Όταν επικράτησε ο Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές τον περασμένο Νοέμβριο, στη Μόσχα επικράτησε κύμα ευφορίας.
Ο προβεβλημένος παρουσιαστής της ρωσικής τηλεόρασης Ντμίτρι Κισέλιοφ χαρακτήριζε τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ «αληθινό παλικάρι». Κι αν ξεφύλλιζε κανείς πριν από ένα μήνα τις φιλοκυβερνητικές εφημερίδες ή παρακολουθούσε δελτία της κρατικής τηλεόρασης αποκόμιζε την εντύπωση ότι στο Οβάλ Γραφείο στρογγυλοκάθεται πλέον ένας φίλος της Μόσχας. Ό,τι κι αν έκανε ο Τραμπ, τα ρωσικά ΜΜΕ έσπευδαν να του πλέξουν το εγκώμιο: το σχέδιό του για την ανέγερση του τείχους κατά μήκος της μεθορίου ΗΠΑ-Μεξικό ήταν «συνεπές και καλό», το αντιμεταναστευτικό διάταγμα «θαρραλέο».
«Είναι παράξενο που η ημέρα της ορκωμοσίας του Τραμπ δεν γιορτάστηκε ως εθνική γιορτή στη Ρωσία», σχολίαζε ειρωνικά η αντιπολιτευόμενη εβδομαδιαία εφημερίδα “The New Times”.
Έναν μήνα αργότερα η ευφορία έχει εξανεμιστεί. Το Κρεμλίνο είχε επενδύσει πολλές ελπίδες στον Τραμπ κι η ρωσική ηγεσία απογοητεύεται πλέον καθημερινά.
Την αλλαγή σηματοδότησε η παραίτηση-αποπομπή του συμβούλου εθνικής ασφαλείας του Τραμπ, Μάικλ Φλιν, που ήταν υπέρμαχος της βελτίωσης των σχέσεων με το Κρεμλίνο.
Στο στιγμιότυπο από βίντεο της 10-12-2015 διακρίνεται ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, Μάικλ Φλιν, να σφίγγει το χέρι του Ρώσου προέδρου Πούτιν στη Μόσχα.
Τις επόμενες ημέρες ακολούθησαν κι άλλα δημοσιεύματα στον αμερικανικό Τύπο για επαφές στενών συνεργατών του Τραμπ με αξιωματούχους των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών κατά την προεκλογική εκστρατεία και πριν την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων του.
Στα βραδινά δελτία της ρωσικής κρατικής τηλεόρασης σε πρώτη φάση αποσιωπήθηκε η αποπομπή του Φλιν. Αλλά και ο φιλοκυβερνητικός Τύπος δεν έκανε κουβέντα για τον λόγο της αποπομπής αυτής – ότι δηλαδή ο Φλιν είπε ψέμματα στον αντιπρόεδρο Μάικ Πενς για τις τηλεφωνικές του επαφές με τον ρώσο πρεσβευτή τον Δεκέμβριο-.
Στη Μόσχα θεωρούν τον Φλιν ως θύμα, οι συντηρητικοί κύκλοι αντιλαμβάνονται τη μεγάλη συνωμοσία.
Η φιλοκυβερνητική “Rossiskaja Gaseta” χαρακτηρίζει την αποχώρηση του στρατηγού «σκανδαλώδη» και «βλέπει» νά ‘ρχεται «νέο κύμα αντιρωσικής υστερίας». «Οι εχθροί του Τραμπ με τη βοήθεια των μυστικών υπηρεσιών και ΜΜΕ θα τον καταστρέψουν εξωθώντας τον σε παραίτηση. Στόχος τώρα είναι ο ίδιος ο Τραμπ», σχολίασε στο Twitter o γερουσιαστής Αλεξέι Πούσκοφ. Άλλοι κάνουν λόγο για «παράνοια» στην Ουάσιγκτον.
