Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών συμμετείχε την Κυριακή, 12 Μαρτίου, σε συγκέντρωση στη γαλλική πόλη Μετς, για να διαφημίσει το επερχόμενο δημοψήφισμα που θα γίνει στη χώρα του. Παρόμοιες ομιλίες ματαιώθηκαν στη Γερμανία, την Αυστρία, τη Σουηδία, την Ελβετία και στην Ολλανδία.
Ο Μελβούτ Τσαβούσογλου έγινε δεκτός το απόγευμα της Κυριακής από 800 άτομα της τουρκικής μειονότητας που ζουν στην Ανατολική Γαλλία. Αυτή η συγκέντρωση που είχε προβλεφθεί από καιρό πήρε πολεμικές διαστάσεις από τη στιγμή που η ολλανδική κυβέρνηση του απαγόρευσε να προσγειωθεί στην Ολλανδία, ενώ πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία και η Αυστρία, ματαίωσαν τις πολιτικές συγκεντρώσεις αυτού του τύπου.
Ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν Μαρκ Ερό δικαιολόγησε την άδεια για την τουρκική εκδήλωση στην πόλη Μετς κάνοντας λόγο για «Κράτος δικαίου».
«Σε αυτή την περίπτωση, επειδή δεν υπάρχει προφανής απειλή διαταραχής της δημόσιας τάξης, δεν υπήρχε λόγος να απαγορεύσουμε την εκδήλωση, η οποία, παρεπιπτόντως, δεν ενέχει κανέναν κίνδυνο ανάμειξης στην γαλλική πολιτική ζωή», δήλωσε.
Αντιδρά η αντιπολίτευση στη Γαλλία
Με την απόφαση αυτή διεφώνησε έντονα ο υποψήφιος της Δεξιάς Φρανσουά Φιγιόν ο οποίος κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «διαχειρίστηκε λάθος την υπόθεση από την αρχή ως το τέλος» και ότι θα έπρεπε να απαγορεύσει την εκδήλωση.
«Αντιδρώντας έτσι ο Φρανσουά Ολάντ έρχεται σε προφανή ρήξη με την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, ενώ θα έπρεπε να υπάρχει κοινή ευρωπαϊκή θέση για την διαχείριση των τουρκικών απαιτήσεων», δήλωσε ο Φιγιόν.
Ο συντηρητικός υποψήφιος εκτιμά ότι η Γερμανία και η Ολλανδία «υπέστησαν ύβρεις με απαράδεκτο τρόπο» και πρόσθεσε ότι «η Τουρκία απομακρύνεται καθημερινά όλο και περισσότερο από τις αξίες που οικοδόμησαν το ευρωπαϊκό σχέδιο».
«Συνένοχοι με την απολυταρχική Τουρκία»
Και το κόμμα των Οικολόγων «Πράσινοι» καταδίκασε το γεγονός ότι δόθηκε άδεια για να γίνει η τουρκική εκδήλωση στο Μετς. «Αυτό κάνει τη Γαλλία συνένοχο της απολυταρχικής κατεύθυνσης που παίρνει η Τουρκία», ανέφερε σε ανακοίνωσή του.
«Η ευθύνη της Γαλλίας και της ευρωπαϊκής ένωσης θα ήταν να υποστηρίξουν τα προοδευτικά κινήματα και να καταγγέλλουν ασταμάτητα την απολυταρχική επιδίωξη του τουρκικού καθεστώτος, πριν ακόμη η τουρκική κυβέρνηση θελήσει να μεταφέρει την προεκλογική της εκστρατεία πέρα από τα σύνορά της», προσθέτουν οι Οικολόγοι.
Επισήμως, ο Ζαν Μαρκ Ερό ζήτησε να υπάρξει ψυχραιμία απέναντι στις εντάσεις που υπήρξαν ανάμεσα σε ευρωπαϊκές χώρες και την Τουρκία και κάλεσε «επίσης τις τουρκικές αρχές να αποφύγουν τις ακραίες εκδηλώσεις και τις προκλήσεις».
Μια ημέρα νωρίτερα, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν είχε κατηγορήσει τους Ολλανδούς, όπως το έκανε και για τους Γερμανούς, ότι είναι «φασίστες» και ότι επηρεάζονται από «τα κατάλοιπα του ναζισμού», ενώ απείλησε την Ολλανδία με αντίποινα.
«Ελλειψη τιμής και ευρωπαϊκής αλληλεγγύης»
Αλλά και ο συντηρητικός βουλευτής Henri Guaino κατήγγειλε την άδεια που έδωσε η Γαλλία στον Τούρκο υπουργό.
