Στη Νιγηρία, στο νότιο Σουδάν, στη Σομαλία και στην Υεμένη, 20 εκατομμύρια άνθρωποι απειλούνται από πείνα, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Εθνη.
«Πρόκειται για την σημαντικότερη ανθρωπιστική κρίση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο» δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες, κάνοντας έκκληση στη διεθνή αλληλεγγύη για να βοηθήσουν τις τέσσερις χώρες που απειλούνται από την πείνα.
Στη Νιγηρία, στη Σομαλία, στο νότιο Σουδάν και στην Υεμένη «χιλιάδες άνθρωποι αγωνίζονται μεταξύ πείνας και θανάτου, υφίστανται ασθένεις και επιδημίες, σκοτώνουν τα ζώα τους για να τραφούν και τρώνε τα σιτηρά που είχαν βάλει στην άκρη για να σπείρουν. Οι γυναίκες και τα κορίτσια είναι ανάμεσα στα πρώτα θύματα» είχε προσθέσει ο Γκουτιέρες, ήδη από τον περασμένο Φεβρουάριο.
Η κατάσταση λιμοκτονίας είχε ήδη κηρυχθεί στο νότιο Σουδάν από τις 20 Φεβρουαρίου: 100.000 άτομα από την περιοχή Unité, στα βόρεια της χώρας, κινδυνεύουν να πεθάνουν από την πείνα, σύμφωνα με τον ΟΗΕ και προειδοποίησε ότι πάνω από 20 εκατομμύρια άνθρωποι απειλούνται.
- Υεμένη: 7,3 εκατομμύρια
- Νότιο Σουδάν: 6,1 εκατομμύρια
- Νιγηρία: 5,1 εκατομμύρια
- Σομαλία: 2,9 εκατομμύρια
Η κρίση ωστόσο δεν περιορίζεται μόνο σε αυτές τις τέσσερις χώρες. 37 χώρες θα χρειαστούν βοήθεια το 2017, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Οι 28 από αυτές βρίσκονται στην Αφρική, από το Μαλί ως την Αιθιοπία και πιο νότια, από την Μοζαμβίκη ως τη Μαδαγασκάρη. Πρόκειται για πολύ φτωχές χώρες όπου η δημογραφική ανάπτυξη παραμένει υψηλή, όπου η γεωργία είναι ελάχιστα παραγωγική, η ικανότητας αντίστασης στα σοκ περιορισμένη και όπου οι διενέξεις παραμένουν πιο συχνές από αλλού. Η ιστορία άφησε στη μνήμη αυτών των κρατών μερικά από τα χειρότερα ανθρωπιστικά δράματα του πλανήτη: Μπιάφρα (1967-1970), Sahel (1969-1974), Σομαλία (1991 και 2011), Αιθιοπία (1983-1985), Σουδάν (1998).
Η ιστορική ξηρασία που πλήττει τα ανατολικά και τα νότια της αφρικανικής ηπείρου που θεωρείται αποτέλεσμα του φαινομένου «Ελ Νίνιο» είναι μια από τις αιτίες. Αυτό το κλιματικό φαινόμενο το οποίο εμφανίζεται στον Ειρηνικό κάθε επτά με δέκα χρόνια, ξεκίνησε την άνοιξη του 2015 και τελείωσε έναν χρόνο αργότερα, προκαλώντας θυελλώδεις βροχές και πλημμύρες στην νότια Αμερική αλλά στην Αφρική προκάλεσε υψηλές θερμοκρασίες.
Στην Αιθιοπία, στη Σομαλία και στην Κένυα, για δεύτερη συνεχή χρονιά, οι σοδειές ήταν ελάχιστες εξαιτίας της ξηρασίας. Σε ορισμένες περιοχές, οι σοδειές έπεσαν κατά 80%. Λόγω έλλειψης νερού και λιβαδιών, ολόκληρα κοπάδια ξεκληρίστηκαν. Η Ζιμπάμπουε, η Ουγκάντα, η Τανζανία, η Μοζαμβίκη, το Λεσότο βρίσκονται στη λίστα των χωρών που επλήγησαν κυρίως από τις ακραίες μετεωρολογικές συνθήκες, οι οποίες επιδεινώνονται με την κλιματική αλλαγή. Στα νότια της Μαδαγασκάρης, η κατάσταση κρίνεται δραματική και πάνω από 600.000 άτομα βρίσκονται σε έλλειψη τροφής.
Ωστόσο, στις περισσότερες αφρικανικές χώρες όπου άνδρες και γυναίκες παλεύουν αυτή τη στιγμή εναντίον της πείνας, το κλίμα δεν είναι ο καθοριστικός παράγοντας. Στη νότια Αφρική η σοδειά σιτηρών υπήρξε άριστη το 2016 και αυξήθηκε κατά 25%, σύμφωνα με την FAO. Στο Τσαντ και στη Νιγηρία, υποφέρουν από την ισλαμική σέχτα Boko Haram και οι τιμές του καλομποκιού έπεσαν στις αγορές.
Διενέξεις, ανασφάλεια, μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, εγκατάλειψη ολόκληρων περιοχών από τις κυβερνήσεις είναι οι αιτίες της έλλειψης αγαθών. Η άποψη του Νομπελίστα Οικονομίας Amartya Sen, ότι η πείνα εμφανίζεται μόνο στις χώρες όπου δεν υπάρχει δημοκρατία, βρίσκει απήχηση στην παρούσα κρίση. Στο νότιο Σουδάν, στο πιο νεαρό κράτος του πλανήτη, οι ομάδες του προέδρου Salva Kiir και οι ομάδες της αντιπολίτευσης του πρώην αντιπροέδρου Riek Machar πολεμούν εδώ και τρία χρόνια. Τα χωριά ληστεύονται, οι γυναίκες βιάζονται...οι πολίτες είναι τα πρώτα θύματα. Λιμοκτονούν ήδη στα βόρεια της χώρας αλλά ο εμφύλιος εξαπλώθησε παντού και παρεμποδίζει τις γεωργικές καλλιέργειες. Στις 17 Μαρτίου, μια εμπιστευτική έκθεση του ΟΗΕ κατήγγειλε την κυβέρνηση ότι χρησιμοποιούσε τα ελάχιστα έσοδά της για να αγοράσει όπλα παρά για να βοηθήσει τον πληθυσμό.