Η αύξηση των ενεργειακών τιμών, σε συνδυασμό με τη μείωση των εισοδημάτων ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης που πλήττει την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, έχουν πολλαπλασιάσει τον αριθμό των ευάλωτων νοικοκυριών, εντείνοντας έτσι το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας στη χώρα.
«Το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας στην Ευρώπη επιδεινώνεται τα τελευταία χρόνια ακόμη και στις οικονομικά εύρωστες χώρες, καθώς η τελική τιμή της ενέργειας αυξάνεται, δίχως όμως να υπάρχει ανάλογη αύξηση στα εισοδήματα των οικονομικά ασθενέστερων στρωμάτων, επισημαίνεται σε μελέτη του ιδρύματος Χάινριχ Μπελ Ελλάδας με τίτλο «Ενεργειακή φτώχεια στην Ελλάδα: Προτάσεις κοινωνικής καινοτομίας για την αντιμετώπιση του φαινομένου» σε συνεργασία με την ΚοινΣΕπ «'Ανεμο Ανανέωσης» και το ΙΝΖΕΒ - Ινστιτούτο Κτιρίων Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης.
Οπως τονίζεται στην έρευνα το 50-60% των χρηστών χρησιμοποιεί θέρμανση για λιγότερο από 6 ώρες ημερησίως, ενώ αντίστοιχα μόνο το 13-17% έχει συνεχή λειτουργία. Σχεδόν οι μισοί χρήστες εμφανίζονται δυσαρεστημένοι με τις επικρατούσες συνθήκες άνεσης στις κατοικίες τους, ενώ η πλειοψηφία επιλέγει την τμηματική θέρμανση της κατοικίας του.
Έχει διαπιστωθεί ότι το κόστος θέρμανσης ανά άτομο και μονάδα επιφάνειας είναι κατά 127% μεγαλύτερο στις χαμηλές εισοδηματικές τάξεις σε σχέση με τα υψηλά εισοδήματα, ενώ το κόστος για τον δροσισμό είναι κατά 100% μεγαλύτερο.
Η ενεργειακή φτώχεια αρχίζει να αναγνωρίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο ως ένα κοινωνικό πρόβλημα με αυξάνουσα σημασία και σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία πολλών εκατομμυρίων πολιτών.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με του συντάκτες της μελέτης καταδεικνύεται «η ανάγκη για μια ολιστική προσέγγιση πράσινης, κοινωνικής καινοτομίας που σε συνδυασμό με την επαρκή τεκμηρίωση του φαινομένου, μπορεί να προσφέρει βιώσιμες λύσεις, αναφορικά και με τα σημερινά δεδομένα της Ελλάδας.
Οι προτάσεις που αναπτύσσονται σε τέσσερις βασικούς άξονες: αλλαγές στην πολιτική, ενημέρωση και εκπαίδευση, αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων και αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από τις αρχές και όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, ώστε να μπουν οι βάσεις για μια συγκροτημένη στρατηγική και μια αποτελεσματική και βιώσιμη πολιτική καταπολέμησης της ενεργειακής φτώχειας, την οποία υφίστανται τόσοι συμπολίτες μας».
Στη Γερμανία, για παράδειγμα, σύμφωνα με έρευνα, το 21,5% των νοικοκυριών της χώρας (8,5 εκατομμύρια πολίτες) ζούσε το 2013 σε κατάσταση ενεργειακής φτώχειας. Στη δημόσια συζήτηση δε, δεν λείπουν φωνές που καταφέρονται κατά της ενεργειακής μετάβασης σε καθαρές πηγές ενέργειας, αποδίδοντας σε αυτήν την πολιτική την άνοδο της ενεργειακής φτώχειας, ως συνέπεια της αύξησης των τιμών της ενέργειας. Η κριτική αυτή όμως αυτή αποκρύπτει την πολυπαραγοντική φύση του φαινομένου καθώς και τις πολύπλευρες διαστάσεις του προβλήματος, δυσχεραίνοντας την αντιμετώπισή, όπως επισημαίνεται από τους μελετητές.
Στην μελέτη, που συνέταξαν οι Alice Κοροβέση, Κυριακή Μεταξά, Ελευθερία Τουλουπάκη και Νίκος Χρυσόγελος, παρουσιάζονται οι παράγοντες που συνθέτουν το πολύπλευρο πρόβλημα της ενεργειακής φτώχειας καθώς και οι κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις του.
Τέλος, γίνεται αναφορά σε πολιτικές και καλές πρακτικές για την αντιμετώπιση του φαινομένου από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ περιλαμβάνει μια σειρά προτάσεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος στην Ελλάδα που δείχνουν την κατεύθυνση στην οποία πρέπει να κινηθούν οι πολιτικές αντιμετώπισης της ενεργειακής φτώχειας.