνατο του ηγέτη της κουβανικής επανάστασης Φιντέλ Κάστρο, ο τουρισμός στην Κούβα σημείωσε αύξηση αλλά οι υπηρεσίες χειροτέρεψαν.
Η φράση «θέλω να ταξιδέψω στην Κούβα πριν πεθάνει ο Φιντέλ», που συνεχίζουν να λένε πολλοί, λειτούργησε ως κινητήριος δύναμη για τον τουρισμό, που σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της κουβανικής κυβέρνησης αυξήθηκε κατά πολύ, αφού μεγάλος αριθμός τουριστών εκτίμησε πως ο θάνατος του Κάστρο θα σηματοδοτήσει ραγδαίες πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές στο νησί. Τα γκρουπ των τουριστών, που ήθελαν να προλάβουν να επισκεφθούν την Κούβα πριν αυτή παραδοθεί στον… καπιταλισμό, πολλαπλασιάστηκαν.
Ο Φιντέλ Κάστρο πέθανε, αλλά ελάχιστες αλλαγές σημειώθηκαν στο νησί της Επανάστασης. Το καθεστώς της Κούβας δεν φαίνεται διατεθειμένο να υλοποιήσει άμεσα πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις, πολύ περισσότερο να επιτρέψει την διεξαγωγή ελεύθερων εκλογών. Την ίδια στιγμή, η αμερικανική κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ δεν επιθυμεί περεταίρω βελτίωση των σχέσεων των δυο χωρών και πολύ περισσότερο άρση του οικονομικού εμπάργκο. Πάγιο αίτημα των ΗΠΑ είναι πρώτα η Κούβα να απελευθερώσει τους λεγόμενους πολιτικούς κρατούμενους και να κάνει βήματα εκδημοκρατισμού στη χώρα.
Η πλατεία της Επανάστασης στην Αβάνα με τη μορφή του Τσε στην πρόσοψη του υπουργείου Εσωτερικών.
Ραγδαία αύξηση του τουρισμού
«Η ραγδαία αύξηση του τουρισμού ξεκίνησε πριν από τον θάνατο του Φιντέλ, το 2015, όταν ο τότε Αμερικανός πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ και η Κούβα θα ομαλοποιήσουν τις σχέσεις τους. Πολλοί περίμεναν ότι μετά από αυτές τις δηλώσεις θα έσπαγε το αμερικανικό εμπάργκο και πλέον δεν θα μπορούσαν να δουν το μοναδικό φαινόμενο της Κούβας», δηλώνει στο iefimerida ο Στέφανος Μακάκας, διευθυντής του τουριστικού γραφείου «Travel Latino», με παραρτήματα στην Αθήνα, στην Αβάνα και στην Πόλη του Παναμά και με μακρά εμπειρία στον τουρισμό στην Κούβα.
Συναντήσαμε τον Στέφανο Μακάκα μεταξύ Κούβας και Παναμά όπου βρίσκεται το τελευταίο διάστημα. Όπως λέει, ο αριθμός των τουριστών στην Κούβα διπλασιάστηκε. «Η Κούβα ένα χρόνο πριν από τις ανακοινώσεις Ομπάμα είχε 1,5 -2 εκατομμύρια τουρίστες και ξαφνικά οι Αρχές ανακοίνωσαν ότι οι τουρίστες άγγιξαν τα 4 εκατομμύρια». Όπως επισημαίνει, η αύξηση του τουρισμού ήταν εμφανής παντού στο νησί, ωστόσο η διατήρηση της υπάρχουσας πολιτικής κατάστασης προκάλεσε στη συνέχεια μικρή πτώση. Μια από τις αιτίες της πτώσης του τουρισμού είναι και η μεγάλη αύξηση στις τιμές που επέβαλαν οι Κουβανοί στις υπηρεσίες τους.
«Τους τελευταίους μήνες παρατηρείται μια υποχώρηση στον τουρισμό, και αυτό είναι λόγω της αύξησης στις τιμές των ξενοδοχείων και των τουριστικών υπηρεσιών», τονίζει ο κ. Μακάκας και προσθέτει: «Για να καταλάβετε, στο ξενοδοχείο El Nacional, που θεωρείται το καλύτερο ξενοδοχείο της Αβάνας, όπου μάλιστα διέμεινε και ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας όταν πήγε για την κηδεία του Κάστρο, πριν τις ανακοινώσεις Ομπάμα το δίκλινο είχε μια «τιμή πόρτας» 160 ευρώ και σήμερα κάνει 460 ευρώ».