«Αν η Ευρώπη ήθελε να έχει ένα είδος αλληλεγγύης μεταξύ κρατών, θα έπρεπε η Γαλλία να υποστηρίξει την Ολλανδία και την Γερμανία που άκουσαν ότι είναι χώρες ναζί», δήλωσε στο κανάλι BFM TV. «Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη απαιτεί όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως η Γαλλία, να υψώσουν φωνή διαμαρτυρίας έναντι της τουρκικής κυβέρνησης. Και μόνο γι'αυτό το λόγο η Γαλλία δεν έπρεπε να δεχτεί ο τούρκος ΥΠΕΞ να μιλήσει σε αυτή τη συγκέντρωση», πρόσθεσε.
«Με όλα αυτά που συνέβησαν είναι ακατανόητο ότι η κυβέρνηση Ολάντ επέτρεψε να γίνει αυτή η προεκλογική εκδήλωση στο Μετς», δήλωσε από την πλευρά του ο συντηρητικός βουλευτής Pierre Lellouche. «Δεν είναι δυνατόν να δεχόμαστε ότι ξένες κυβερνήσεις που καταπατούν κάθε έννοια δημοκρατίας στη χώρα τους, να χρησιμοποιούν άφοβα τις δικές μας δημοκρατικές αρχές για να κάνουν προεκλογική εκστρατεία στις δικές μας χώρες», πρόσθεσε.
Ο υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές Nicolas Dupont-Aignan, του κινήματος «Ορθια Γαλλία» δήλωσε ότι «οι γαλλικές αρχές επέλεξαν, για μια ακόμη φορά, την έλλειψη τιμής». «Η κυβέρνηση σιωπά ντροπιαστικά και υποκύπτει στις τουρκικές απαιτήσεις», πρόσθεσε.
Τι συμβαίνει μεταξύ Τουρκίας και Ευρώπης
Φραστικός πόλεμος μεταξύ ηγετών, υπουργοί που εκδιώκονται στα σύνορα, κυρώσεις...Η κατάσταση είναι πολύ τεταμένη ανάμεσα στην Τουρκία και πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ειδικά την Γερμανία και την Ολλανδία. Οι δύο αυτές χώρες απαγόρευσαν το Σάββατο, 11 Μαρτίου, την προσγείωση του αεροπλάνου που μετέφερε τον τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μελβούτ Τσαβούσογλου και την οικογένειά τους, προκαλώντας την οργή της Αγκυρας: την Κυριακή, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν κατήγγειλε τις χώρες αυτές ότι έχουν συμπεριφορά που θυμίζει «τον ναζισμό και τον φασισμό».
1. Δημοψήφισμα για αναθεώρηση του Συντάγματος που ενισχύει τον Ερντογάν
Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016 και την βία που εξαπολύθηκε στην τουρκική κοινωνία (40.000 άτομα φυλακίστηκαν, 125.000 δημόσιοι υπάλληλοι απολύθηκαν, δημοσιογράφοι δικάζονται...), ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν πρότεινε να γίνει Συνταγματική Αναθεώρηση με στόχο να αυξήσει τις προεδρικές του αρμοδιότητες.
Συγκεκριμένα, θέλει να μεταφέρει στον πρόεδρο της Τουρκίας και την εκτελεστική εξουσία (κατάργηση του πρωθυπουργού) για να ενισχύσει τις αρμοδιότητές του. Με τον τρόπο αυτό ο Ερντογάν θα μπορεί να διορίζει και να παραιτεί υπουργούς και κυρίως να διεκδικήσει ο ίδιος δύο νέες θητείες και να παραμείνει στην εξουσία ως το 2029.
Με την αναθεώρηση καταργείται και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, αφού στο εξής ο πρόεδρος της Τουρκίας θα μπορεί να διορίζει τις δικαστικές αρχές.
2. Τι σημασία έχουν οι Τούρκοι του εξωτερικού
Το δημοψήφισμα για το Σύνταγμα θα γίνει στις 16 Απριλίου. Σε αυτή την κρίσιμη ψηφοφορία, η ψήφος των Τούρκων του εξωτερικού θα είναι πολύ σημαντική. «300.000 ως 400.000 ψήφοι των Τούρκων του εξωτερικού θα δώσουν 1 μονάδα στο τελικό αποτέλεσμα. Ειδικά, αν η αποχή είναι μεγάλη στην Τουρκία» δηλώνει ο Τούρκος αναλυτής και πανεπιστημαικός Ahmet Insel.
Πράγματι, η τουρκική διασπορά είναι σημαντική: στη Γερμανία ζουν περίπου 3 εκατομμύρια Τούρκοι εκ των οποίων οι μισοί έχουν δικαίωμα ψήφου. Περίπου 650.000 Τούρκοι ζουν στη Γαλλία (εκ των οποίων 320.000 είναι εγγεγραμμένοι στις εκλογικές λίστες). Περίπου 400.000 Τούρκοι ζουν στην Ολλανδία. Επομένως, η τουρκική κοινότητα γίνεται στόχος όλων των εμπλεκομένων μερών στην Τουρκία.
