Σε άνοδο βρίσκεται ο αντιευρωπαϊσμός στην Ελλάδα, καθώς αυξάνονται όλο και περισσότερο αυτοί που απορρίπτουν την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς ωστόσο να αποτελούν πλειοψηφία ενώ την ίδια βυθίζεται η εμπιστοσύνη στους θεσμούς, όπως η κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός, ο ΠτΔ ή τα κόμματα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας για τον Οργανισμό Έρευνας και Ανάλυσης «διαΝΕΟσις», για πρώτη φορά από τη στιγμή που η Ελλάδα μπήκε στην Ε.Ε. το ζήτημα της θέσης της χώρας μας στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα απασχολεί τόσο πολύ τους πολίτες.
Στην πρώτη κιόλας ερώτηση του ερωτηματολογίου, οι πολίτες που δηλώνουν πως θεωρούν τη συμμετοχή της χώρας μας στην Ε.Ε. θετική και μάλλον θετική φτάνουν το 53,5% του γενικού πληθυσμού σήμερα, από 59,9% το Νοέμβριο του 2015 και 69% τον Απρίλιο του 2015. Ανεβασμένο, από την άλλη, είναι το ποσοστό αυτών που απάντησαν «αρνητική – μάλλον αρνητική» (44,9%), ενώ τον Νοέμβριο του 2015 ήταν 39,3% και τον Απρίλιο του ίδιου έτους 30,6%.
Υπέρ της παραμονής στο ευρώ τάσσεται το 59,6% έναντι 65,3% τον Νοέμβριο του 2015, ενώ θετικοί στην επιστροφή στη δραχμή δηλώνουν το 33,1% των ερωτηθέντων (28,5% στην προηγούμενη έρευνα). Συμπερασματικά, η επιφυλακτικότητα των πολιτών απέναντι στην Ε.Ε. είναι πλέον λιγότερο ήπια, η απογοήτευση πιο έντονη και οι φωνές απόρριψης της Ένωσης πιο ισχυρές.
Οι κατηγορίες του πληθυσμού στις οποίες η "αρνητική" και "μάλλον αρνητική" αποτίμηση είναι πλειοψηφικές είναι οι λιγότερο μορφωμένοι, αυτοί που έχουν πολύ χαμηλά εισοδήματα, οι αγρότες, οι άνεργοι, οι ελεύθεροι επαγγελματίες (τεχνικών επαγγελμάτων), αυτοί που αυτοτοποθετούνται στην "κατώτερη τάξη" και αυτοί που αυτοτοποθετούνται πολιτικά στην «άκρα αριστερά», στην «αριστερά» και στην «άκρα δεξιά».
Είναι ενδιαφέρον πως η απόρριψη της Ε.Ε. για μέρος του πληθυσμού δεν φαίνεται να οφείλεται μόνο στην τρέχουσα οικονομική κρίση. 1 στους 4 Έλληνες πιστεύει πως η αποτίμηση από τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ε.Ε. είναι “αρνητική” και “μάλλον αρνητική”, αλλά ταυτόχρονα πιστεύει πως η κρίση οφείλεται «κυρίως σε δικές μας αδυναμίες».
Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, η συνολική εικόνα των Ευρωπαϊκών αντιλήψεων των Ελλήνων παραμένει συγκεχυμένη. Οι πολίτες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η χώρα βγήκε ζημιωμένη από της συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλους τους τομείς που τους ρωτήσαμε πλην της "διεθνούς της θέσης", του "πολιτισμού" και της "προστασίας του περιβάλλοντος". Περίπου 6 στους 10 Έλληνες πιστεύουν πως από τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ε.Ε. περισσότερο ωφελημένη βγήκε η Ε.Ε.
Αυτό το πιστεύουν 7 στους 10 αποφοίτους Δημοτικού και επίσης 8 στους 10 αγρότες, πράγμα πολύ ενδιαφέρον, αν αναλογιστεί κανείς τα ποσά των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων που μπήκαν στη χώρα τις τελευταίες δεκαετίες.
Αυτό το μοτίβο επαναλαμβάνεται λίγο-πολύ σε όλες τις "ευρωπαϊκές" ερωτήσεις.
Οι φτωχοί, λιγότερο μορφωμένοι και κυρίως αυτοί που θεωρούν τους εαυτούς τους στα άκρα του πολιτικού συστήματος είναι αυτοί που απορρίπτουν περισσότερο την Ε.Ε. Αντίθετα, όσο πιο ευκατάστατοι, μορφωμένοι και κεντρώοι πολιτικά είναι οι ερωτηθέντες, τόσο περισσότερο θέλουν τη χώρα στην Ε.Ε.
«Γρεμίστηκε» η εμπιστοσύνη στους θεσμούς
Η εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς παραμένει εξαιρετικά χαμηλή, με μόνες εξαιρέσεις τις ένοπλες δυνάμεις (81,3%), την αστυνομία (72,2%) και, φυσικά, την πάντα κυρίαρχη οικογένεια (97,2%). Είναι θεαματική η πτώση της εμπιστοσύνης σε θεσμούς όπως του πρωθυπουργού (44,2% από 71,2% τον Απρίλιο του 2015) και της κυβέρνησης (39,3% από 62,5%), κάτι που εξηγείται από τις πολιτικές εξελίξεις.
Οι περισσότεροι Έλληνες αυτοτοποθετούνται στο "κέντρο" του πολιτικού φάσματος (24,1%), ενώ οι περισσότεροι αυτοχαρακτηρίζονται "Σοσιαλδημοκράτες" (19,7%) ή "Φιλελεύθεροι" (17,9%) με τις υπόλοιπες ιδεολογικές ταυτίσεις να απέχουν αρκετά. Σε αυτήν την ερώτηση έχει ενδιαφέρον να αναζητήσει κανείς τον ιδεολογικό χαρακτηρισμό που αποδίδουν στον εαυτό τους ψηφοφόροι διαφόρων κομμάτων, όπως το 29,1% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ που αυτοαποκαλούνται "σοσιαλδημοκράτες" (το μεγαλύτερο ποσοστό ανάμεσα στους ψηφοφόρους του κυβερνώντος κόμματος), το 14,4% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ που αυτοαποκαλούνται "φιλελεύθεροι" (το τρίτο μεγαλύτερο ποσοστό), το ότι μόνο το 46,5% των ψηφοφόρων του ΚΚΕ θεωρούν εαυτόν "Κομμουνιστή" και το 11,1% των ψηφοφόρων των ΑΝΕΛ που αυτοαποκαλούνται "σοσιαλιστές".
