Το Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας αποφάσισε ότι τα σχέδια της Τερέζα Μέι για σκληρό Brexit πρέπει να λάβουν την έγκριση του Κοινοβουλίου.
Με πλειοψηφία 8-3, όπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος του δικαστηρίου, η Βρετανίδα πρωθυπουργός πρέπει να πάρει την έγκριση των βουλευτών για την ενεργοποίηση του άρθρου 50 για έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ουσιαστικά, πρόκειται, όπως αναφέρουν βρετανικά Μέσα, για ήττα της Τερέζα Μέι. Και μολονότι αναμενόμενη, η απόφαση προκάλεσε ήδη την αντίδραση κυβερνητικών στελεχών, που εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για αυτήν, τονίζοντας ότι το θέμα του Brexit θα έπρεπε να είναι ένα πολιτικό και όχι δικαστικό θέμα.
«Σήμερα, με πλειοψηφία 8-3, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να ενεργοποιήσει το άρθρο 50 χωρίς ενέργεια από το Κοινοβούλιο», είπε ο πρόεδρος του δικαστηρίου λόρδος Neuberger ανακοινώνοντας την απόφασή του. «Εάν ενεργούσε (σ.σ.: η κυβέρνηση) διαφορετικά, αυτό θα συνιστούσε παραβίαση των συνταγματικών αρχών», τόνισε επίσης.
Επί της ουσίας, το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι η Τερέζα Μέι μπορεί να επικαλεσθεί τις εκτελεστικές της εξουσίες, που είναι γνωστές ως «βασιλικές προνομίες», για να επικαλεσθεί το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισσαβώνας και να σημάνει την έναρξη της διετούς διαδικασίας διαζυγίου με την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Οπως προαναγγέλλουν, δε, βρετανικά μέσα ενημέρωσης, τώρα η Βρετανίδα πρωθυπουργός θα πρέπει να δώσει μια «δραματική αναμέτρηση» στο Κοινοβούλιο για το πλάνο της για σκληρό Brexit και μια «μάχη για να κρατήσει ζωντανό το σχέδιό της».
Κόρμπιν: Θα εμποδίσουμε τους Συντηρητικούς από το να κάνουν τη Βρετανία φορολογικό παράδεισο
Ενας εκπρόσωπος του Τζέρεμι Κόρμπιν, ηγέτη των Εργατικών, είπε ότι «το Εργατικό Κόμμα σέβεται το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και τη θέληση του βρετανικού λαού και έτσι δεν θα κάνει ενέργειες για να ματαιωθεί η διαδικασία ενεργοποίησης του άρθρου 50».
Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι «το Εργατικό Κόμμα θα προσπαθήσει να τροποποιήσει το νομοσχέδιο που θα αφορά το άρθρο 50, για να εμποδίσει τους Συντηρητικούς από το να χρησιμοποιήσουν το Brexit για να μετατρέψουν τη Μεγάλη Βρετανία σε έναν φορολογικό παράδεισο στις ακτές της Ευρώπης».
Απογοητευμένος ο γενικός εισαγγελέας
Ο γενικός εισαγγελέας της Βρετανίας Τζέρεμι Ράιτ δήλωσε ότι η κυβέρνηση θα εφαρμόσει την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της χώρας, σύμφωνα με την οποία η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι πρέπει να εξασφαλίσει την έγκριση του κοινοβουλίου πριν ξεκινήσει την επίσημη έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Φυσικά η κυβέρνηση είναι απογοητευμένη με την έκβαση», δήλωσε ο Ράιτ έξω από το Ανώτατο Δικαστήριο. «Η κυβέρνηση θα συμμορφωθεί με την απόφαση του δικαστηρίου και θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να την εφαρμόσει», δήλωσε.
