Ο Γιάννης Α. Μάζης γράφει τη βιογραφία του έλληνα πολιτικού και διανοούμενου, με βάση τα νέα δεδομένα της ιστορικής έρευνας, και αξιολογεί τον ρόλο που έπαιξε ο Δραγούμης στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας.
Γιατί μας απασχολεί ακόμη και σήμερα η ζωή του Ίωνα Δραγούμη;
«Στις αρχές του 21ου αιώνα, οι ιδέες αλλά και οι φόβοι του Δραγούμη για την επίδραση των δυτικών ιδεών και προτύπων συνάντησαν “ευήκοα ώτα”, καθώς η ελληνική κοινωνία βρέθηκε για άλλη μια φορά αντιμέτωπη με ζητήματα που αφορούσαν τη σχέση της με τη Δύση, την ουσιαστική ένταξή της στην ευρωπαϊκή οικογένεια, τον επαναπροσδιορισμό της ταυτότητάς της […] Οι ιδέες του Δραγούμη, σχεδόν έναν αιώνα μετά το θάνατό του, φαίνεται να δίνουν κάποιες απαντήσεις […] Σε όλη του τη ζωή ο Δραγούμης ήταν επιφυλακτικός –αν όχι καχύποπτος– απέναντι στη δυτική Ευρώπη και την πολιτική, οικονομική και πολιτισμική επιρροή της στην Ελλάδα. Αν και ποτέ δεν πρότεινε την αποκοπή της χώρας από τη Δύση, ο Δραγούμης δεν έπαψε να επισημαίνει τον κίνδυνο αφομοίωσης που απειλούσε την ελληνική κοινωνία και τον ελληνικό πολιτισμό» γράφει ο ιστορικός Γιάννης Μάζης στην εισαγωγή της μελέτης του.
Η τοιχογραφία μιας ολόκληρης εποχής
Στη βιογραφία «Ίων Δραγούμης, ο ασυμβίβαστος» ο Γιάννης Μάζης επανεξετάζει τη ζωή, την πολιτική σκέψη και το έργο του πρόωρα χαμένου έλληνα πολιτικού μέσα από το πρίσμα της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου –χωρίς ιδεολογικές παραμορφώσεις, μακριά από τις αγιογραφίες και τον ρομαντισμό που, ίσως, τον περιβάλλει. «Ο Δραγούμης φέρει το βάρος της ταραγμένης εποχής στην οποία έζησε, και μόνο σε αυτό το πλαίσιο, της κοινωνικής, πολιτικής και ιδεολογικής έντασης, μπορεί να προσεγγιστούν και να αναλυθούν οι ιδέες του» σημειώνει συγγραφέας. Πράγματι, το μεταίχμιο του προηγούμενου αιώνα βρίσκει την Ελλάδα χρεοκοπημένη (1893) και ταπεινωμένη από τους Τούρκους (ήττα 1897), ενώ ο ίδιος ο Δραγούμης, ως διπλωμάτης και μέλος της επίλεκτης αθηναϊκής ελίτ, ταξιδεύει και έρχεται σε επαφή με τις ιδέες και τα ρεύματα που επικρατούν στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, γεγονός που επηρεάζει βαθύτατα τη σκέψη του.
Ο Γιάννης Μάζης, καθηγητής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο Hamline των ΗΠΑ, γράφει τη βιογραφία του «ορμητικού», «ιδιόρρυθμου», «ασυμβίβαστου» Δραγούμη επανεξετάζοντας τις πηγές και τα τεκμήρια και ανατρέχοντας σε πιο πρόσφατες πληροφορίες. Παρακολουθεί από κοντά όλη την διαδρομή του Δραγούμη –τις επαγγελματικές, πολιτικές και ιδεολογικές διαδρομές του– χωρίς ωστόσο να αγνοεί λεπτομέρειες της προσωπικής ζωής του ήρωα. Είναι γνωστό ότι ο Δραγούμης συνδέθηκε με δύο πολύ γνωστές και ξεχωριστές γυναίκες της εποχής του: την Πηνελόπη Δέλτα και τη Μαρίκα Κοτοπούλη. Η θυελλώδης, για εκείνη την εποχή, προσωπική του ζωή έγινε επιτυχημένο βιβλίο από τον Φρέντι Γερμανό («Η εκτέλεση») και σήριαλ από τον Κώστα Κουτσομύτη στη χρυσή εποχής της ιδιωτικής τηλεόρασης.
Ο συγγραφέας δίνει στο ευρύ αναγνωστικό κοινό ένα έργο άρτιο, μια πυκνή και άκρως ενδιαφέρουσα τοιχογραφία μιας εποχής που σημάδεψε την ελληνική ιστορία. Ο προσεκτικός αναγνώστης έχει την ευκαιρία να ταξιδέψει πίσω στο χρόνο, να γνωρίσει καλύτερα πρόσωπα και καταστάσεις και να κάνει συσχετίσεις και παραλληλισμούς με την ταραγμένη εποχή της δικής μας κρίσης. «Ο Δραγούμης παραμένει ο πρώτος έλληνας διανοούμενος τέτοιου διαμετρήματος που έθετε με σοβαρούς και επεξεργασμένους όρους το μέγα ερώτημα: πώς ένα μικρό έθνος της Γηραιάς Ηπείρου μπορεί να γίνει και να είναι ένας ισότιμος συνομιλητής των ευρωπαϊκών κέντρων;» σημειώνει ο πανεπιστημιακός Δημήτρης Σωτηρόπουλος στον πρόλογο της έκδοσης. Ίσως ανάμεσα σε αυτές τις σελίδες της παθιασμένης ζωής και της πολύπλευρης σκέψης να κρύβεται η λύση στο παραπάνω ερώτημα που προσπαθούμε να λύσουμε εδώ και χρόνια…
Στο παράρτημα του βιβλίου ο Γιάννης Μάζης εξετάζει τις ιδιαίτερες συνθήκες εκείνων των ημερών και επιχειρεί να δώσει μια τεκμηριωμένη άποψη για την εκτέλεση του Ίωνα Δραγούμη. Ας μην ξεχνάμε ότι στο ερώτημα «Ποιος έδωσε την εντολή για τη δολοφονία του Δραγούμη;» το ελληνικό κράτος δεν έδωσε ποτέ απάντηση.
Η βιογραφία του Ίωνα Δραγούμη κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
INFO
ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ, Ο ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΟΣ
Συγγραφέας: Γιάννης Α. Μάζης
Μετάφραση: Ανδρέας Παππάς
Εκδόσεις Μεταίχμιο