Ο διευθυντής του Travel Latino Στέφανος Μακάκας, ο οποίος τα τελευταία χρόνια ζει μεταξύ Κούβας και Παναμά.
Οι υπηρεσίες χειροτέρεψαν
Στην Κούβα σχεδόν όλα τα εστιατόρια είναι κρατικά. Παρά τις κινήσεις της κυβέρνησης του Ραούλ Κάστρο τα τελευταία χρόνια να δώσει κίνητρα στην ιδιωτική πρωτοβουλία, ελάχιστα είναι τα ιδιωτικά εστιατόρια που άνοιξαν, αφού υπόκεινται σε τεράστια γραφειοκρατία και περιορισμούς.
«Οι υπηρεσίες δεν έχουν βελτιωθεί, και αυτό είναι δύσκολο να γίνει όταν ο μέσος μισθός, όχι μόνο των υπαλλήλων στον τουρισμό αλλά όλων των δημοσίων υπαλλήλων, είναι περίπου 15 με 20 δολάρια το μήνα. Με τέτοιους μισθούς οι υπηρεσίες όχι μόνο δεν βελτιώνονται αλλά ίσως και χειροτέρευσαν διότι οι ίδιοι υπάλληλοι με τον ίδιο μισθό καλούνται να εξυπηρετήσουν διπλάσιο και τριπλάσιο αριθμό τουριστών», δηλώνει ο διευθυντής του «Travel Latino», κ. Στέφανος Μακάκας.
Ο διευθυντής του Travel Latino Στέφανος Μακάκας με τον συντάκτη του iefimerida Ιάσονα Πιπίνη
Ολοκληρώνεται η θητεία του Ραούλ Κάστρο
Ο θάνατος του Φιντέλ Κάστρο είναι πιθανό να δρομολογήσει πιο σύντομα πολιτικές αλλαγές στην Κούβα, όπου από το 1959, που επικράτησε η κουβανική επανάσταση, δεν διεξάγονται ελεύθερες εκλογές. Βέβαια εκλογές δεν γίνονταν και πριν από την επανάσταση του Φιντέλ, αφού στην εξουσία βρισκόταν ο δικτάτορας Φουλχένσιο Μπατίστα.
Η θητεία του σημερινού προέδρου της Κούβας, και αδερφού του Φιντέλ, Ραούλ Κάστρο, ολοκληρώνεται σε λιγότερο από έναν χρόνο, τον Φεβρουάριο του 2018. Αυτό δεν σημαίνει πως το καθεστώς θα προκηρύξει ελεύθερες εκλογές, αλλά το πιο πιθανό είναι να εκλέξει τον επόμενο πρόεδρο της Κούβας ανάμεσα από τα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος. Πιθανότερος διάδοχος του Ραούλ θεωρείται ο γιός του Ραούλ, Αλεχάνδρο Κάστρο, ο οποίος μάλιστα –όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα- είχε μεσολαβήσει το 2015 για να ομαλοποιηθούν οι σχέσεις Κούβας – ΗΠΑ. Ο Αλεχάνδρο Κάστρο, σε μια συνέντευξη που μου είχε δώσει πρόσφατα, μου είχε πει πως «ο κομμουνισμός είναι μια ουτοπία, δεν έχει εφαρμοστεί πουθενά στον κόσμο» και είχε υποστηρίξει πως δεν υπάρχει λόγος να διεξαχθούν εκλογές στην Κούβα «κατά τα πρότυπα της Δύσης», αφού στην Κούβα διεξάγονται οι «πιο άμεσες εκλογές».
Όποιος και να διαδεχθεί τον Ραούλ Κάστρο στην εξουσία, θα βρεθεί αντιμέτωπος με τεράστιες ιστορικές προκλήσεις και επιπλέον με μια χώρα εγκλωβισμένη οικονομικά, μετά και από την κατάρρευση της οικονομίας της Βενεζουέλας από την οποία εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό.
Η αύξηση των τουριστών στην Κούβα έφερε και επιδείνωση των παρεχομένων υπηρεσιών.
Ο μισθός των δημοσίων υπαλλήλων στην Κούβα είναι περίπου 20 δολάρια το μήνα.
Η μορφή του Φιντέλ Κάστρο στο Μουσείο της Επανάστασης στην Αβάνα.
Το καθεστώς Κάστρο δεν φαίνεται διατεθειμένο να επιτρέψει την διεξαγωγή ελεύθερων εκλογών στο νησί της Επανάστασης.
Οι τιμές στα ξενοδοχεία της Αβάνας έχουν διπλασιαστεί λόγω της αύξησης των τουριστών.