3. Ματαιώθηκαν ομιλίες, απελάθηκε τουρκάλα υπουργός
Πολλές ευρωπαϊκές χώρες αρνήθηκαν να υποδεχθούν στο έδαφός τους τις προεκλογικές ομιλίες της κυβέρνησης Ερντογάν.
Στη Γερμανία, πολλές συγκεντώσεις ματαιώθηκαν, σε πολλές πόλεις, προγραμματισμένες για τις αρχές Μαρτίου. Ο τούρκος υπουργός Δικαιοσύνης ανέβαλε την ομιλία του στη Γερμανία με συνέπεια ο Ερντογάν να κάνει λόγο για «πρακτικές ναζί» της κυβέρνησης του Βερολίνου. Η Ανγκελα Μέρκελ απάντησε λέγοντας ότι στη Γερμανία οι δήμοι αποφασίζουν για το αν θα επιτρέψουν ή όχι τέτοιου είδους συγκεντρώσεις και όχι η κυβέρνηση.
Η Ολλανδία απαγόρευσε στον Μεβλούτ Τσαβούσογλου να προσγειωθεί στη χώρα, το Σάββατο, 11 Μαρτίου, την ώρα που ήθελε να φθάσει στο Ρότερνταμ, με την οικογένειά του, για να μιλήσει σε εκδήλωση. Λίγες ώρες αργότερα, η υπουργός Οικογένειας Fatma Betül Sayan Kaya, απελάθηκε από τα σύνορα της Ολλανδίας όπου πήγε να περάσει με αυτοκίνητο. Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε επικαλέστηκε κίνδυνο για τη δημόσια τάξη, δηλώνοντας ότι «τέτοιες συγκεντρώσεις δεν πρέπει να επιφέρουν εντάσεις στην κοινωνία μας». Ο Ερντογάν κατηγόρησε τους Ολλανδούς ότι είναι φασίστες και ότι επηρεάζονται από τα κατάλοιπα του ναζισμού.
Στην Αυστρία απαγορεύτηκε ομιλία και συγκέντρωση ενός στελέχους του κόμματος του Ερντογάν, στις 10 Μαρτίου, στην κοινότητα Hörbranz στο Vorarlberg (δυτικά της χώρας) με το επιχείρημα ότι υπήρχε κίνδυνος «διατάραξης της δημόσιας τάξης».
Στην Ελβετία, μια προεκλογική συγκέντρωση στην οποία θα μιλούσε αξιωματούχος του κόμματος Ερντογάν απαγορεύτηκε στις 10 Μαρτίου από την αστυνομία του καντονιού Argovie για διαφύλαξη της δημόσιας τάξης.
Και στη Γαλλία; Τελικά ο υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου κατόρθωσε να μιλήσει στην πόλη Μετς της Γαλλίας, την οποία διοργάνωσε μια τουρκική οργάνωση. Ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ερό δήλωσε ότι η εκδήλωσε δεν αποτελούσε «απειλή για την δημόσια τάξη», προκαλώντας σάλο στα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Τι διακυβεύεται
Το θέμα των σχέσεων με την Τουρκία διχάζει τους ίδιους τους Ευρωπαίους, ειδικά για το θέμα των μεταναστών. Ορισμένες χώρες φοβούνται ότι ο Ερντογάν θα πάψει να εφαρμόζει το σύμφωνο για τους μετανάστες που υπέγραψε τον Μάρτιο του 2016 και ότι θα σταματήσει να συγκρατά το κύμα των μεταναστών που θέλουν να έρθουν στην Ευρώπη.
Από την άλλη, οι ηγέτες της ΕΕ φοβούνται ότι αν κόψουν εντελώς τις γέφυρες με την Τουρκία, η χώρα θα μεταβληθεί σε δικτατορία.
Γιούνκερ: Ντροπή τα λόγια της Τουρκίας
Στις απίστευτες καταγγελίες Ερντογάν ότι η Γερμανία έχει «πρακτικές ναζί» απάντησε ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και έκανε λόγο για «ντροπή».
«Δεν μπορώ να δεχθώ ότι η σημερινή Γερμανία μπορεί να συγκρίνεται με την ναζιστική Γερμανία. Είναι ντροπή», δήλωσε ο Γιούνκερ, σε συνέντευξή του στην τηλεόραση του Λουξεμβούργου RTL.
«Εκπλήσσομαι με τα λόγια που ακούω εκ μέρους της Τουρκίας. Οταν ο Τούρκος πρόεδρος και ο υπουργός του των Εξωτερικών λένε ότι η σημερινή Γερμανία είναι χειρότερη από την ναζιστική Γερμανία, δεν μπορώ να το δεχθώ», πρόσθεσε ο Γιούνκερ.