Μειώσεις φόρων και εισφορών, αναπτυξιακά μέτρα και κοινωνικές ενισχύσεις διαρρέουν από την κυβέρνηση ως το... γλυκαντικό για τα σκληρά μέτρα που ζητούν οι δανειστές, έτσι ώστε το δημοσιονομικό αποτέλεσμα να είναι ουδέτερο.
Υπάρχει, όμως, μια μικρή λεπτομέρεια: αυτά τα αντίμετρα δεν θα τεθούν σε ισχύ αν το πλεόνασμα δεν είναι μεγαλύτερο από 3,5%.
Το πρόβλημα ξεκίνησε από τους υπολογισμούς του ΔΝΤ, τους οποίους επέβαλε και στους Ευρωπαίους. Σύμφωνα με τους τεχνοκράτες του Ταμείου, με τα μέτρα που ψηφίστηκαν την περασμένη χρονιά, το πλεόνασμα από το 2018 και μετά με το ζόρι θα φτάσει στο 1,5%, άρα απαιτούνται αξιόπιστα μέτρα τουλάχιστον 3,6 δισ ευρώ για να κλείσει η “τρύπα”. Τα μέτρα είναι γνωστά και αποτελούν διακαή πόθο του Ταμείου εδώ και μήνες: η δραστική μείωση του αφορολογήτου και των καταβαλλόμενων κύριων συντάξεων. Το μεγαλύτερο πρόβλημα για την κυβέρνηση είναι ότι πρέπει να τα νομοθετήσει προκαταβολικά και κάπως έτσι ξεκίνησε η συζήτηση για τη δυνατότητα ρήτρας αναίρεσης των μέτρων, μια συζήτηση που στην πραγματικότητα τέλειωσε πριν καν αρχίσει, λόγω συνταγματικού κωλύματος.
Η προφανής δεύτερη επιλογή ήταν “ψηφίζονται τώρα κι αν το 2018 όλα κυλήσουν ομαλά, ξαναψηφίζεται η κατάργηση τους”. Πέρα από το πολιτικό πρόβλημα για τη σημερινή κυβέρνηση, που θα έπρεπε να σηκώσει σήμερα το βάρος τέτοιων μέτρων, για να αφήσει στην επόμενη κυβέρνηση το πιθανό “δώρο” κατάργησης τόσο δυσάρεστων περικοπών, υπήρξε και υπάρχει πρόβλημα με το ΔΝΤ. Κι αυτό γιατί πολύ απλά το Ταμείο δεν βλέπει τη μείωση του αφορολογήτου και των συντάξεων ως απλές δημοσιονομικές παρεμβάσεις, αλλά ως διαρθρωτικές αλλαγές που στοχεύουν στη διόρθωση χρόνιων στρεβλώσεων και διασφαλίζουν μεσοπρόθεσμα μια δημοσιονομική ισορροπία. Τι σημαίνει αυτό; Πολύ απλά ότι δεν δέχεται επαναφορά αφορολογήτου και συντάξεων στα πρότερα επίπεδα, ακόμα κι αν οι στόχοι του 2018 επιτευχθούν.
Κι έτσι ξεκίνησε η συζήτηση για τα... αντισταθμιστικά οφέλη, που σύμφωνα με την κυβερνητική λογική θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν δημοσιονομικά ουδέτερο αποτέλεσμα, υπό την έννοια πως ό,τι δοθεί από το αφορολόγητο και τις συντάξεις, να μπορεί να ανακτηθεί από μειώσεις φόρων- εισφορών και κοινωνικές ενισχύσεις. Εδώ υπάρχει, όμως, ένα “αλλά”. Η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να ψηφίσει τώρα τα “βαριά” μέτρα, αλλά θα πρέπει να περιμένει ως το 2019, όταν θα επιβεβαιωθεί ότι οι στόχοι καλύφθηκαν, προκειμένου να ψηφίσει τα αντίμετρα- αντίδωρα και αυτό μόνο υπό την προϋπόθεση ότι το πλεόνασμα θα είναι μεγαλύτερο του 3,5% και μόνο στην έκταση που αυτά τα αντίμετρα- αντίδωρα θα καλύπτονται από το υπερπλεόνασμα.
Ευρωπαϊκές πηγές αναφέρουν ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με αυτό το σκεπτικό εφαρμογής κάποιων αντίμετρων σε περίπτωση υπερπλεονάσματος, ενώ και το ΔΝΤ στην πρόσφατη έκθεση του ανέφερε ότι είναι δυνατή η μείωση συντελεστών φόρου εισοδήματος και ΦΠΑ αν μειωθεί το αφορολόγητο. Λογικά, λοιπόν και η κυβέρνηση δεν θα είχε πρόβλημα να υιοθετήσει αυτή τη λογική, εάν είναι βέβαιη ότι το 2018 θα πετύχει πλεόνασμα 3,5%. Είναι, όμως, βέβαιη; Ο μεγαλύτερος προβληματισμός αυτή τη στιγμή στο οικονομικό επιτελείο δεν είναι τόσο αν θα συνεχιστεί η υπεραπόδοση των φρεσκοψηφισμένων φορολογικών μέτρων, αλλά αν το ΑΕΠ θα “τρέξει” με τους προβλεπόμενους υψηλούς ρυθμούς. Κι αυτό γιατί σε μια περίοδο έντονων ανακατατάξεων στην υπόλοιπη Ευρώπη και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, τα ρίσκα αυξάνονται κι ως εκ τούτου μια ενδεχόμενη υστέρηση από τους προβλεπόμενους ρυθμούς του 3% μπορεί εύκολα να ρίξει στα βράχια το δημοσιονομικό σχεδιασμό.
Και κάπως έτσι βρισκόμαστε λίγα 24ωρα πριν το Eurogroup της Δευτέρας, με την ελληνική κυβέρνηση να ψάχνει όχι το ικανό μίγμα των αντίμετρων αλλά τη μείωση του όγκου των μέτρων που ζητά το ΔΝΤ. Βασικό επιχείρημα για την απόκρουση των πιέσεων του Ταμείου είναι τα επίσημα στοιχεία για το ΑΕΠ και το πλεόνασμα του 2016, ωστόσο πέραν του ότι η επικύρωση των στοιχείων αυτών από τη Eurostat δεν θα γίνει πριν από τις 21 Απριλίου, παραμένει αμφίβολο ότι το ΔΝΤ θα ρίξει αισθητά τις απαιτήσεις του, πόσο μάλλον όταν ανεξαρτήτως δημοσιονομικού αποτελέσματος θεωρεί αφορολόγητο και συντάξεις ως τη γάγγραινα του Προϋπολογισμού.