Τι θα γίνει με τη Σκωτία
Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι και μια ήττα για την πρωθυπουργό της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον. Και αυτό γιατί, όπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος του δικαστηρίου, δεν γίνονται δεκτές οι απαιτήσεις της Σκωτσέζας πρωθυπουργού να έχει η κυβέρνησή της δικαίωμα βέτο στη συμφωνία εξόδου.
Ετσι, το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε τα επιχειρήματα ότι τα κοινοβούλια της Βόρειας Ιρλανδίας, τη Σκωτίας και της Ουαλίας θα πρέπει επίσης να δώσουν την έγκρισή τους πριν από την επίκληση του άρθρου 50.
«Το δημοψήφισμα είναι μεγάλης πολιτικής σημασίας, αλλά η κοινοβουλευτική πράξη που το επικύρωσε δεν έλεγε ποιο θα πρέπει να είναι το αποτέλεσμα», δήλωσε ο πρόεδρος. «Κατά συνέπεια, οποιαδήποτε μεταβολή στον κυρωτικό του δημοψηφίσματος νόμο πρέπει να γίνει με τον μοναδικό τρόπο που προβλέπει το Σύνταγμα, μέσω μίας κοινοβουλευτικής πράξης».
Τι θα κάνει η Μέι
Μετά την απόφαση του δικαστηρίου, η βρετανική κυβέρνηση θα μπορούσε να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ωστόσο κάτι τέτοιο θα προκαλούσε σημαντική καθυστέρηση στο πλάνο της Τερέζα Μέι, που θέλει να τελειώνει με τη διαδικασία έως το τέλος Μαρτίου. Συνεπώς, όπως αναφέρουν τα βρετανικά ΜΜΕ, λογικά η κυβέρνηση θα αποδεχθεί την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου και θα προχωρήσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στη διαδικασία που θα απαιτηθεί μέσω Κοινοβουλίου, ακόμα και μέσα στην επόμενη εβδομάδα.
Τα επόμενα βήματα
Πάντως, όπως αναφέρουν έγκυροι αναλυτές, τα σχέδια της Μέι δύσκολα θα εμποδιστούν ή θα επιβραδυνθούν από την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Μολονότι η δικαστική ήττα προκαλεί σίγουρα αναστάτωση και φέρνει σε αμηχανία τη βρετανική κυβέρνηση, δεν αναμένεται να καθυστερήσει το χρονοδιάγραμμά της για το Brexit, ούτε, όπως ελπίζουν μερικοί επενδυτές και υποστηρικτές της ΕΕ, μπορεί να σταματήσει την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ.
Αυτό συμβαίνει εν μέρει επειδή η αντιπολίτευση είναι διχασμένη. «Δεν θα μπλοκάρουμε το άρθρο 50», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο Τζέρεμι Κόρμπιν, ο ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Εργατικού Κόμματος που διεξήγαγε εκστρατεία κατά του Brexit. «Θα ζητηθεί απ' όλους τους βουλευτές των Εργατικών να ψηφίσουν προς αυτή την κατεύθυνση την ερχόμενη εβδομάδα ή οποτεδήποτε πραγματοποιηθεί η ψηφοφορία».
Μπορεί να μην συμφωνήσουν μ' αυτό όλοι οι συνάδελφοι του Κόρμπιν, όμως η Μέι μπορεί να συγκεντρώσει τις ψήφους που χρειάζεται. Αυτό, όμως, που μπορεί να κάνει η απόφαση είναι να δώσει μια ευκαιρία στους Εργατικούς και σε άλλους βουλευτές που αντιτάσσονται σε ένα «σκληρό Brexit» -μια συμφωνία με την ΕΕ που θέτει τη μείωση της μετανάστευσης πάνω από την πρόσβαση στην ενιαία αγορά- να έχουν μεγαλύτερη επιρροή στη διαμόρφωση της τελικής συμφωνίας.
