Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου ρωτήσαμε τη Λώρη Κέζα για τα παιδικά βιβλία και τη «Μυστική Συνταγή Βιβλιοφιλίας».
Η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου, την ημέρα που γεννήθηκε ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Δεν υπάρχει παιδί που να μην έχει διαβάσει τα παραμύθια του Άντερσεν. Ποια δική του ιστορία ξεχωρίζατε εσείς όταν ήσασταν παιδί;
Ξεχώριζα «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα» και τον «Μολυβένιο Στρατιώτη» όχι όμως με λαχτάρα για να τα διαβάσω. Ήθελα να τα αποφύγω. Με μαγικό τρόπο εμφανίζονταν μπροστά μου στις χριστουγεννιάτικες γιορτές, χαλώντας μου τη διάθεση. Έχουν κάτι πολύ νοσηρό και άγριο αυτά τα παραμύθια και με αναστάτωναν με άσχημο τρόπο. Ακόμα και τώρα επιδρούν δυσάρεστα πάνω μου και μόνο από το άκουσμα των τίτλων. Δεν ξέρω αν έχουν παιδαγωγική αξία και για να είμαι ειλικρινής δεν με ενδιαφέρει κιόλας. Αυτό που με ενοχλεί περισσότερο είναι ότι δεν αφήνει κανένα περιθώριο αισιοδοξίας. Ένα κοριτσάκι που πεθαίνει από το κρύο και την πείνα ή ένα παιχνίδι που πέφτει στο τζάκι όταν ανταμώνει τον έρωτά του, είναι ιστορίες που με βάραιναν ως παιδί και με στενοχωρούν ως ενήλικα.
Ποιο ήταν το αγαπημένο σας βιβλίο; Υπάρχει κάποιο βιβλίο που διαβάζατε και ξαναδιαβάζατε και δεν το αφήνατε από τα χέρια σας;
Το αγαπημένο μου βιβλίο, αυτό που με επηρέασε με το πνεύμα του, ήταν «Οι περιπέτειες του Τομ Σόγιερ». Μου άρεσε το μέρος όπου ζούσε, μου άρεσε η σχέση με τη θεία κηδεμόνα, μου άρεσε που πήγαινε με ένα καλάμι για ψάρεμα, που ήταν θαρραλέος, που στεκόταν πάντα από τη φωτεινή πλευρά. Η αγαπημένη μου σκηνή είναι αυτή όπου πηγαίνει στην υποτιθέμενη κηδεία του. Είχα βάλει τον εαυτό μου στη θέση του και σκεφτόμουν ως παιδί ότι θα ήθελα να δω κόσμο να κλαίει επειδή πέθανα. Φυσικά όλο αυτό έχει μια χιουμοριστική πλευρά που πολύ μου αρέσει.
Πώς ξεκινήσατε να γράφετε ιστορίες για παιδιά; Ποιο ήταν το πρώτο βιβλίο που γράψατε; Τι ήταν αυτό που θέλατε να πείτε στα παιδιά;
Πάντα φανταζόμουν ιστορίες, έφτιαχνα σενάρια για ανθρώπους που συναντούσα, δημιουργούσα φανταστικές καταστάσεις σε άλλα μέρη. Όταν απέκτησα παιδιά άρχισα να αφηγούμαι δικά μου παραμύθια, πριν κοιμηθούν. Ακόμα και τώρα που είναι μεγάλα κορίτσια διαλέγουμε ήρωες και σκαρώνουμε διαλόγους. Μου αρέσει που μέσα από αφηγήσεις μπορώ να μιλήσω για όλα αυτά που θεωρώ σωστά και χρήσιμα, χωρίς να παραδίδω μάθημα ηθικής. Το πρώτο μου παραμύθι είχε τίτλο «Η ώρα είναι εκατό» με ένα κοριτσάκι που έχει την ικανότητα να διαστέλλει το χρόνο, βάζοντας μια εμβόλιμη ώρα στο ρολόι ή έναν εμβόλιμο μήνα στο ημερολόγιο.
Ποιον ήρωα από όσους έχετε δημιουργήσει αγαπάτε περισσότερο; Για ποιο λόγο;
Οι ηρωίδες των μυθιστορημάτων μου έχουν την προτίμησή μου σε σχέση με εκείνες των σύντομων παραμυθιών. Η Ρόζα Δελλατόλα, κόρη νεκροθάφτη στην Τήνο, ατίθαση και συνετή ταυτόχρονα, αναλαμβάνει να διώξει από το νησί επενδυτές που σκοπεύουν να πάρουν τις εγκαταστάσεις της Μονής Ουρσουλινών για να τις κάνουν εργοστάσιο ενέργειας. Η Κάρολ Δρόσου, η τρελογιαγιά πρώην χίπισσα, ζει τον μύθο της σε αγρόκτημα κοντά στον Κιθαιρώνα και δείχνει στις εγγονές της πώς να αγαπάνε τους ανθρώπους όλου του κόσμου. Αυτές είναι οι ιδανικές μορφές του εαυτού μου, όπως θέλω να με θυμάμαι μικρή, όπως θέλω να γίνω όταν μεγαλώσω.
Πώς μπορεί ένας γονιός να κάνει τα παιδιά του να αγαπήσουν τα βιβλία; Υπάρχει άραγε κάποια «Μυστική Συνταγή Βιβλιοφιλίας»;
Φυσικά. Να μην μπορούν να σου αποσπάσουν την προσοχή όταν διαβάζεις ο ίδιος. Αν υπάρχει ρητή απαγόρευση να σου μιλάνε όσο διαβάζεις, αν υπάρχει απαγόρευση να ακουμπάνε το βιβλίο για να μην το τσαλακώσουν ή χαθεί η σελίδα, τότε καταλαβαίνουν ότι κάτι πολύτιμο υπάρχει εκεί μέσα. Ποτέ δεν συνέστησα στις κόρες μου να διαβάσουν, ποτέ δεν τις πίεσα. Η μεγάλη είναι τώρα 10 ετών και διαβάζει ένα μυθιστόρημα κάθε δυο-τρεις ημέρες, στα γαλλικά, τα ελληνικά ή τα αγγλικά. Η μικρή που είναι 8 διαβάζει λιγότερο οπότε την ενθαρρύνω λέγοντας να κάθεται δίπλα μου όσο διαβάζω, χωρίς να μιλάει. Για να περνά η ώρα, κάθεται δίπλα μου με ένα βιβλίο. Της έχω ζητήσει να μου διαβάζει μεγαλοφώνως τις παραγράφους που της αρέσουν. Είναι η μόνο μέθοδος για να μου τραβήξει το ενδιαφέρον εκείνη την ώρα.
«Η τρελογιαγιά» της Λώρης Κέζα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.