Ρωσικά ΜΜΕ και πολιτικοί συνεχίζουν να υπερασπίζονται τον Τραμπ -ακόμη και ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου-. Ο Ντμίτρι Πεσκόφ διέψευσε ορθά κοφτά τα περί συνομιλιών ανθρώπων του Τραμπ με Ρώσους πράκτορες λέγοντας ότι τα δημοσιεύματα δεν στηρίζονται «σε πραγματικά γεγονότα». Κι αυτό μολονότι ο υφυπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Ριαμπκόφ είχε επιβεβαίωσει από τις 10 Νοεμβρίου σε συνέντευξή του στο ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Interfax ότι στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας η Μόσχα είχε επαφές με συνεργάτες του Τραμπ. Ο Κάρτερ Πέιτζ, που ήταν για αρκετά χρόνια τραπεζίτης επενδύσεων στη Μόσχα, επισκέφθηκε στη διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας τη ρωσική πρωτεύουσα και φέρεται να είχε επαφές μεταξύ άλλων και με τον Ιγκόρ Σέτσιν, εκ των εμπίστων του Βλαντιμίρ Πούτιν -αν και δεν έχουν επιβεβαιωθεί τα σχετικά δημοσιεύματα.
Η αποπομπή του Φλιν είναι το πρώτο μεγάλο πλήγμα στη σχέση Τραμπ-Πούτιν. Όσο περνάει ο καιρός στη Μόσχα διαπιστώνουν ότι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ δεν έχει συγκροτημένη άποψη για την εξωτερική πολιτική. Και παραμένει ασαφές τι είδους συμφωνίες επιδιώκει με τη Ρωσία. Η πρώτη τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Πούτιν δεν έδωσε και πολλές ενδείξεις. Επιπροσθέτως ο Τραμπ είναι απρόβλεπτος. Μέχρι τώρα μόνον ο Πούτιν είχε δώσει δείγματα ξαφνικών μεταστροφών, όπως στην πολιτική του έναντι της Τουρκίας.
Πέραν όλων αυτών ο Τραμπ δέχεται τεράστιες πιέσεις. Μέλη του κόμματός του απαιτούν στο Κογκρέσο να τηρήσει η κυβέρνηση σκληρή γραμμή έναντι της Μόσχας. Είτε ο Τραμπ δεν έχει τον απόλυτο έλεγχο της κατάστασης, όπως παριστάνει, είτε «κατέλαβε ρωσοφοβία και τη νέα αμερικανική κυβέρνηση απ’ την κορφή ως τα νύχια», λέει ο Κονσταντίν Κοσατσόφ, επικεφαλής της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της ρωσικής Δούμας.
Η δήλωση του εκπροσώπου του Λευκού Οίκου ότι η Ουάσιγκτον περιμένει απ’ τη Ρωσία να επιστρέψει την Κριμαία στην Ουκρανία προφανώς «κουμπώνει» σ’ όλο αυτό. Ήταν άραγε μια προσπάθεια του Σων Σπάισερ να προστατέψει τον Τραμπ απ’ τα μαζικά πυρά επιχειρώντας παράλληλα εναν άνοιγμα στους εσωκομματικούς επικριτές του Κρεμλίνου; Ο χρονικός συσχετισμός με την αποπομπή του Φλιν είναι σε κάθε περίπτωση προφανής, όπως αναμενόμενες είναι και οι αντιδράσεις απογοήτευσης στη Ρωσία.
Πάντως ο Βίκτωρ Οζερόφ, επικεφαλής της επιτροπής Άμυνας και Ασφάλειας της ρωσικής Δούμας, απέρριψε το αίτημα της Ουάσιγκτον επιχειρώντας μια σύγκριση: «Θα ήταν σαν να ζητούσε κανείς απ’ τις ΗΠΑ να μας επιστρέψουν την Αλάσκα», είπε. Συγκρατημένα αντέδρασε κι ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου: «Δεν θα συζητήσουμε αυτό το θέμα, άλλωστε δεν μπορεί να συζητηθεί», είπε ο Πεσκόφ. Η Ρωσία δεν συζητά τα εδαφικά της θέματα με αλλοδαπούς εταίρους...
Οι μετριοπαθείς τόνοι μαρτυρούν την ελπίδα μιας άμεσης συνάντησης μεταξύ Τραμπ και Πούτιν -θέμα σχεδόν καθημερινής συζήτησης στη Μόσχα. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο. Πάντως ο Πούτιν πρότεινε να γίνει η συνάντηση σε ουδέτερο έδαφος – την Σλοβενία, πατρίδα της Πρώτης Κυρίας των ΗΠΑ, Μελάνια Τραμπ...