Ανώτεροι υπουργοί της συντηρητικής κυβέρνησης της Μέι, η οποία περίμενε ότι θα χάσει στο δικαστήριο, έχουν ήδη καταστρώσει μια σειρά από επιλογές, ανάμεσα στις οποίες ένα σύντομο, σφιχτό νομοσχέδιο που θα τεθεί σύντομα προς ψήφιση στην κάτω βουλή του κοινοβουλίου, τη Βουλή των Κοινοτήτων.
Μολονότι πριν από το δημοψήφισμα του Ιουνίου η μεγάλη πλειοψηφία των βουλευτών στη Βουλή των Κοινοτήτων υποστήριζε την παραμονή στην ΕΕ, οι περισσότεροι λένε τώρα πως θα στηρίξουν το Brexit, ιδιαίτερα οι βουλευτές της Αγγλίας και της Ουαλίας, οι ψηφοφόροι των οποίων υποστήριξαν σε υψηλά ποσοστά την έξοδο από την Ένωση.
Οι βουλευτές ψήφισαν τον Δεκέμβριο σε μια μη δεσμευτική ψηφοφορία με συντριπτικά ποσοστά υπέρ του χρονοδιαγράμματος της συντηρητικής κυβέρνησης της Μέι για επίκληση του Άρθρου 50 πριν από τον Απρίλιο.
Πηγές τόσο στους κυβερνώντες Συντηρητικούς της Μέι όσο και στο αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα είπαν στο Ρόιτερς ότι υπάρχει δυνατότητα να περάσει το νομοσχέδιο από το κοινοβούλιο χωρίς περιορισμό στη συζήτησή του, και να εξασφαλισθεί ότι θα έχει περάσει πριν από τα τέλη Μαρτίου.
Ωστόσο το Εργατικό Κόμμα αντιμετωπίζει ένα ιδιαίτερο πρόβλημα καθώς πολλοί από τους υποστηρικτές του που ανήκουν στην εργατική τάξη ψήφισαν υπέρ της απόχώρησης από την Ένωση και έχουν δελεασθεί τα τελευταία χρόνια από το αντιευρωπαϊκό Κόμμα της Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP).
Μολονότι δεν μπολοκάρει το Brexit, ο Κόρμπιν, ο οποίος ήταν ο ίδιος για πολλά χρόνια επικριτικός έναντι της ΕΕ, έχει δηλώσει πως θα δώσει μάχη ώστε η Βρετανία να έχει πλήρη πρόσβαση στην ενιαία αγορά «με εύλογη διαχείριση της μετανάστευσης».
Το Εργατικό Κόμμα μπορεί να προσπαθήσει να τροποποιήσει το νομοσχέδιο για να το εξασφαλίσει αυτό, προσελκύοντας υποστήριξη από μερικούς συντηρητικούς βουλευτές, οι οποίοι αντιτίθενται σ' ένα «σκληρό Brexit», καθώς και από άλλα μικρότερα κόμματα, όπως το σκωτσέζικο Εθνικό Κόμμα και οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες.
Η μεγαλύτερη εν δυνάμει απειλή για την Μέι έρχεται από την άνω βουλή του βρετανικού κοινοβουλίου, τη Βουλή των Λόρδων, τα μέλη της οποίας δεν εκλέγονται ώστε να χρειάζεται να ανησυχούν για τις ψήφους των ψηφοφόρων και πολλά παραμένουν σφόδρα αντίθετα στο Brexit. Αν η Βουλή των Λόρδων ψηφίσει κατά της έγκρισης της επίκλησης του Άρθρου 50, τότε το χρονοδιάγραμμα του Brexit μπορεί να καθυστερήσει σοβαρά.
Εντούτοις η κυβέρνηση είναι πεπεισμένη ότι το νομοσχέδιο θα περάσει από τη Βουλή των Λόρδων επειδή θα προκαλούνταν συνταγματική κρίση αν τα μη αιρετά μέλη της βουλής αυτής απέρριπταν τη βούληση του λαού η οποία εκφράσθηκε τόσο μέσω του δημοψηφίσματος όσο και από τους αντιπροσώπους του στη Βουλή των Κοινοτήτων.